Περί Αστρολογίας (Σκέψεις και αποσπάσματα από βιβλία)

…και μια ανάρτηση για τους πολλούς!...
Παραθέτω ένα κείμενό μου, που δημοσιεύτηκε πριν από μερικά χρόνια σε ένα πολιτιστικό περιοδικό. Σήμερα θα μπορούσα, ίσως, θα προσθέσω και άλλα, αλλά αυτό θα το κάνω, ενδεχομένως, σε μελλοντική ανάρτησή μου.

Περί Αστρολογίας (Σκέψεις και αποσπάσματα από βιβλία)

"Γεννιόμαστε πάντοτε σε λάθος ζώδιο, και το να παραμείνεις αξιοπρεπώς στον κόσμο σημαίνει ότι διορθώνεις μέρα τη μέρα το ωροσκόπιό σου" (Ουμπέρτο Εκο) [1]

Ένα σύντομο “χρονικό”
Στην εφημερίδα “Τα Νέα” της 25.1.1967, υπό τον τίτλο “Σταυροφορία της Ουνέσκο κατά της αστρολογίας και της μαγείας” είχαν δημοσιευτεί μεταξύ άλλων και τα εξής: “…Η Ουνέσκο απηύθυνε μια δραματική έκκληση προς τους δασκάλους και τις κυβερνήσεις όλου του κόσμου και ζητά να εντείνουν την μορφωτική διαπαιδαγώγηση και μόρφωση των νέων, ώστε ν’ απαλλαγεί ο κόσμος από τους μάγους και τις μάγισσες, από τις χαρτορίχτρες και τους αστρολόγους, καθώς και από τους κομπογιαννίτες. Η έκθεση αναφέρει ότι σήμερα σε όλες τις ηπείρους του κόσμου, σε χώρες καθυστερημένες και ανεπτυγμένες, οργιάζουν οι έμποροι της ελπίδας […] Υπάρχει η μανιακή προσήλωση των γυναικών στα ωροσκόπια […] Μεγάλοι βιομήχανοι κάνουν επενδύσεις ή συνάπτουν συμβόλαια ανάλογα με την απάντηση που θα πάρουν από τους αστρολόγους…” [2]
Προ εικοσιπενταετίας περίπου, από σχετική έρευνα είχε προκύψει ότι οι 1230 από τις 1500 καθημερινές εφημερίδες των ΗΠΑ είχαν στήλη αστρολογίας, και ότι το 1/3 του συνολικού πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων και των φοιτητών, ενδιαφέρονταν ή πίστευαν στην αστρολογία. Χιλιάδες αστρολόγοι σε όλα τα δυτικά κράτη κερδίζουν πάμπολλα χρήματα εξασκώντας το επάγγελμά τους.
Προ δεκαετίας, και συγκεκριμένα στις αρχές Σεπτεμβρίου 1989, ανάλογη έρευνα έγινε και στην Ελλάδα από την εταιρεία ICAP, για λογαριασμό περιοδικού μεγάλης κυκλοφορίας. Από την έρευνα προέκυψε (μεταξύ άλλων) ότι το 14% των νεοελλήνων πιστεύει στα ζώδια και μελετά τακτικά τις αστρολογικές προβλέψεις και το 33% το κάνει “για πλάκα”[3].
Οι βασιλείς Γεώργιος και Παύλος, κατά τα ταξίδια τους στο Λονδίνο, επισκέπτονταν, όπως ήδη έχει γίνει γνωστό, το μέντιουμ Εθελ. Αστρολόγους είχαν τόσον ο Χίτλερ, όσο και ο Μουσολίνι[4]. Κατά την οκταετή προεδρία του Ρόναλντ Ρήγκαν, τα λεπτά ζητήματα του κράτους χειριζόταν η αστρολόγος Τζόαν Κουίγκλη (Joan Quigley), όπως αποκάλυψε ο Ντόναλντ Ρέγκαν, προσωπάρχης του Προέδρου[5].
Το θέμα της αστρολογίας, συνεπώς, δεν πρέπει και δεν μπορεί να μας αφήσει αδιάφορους…

Η επίδραση των πλανητών
Τι πιστεύουν οι αστρολόγοι; Αντιγράφουμε, ενδεικτικά, από ένα βιβλίο που θεωρείται από τα σημαντικά, εισαγωγικά έστω, του χώρου της αποκρυφολογίας:
"Οι πλανήτες αποτελούνται από ορυκτές και χημικές ουσίες. Σε κάθε πλανήτη κυριαρχεί ένα ιδιαίτερο μέταλλο, όπως λέγεται από τους αστρολόγους. Στον Άρη είναι ο σίδηρος και στον Ερμή το ίδιο μέταλλο. Ακριβώς όπως το ράδιο εκπέμπει με την ακτινοβολία του τα μόριά του επί εκατοντάδες χρόνια, έτσι συμβαίνει και με αυτούς τους πελώριους πλανήτες, που ακτινοβολούν λεπτές απόρροιες των χημικών συστατικών τους σε άπειρα λεπτή μορφή" [6]
“Ο αστρολόγος κάνει προσεκτικούς υπολογισμούς των χημικών και πνευματικών επιδράσεων που προκαλούνται από τη συνεχή αλλαγή των σχετικών θέσεων των πλανητών και των φωτοβόλων σωμάτων (Ήλιος και Σελήνη) και των αποτελεσμάτων τους στον μικρόκοσμο ή το μικροσκοπικό ακριβές αντίγραφο που είναι ο άνθρωπος […] Η ατομικότητα ενός προσώπου, η θετική του πλευρά, ο χαρακτήρας του, προσδιορίζονται από το Ζωδιακό Σημείο στο οποίο βρισκόταν ο Ήλιος κατά τη γέννησή του. Η προσωπικότητά του, η αρνητική πλευρά, προσδιορίζεται από το Ζωδιακό Σημείο στο οποίο βρισκόταν η Σελήνη κατά τη γέννησή του. Όταν γεννιέται 'συντονίζεται' κατά κάποιο τρόπο χρονικά στο παιχνίδι των πλανητικών επιρροών και στους κραδασμούς που καθορίστηκαν να τον διέπουν για όλη του τη ζωή και που προσδιορίζουν τόσο τις χημικές αντιδράσεις του όσο και τα χαρακτηριστικά του και το περιβάλλον που έλκουν. Κατ' αυτόν τον τρόπο ταξινομούνται οι άνθρωποι” [7].
"Πρέπει να κατανοηθεί, οπωσδήποτε, ότι διαιρώντας το σύνολο της ανθρωπότητας μόνο σε δώδεκα τύπους, κάνουμε απλώς το πρώτο βήμα. Γενικεύουμε μόνο και αν και κάνουμε μια σπουδαία αρχή, δεν πρέπει να την πάρουμε και σαν την τελευταία λέξη" [8]
"Με την επιστήμη αυτή θεωρείται δυνατό να χαρτογραφήσουμε το σύνολο της ζωής ενός προσώπου. Κατ' αρχήν, αυτό γίνεται με τη χρησιμοποίηση του Νόμου “όπως στον Μικρόκοσμο έτσι και στον Μακρόκοσμο”. Στην Αστρολογία ο μεγάλος νόμος της αιτίας και του αποτελέσματος (Κάρμα) παίζει μεγάλο ρόλο" [9]
"Για να πετύχει την τελική του ανάπτυξη ο άνθρωπος προϋποτίθεται ότι θα γεννηθεί κάτω από τα σημεία του Ζωδιακού, ένα προς ένα, για να μάθει τα μαθήματα που διδάσκουν. Καμιά φορά, είναι υποχρεωμένος να μάθει ένα από αυτά τα μαθήματα για τρίτη φορά, ίσως και για τριακοστή!" [10]

Ο προβληματισμός - Η κριτική
Σύμφωνα με τους αστρολόγους τα ουράνια σώματα επιδρούν πάνω μας με δύο τρόπους: Αφενός μεν προσδίδουν κάποιες μόνιμες 'τάσεις' στον χαρακτήρα μας την ώρα που γεννιόμαστε, αφετέρου δε, ανάλογα με τις θέσεις που παίρνουν κατά τη διάρκεια της ζωής μας, επηρεάζουν σημαντικά τη συμπεριφορά μας και τις διαθέσεις μας. Επισημαίνεται ότι ο ακριβής τρόπος με τον οποίο ασκείται αυτή η επίδραση είναι δύσκολο να προσδιοριστεί μέσα από τα κείμενα των αστρολόγων, όπου συνήθως συναντάμε κάποιες γενικές και αφηρημένες λέξεις όπως 'μαγνητισμός', 'ακτινοβολίες' και τα παρόμοια
Οι ειδικοί επιστήμονες είναι κατηγορηματικοί: Οι κάθε είδους επιδράσεις στις οποίες αναφέρονται οι αστρολόγοι είναι ασήμαντες, αν όχι και ανύπαρκτες. Ειδικότερα: "Οι ηλεκτρομαγνητικές δυνάμεις που επιδρούν πάνω μας είναι εντελώς μηδαμινές εφ' όσον τα σώματα που μας περιβάλλουν (συμπεριλαμβανομένων και των ουρανίων σωμάτων) είναι ηλεκτρικά ουδέτερα". Περαιτέρω: "Οι βαρυτικές επιδράσεις που ασκούνται από τον Ερμή, τον Άρη, τον Ουρανό, τον Ποσειδώνα, είναι μικρότερες ακόμα και από την βαρυτική επίδραση ενός μαιευτήρα που βρίσκεται σε απόσταση μισού μέτρου από το νεογέννητο. Μάλιστα, ειδικά σε σχέση με τον Πλούτωνα, η βαρυτική επίδραση του μαιευτήρα είναι κατά εφτακόσιες εξηνταεννέα χιλιάδες, τριακόσιες εξήντα πέντε φορές μεγαλύτερη!" [11]
Το χρονικό διάστημα που απαιτείται ώστε ο Ήλιος να διασχίσει τον κάθε αστερισμό είναι διαφορετικό. Έτσι ενώ, για παράδειγμα, ο Ήλιος περνάει από τον Κριό σε 22 μέρες, για να διασχίσει τον Ταύρο χρειάζεται 35 μέρες. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει αυτά τα χρονικά διαστήματα: Κριός 22 μέρες, Ταύρος 35 μέρες, Δίδυμοι 26 μέρες, Καρκίνος 21 μέρες, Λέων 38 μέρες, Παρθένος 47 μέρες, Ζυγός 25 μέρες, Σκορπιός 24 μέρες, Τοξότης 34 μέρες, Αιγόκερως 30 μέρες, Υδροχόος 24 μέρες, Ιχθύες 39 μέρες. Όπως όμως όλοι γνωρίζουμε, κατά τους αστρολόγους, το χρονικό αυτό διάστημα θεωρείται σταθερό, δηλαδή 30,5 μέρες για κάθε αστερισμό. Γεννιέται εύλογα λοιπόν το ερώτημα: Πού βρίσκεται ο Ήλιος σε μια δεδομένη χρονική στιγμή; Στον αστερισμό που τον τοποθετούν οι υπολογισμοί των αστρονόμων, ή εκεί που τον θέλουν οι αστρολόγοι; […] Η ημερομηνία κατά την οποία, υποτίθεται ότι, ο Ήλιος μπαίνει σ' έναν αστερισμό, διαφέρει από την ημερομηνία που μπαίνει σ' ένα ζώδιο. Στην πρώτη περίπτωση η θέση του αστερισμού είναι αστρονομικά πραγματική, ενώ στη δεύτερη είναι φανταστική. Γύρω στον 1ο αιώνα π.Χ. η θέση των ζωδίων στον ουρανό ήταν πραγματικά εκεί που βρίσκεται και ο αστερισμός. Σήμερα όμως η θέση των αστερισμών σε σχέση με τον 1ο αιώνα π.Χ., έχει μετατοπιστεί κατά 29 μέρες. Έτσι, ενώ, για παράδειγμα, κατά τους αστρολόγους, ο Ήλιος μπαίνει στο ζώδιο του Ταύρου στις 20 Απριλίου, στην πραγματικότητα στον αστερισμό του Ταύρου μπαίνει στις 11 Μάιου. Κάποιος λοιπόν που γεννιέται στις 23 Απριλίου, όσον αφορά στην πραγματική θέση του Ήλιου, δεν ανήκει στον αστερισμό του Ταύρου, αλλά του Κριού [12]
Οι απόμακροι πλανήτες (Ουρανός, Ποσειδώνας και Πλούτωνας) δεν φαίνονταν και, ως εκ τούτου, ήσαν άγνωστοι στους πρώτους αστρολόγους. Μετά την ανακάλυψη κάθε πλανήτη, αυτός συσσωματωνόταν μέσα στους αστρολογικούς υπολογισμούς και τις αστρολογικές ερμηνείες σαν μια “επίδραση”. Αν αυτοί οι πλανήτες και οι υποτιθέμενες επιδράσεις τους ήσαν εκεί όλο τον καιρό, χωρίς να έχουν συμπεριληφθεί στην αστρολογική μεθοδολογία, δεν θα ’πρεπε η παράλειψη αυτή να έχει ακυρώσει τα προηγούμενα ωροσκόπια; [13]
Μέχρι το 1500 μΧ η αστρολογία ήταν βασισμένη πάνω στην υπόθεση ότι η γη είναι το κέντρο του ηλιακού συστήματος και ότι οι πλανήτες περιστρέφονται γύρω απ' αυτή. Ως εκ τούτου, πριν από τον Κοπέρνικο, τα ωροσκόπια φτιάχνονταν πάνω σε αναληθή γνώση περί του ηλιακού συστήματος.
Κατά τους αστρολόγους, οι πλανήτες του ηλιακού συστήματος επηρεάζουν τη ζωή μας, παρά την μεγάλη τους απόσταση και όσο μεγαλύτερος σε μάζα και πλησιέστερος είναι ο πλανήτης προς εμάς, τόσο μεγαλύτερη είναι η επίδρασή του επάνω μας. Αυτός είναι ο λόγος που η πολύ μικρή κηλίδα του Πλούτωνα, που βρίσκεται τόσο μακριά, δεν εκτιμάται από τους περισσότερους αστρολόγους σαν μια μεγάλη “δύναμη” στη ζωή κάποιου , εκτός κι αν εμφανίζεται πολύ διακεκριμένα στο ωροσκόπιο. Αν, όμως, τα πράγματα είναι έτσι, γιατί δεν γίνεται καμιά αναφορά της επίδρασης του πλανήτη που βρίσκεται πάρα πολύ κοντά μας; Γιατί ο πλανήτης που βρίσκεται μόλις κάτω από τα πόδια μας αγνοείται ; Γιατί με τη φύση όλων των πλανητών, του ήλιου και του φεγγαριού, ασχολούνται, και είναι τόσο κουραστικοί οι αστρολόγοι, ενώ δεν υπάρχει κανένας χάρτης ή λίστα που να εμφανίζεται στις αστρολογικές απαντήσεις η επίδραση της γης και των διαφόρων κλιματολογικών συνθηκών; Η γη θα έπρεπε να είναι ο μεγαλύτερος αστρολογικός παράγοντας, αφού είναι πλησιέστερα σε μας, ακόμα και από τον ήλιο και το φεγγάρι.
Πάνω από τον Αρκτικό Κύκλο (66 μοίρες γεωγραφικό πλάτος) μπορεί να υπάρξει πλανήτης, που να μη είναι ορατός για μερικές εβδομάδες. Έτσι, είναι σχεδόν αδύνατον να υπολογίσεις ακριβώς ποιος αστερισμός ή ποιο ζωδιακό σημείο ανατέλλει στον ορίζοντα, πάνω απ' αυτό το γεωγραφικό πλάτος. Αυτό σημαίνει ότι μερικοί Γροιλανδοί, μερικοί βόρειοι κάτοικοι της Αλάσκας και του Καναδά, της Σιβηρίας και ούτω καθεξής, δεν έχουν ωροσκόπιο. Δεν έχουν πλανητική επίδραση για να καθορίσει την ύπαρξή τους. Αστρολογικά μιλώντας, οι άνθρωποι αυτοί δεν γεννήθηκαν ποτέ!
Απαράλλακτα δίδυμα, γεννημένα την ίδια στιγμή, μπορεί να μεγαλώσουν έχοντας στη ζωή τους δύο τελείως διαφορετικές πορείες. Στην πραγματικότητα, το ένα θα μπορούσε να πεθάνει την ώρα της γέννησής του και το άλλο να φτάσει στα ογδόντα του. Αν εκτείνουμε εδώ τις πρώτες αρχές της αστρολογικής λογικής, χωρίς απάτη, θα δούμε ότι αυτές δεν ισχύουν. Τα δίδυμα, μεγαλώνοντας, θα πρέπει να έχουν την ίδια “οδηγία ζωής”, που υποστηρίζεται από το σύστημα των πλανητών και των αστεριών . Το ένα δεν θα πρέπει να πεθάνει κατά τη γέννησή του και το άλλο να φτάσει στα ογδόντα του.
Αφού όλα τα ωροσκόπια είναι διαφορετικά, πώς γίνεται χιλιάδες άνθρωποι (όλων των ηλικιών και με διαφορετικούς τρόπους ζωής) να πεθαίνουν σε μια μαζική τραγωδία ή σε κάποιο ολοκαύτωμα; Η αστρολογική απάντηση σ' αυτό είναι ότι η “κοσμική αστρολογία” (το τμήμα εκείνο της αστρολογίας που ασχολείται με τα έθνη και τα μεγάλα συμβάντα) εξουσιάζει τη "γενέθλιο αστρολογία” (τον τύπο της αστρολογίας που ασχολείται με την ατομική ζωή). Αλλά, αυτό είναι μια απαράδεκτη απάντηση. Επειδή, το γεγονός παραμένει ότι δηλαδή η γενέθλια αστρολογία απαιτεί να καθορίζει, με αρκετή βεβαιότητα, τη μοίρα ενός ατόμου, που προκύπτει από τις πλανητικές επιδράσεις, τις οποίες το άτομο εισέπνευσε κατά τη γέννησή του και σάρκωσε έξω στη ζωή, σε όλη τη διάρκεια μέχρι το τέλος. Ολόκληρο το γενέθλιο σύστημα είναι βασισμένο πάνω στην αρχή που ορίζει ότι μοναδικές πλανητικές δυνάμεις, καθορίζουν τη μοίρα κάθε ατόμου. Δεν μπορούν να συμβαίνουν και τα δύο. Αν, δηλαδή, η κοσμική αστρολογία εξουσιάζει τη γενέθλια αστρολογία, αυτό σημαίνει ότι η κοσμική αστρολογία λειτουργεί κατά έναν τρόπο διαφορετικό. Με άλλα λόγια, η κοσμική αστρολογία δεν εξουσιάζει απλά, αλλά ακυρώνει τη γενέθλια αστρολογία, επειδή προσβάλλει τις πρώτιστες αρχές της. Αν έτσι έχουν τα πράγματα, η γενέθλια αστρολογία δεν υπάρχει πλέον.

Η γλώσσα των αστρολόγων
Στα βιβλία των αστρολόγων υπάρχουν άφθονες αναφορές και παραπομπές σε πλανήτες και αστέρια, όπως συμβαίνει, βεβαίως, και με τα συγγράμματα των αστρονόμων. Οι πρώτοι μάλιστα, επιχειρούν να συνδέσουν την ενασχόλησή τους, με προφανή σκοπό να της δώσουν κύρος και αξία, με την αστρονομία.. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να επισημανθεί ότι κανένας επιστήμονας αστρονόμος δεν συγχωρεί την σύγχυση αυτή, αφού όλοι, μηδενός εξαιρουμένου, απορρίπτουν την αστρολογία. Αρχικά η Γερμανική Αστρονομική Εταιρεία εξέδωσε καταδικαστική απόφαση εναντίον της αστρολογίας. Αργότερα, η Διεθνής Αστρονομική Ένωση σε διακήρυξή της, το 1976, καταδίκασε την αστρολογία. Στους περίπου 200 κορυφαίους επιστήμονες και διανοούμενους που έκαναν δήλωση κατά της αστρολογίας και “κατά της αύξησης του παραλογισμού και του σκοταδισμού”, περιλαμβάνονται και 19 κάτοχοι βραβείου Νομπέλ.[14]
“Για έναν αστρονόμο, ο Ερμής, η Αφροδίτη, ο Άρης, ο Δίας, ο Κρόνος, ο Ουρανός, ο Ποσειδώνας και ο Πλούτωνας, είναι ονόματα πλανητών. Για τον αστρολόγο, όμως, αυτή η λίστα είναι μια απέραντη συλλογή από θρύλους και μύθους. Η αστρολογία παίρνει στοιχεία της αστρονομίας και τα εμβαπτίζει μέσα στην αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή μυθολογία [και όχι μόνον!]. Το σύστημα είναι βασισμένο όχι στα φυσικά χαρακτηριστικά των πλανητών, αλλά στα διακριτικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα και στους σκληρούς περιορισμούς κάθε θεού, μέσα στο κλειστό κύκλωμα του αστρολογικού πολυθεϊσμού. Αυτό είναι που βρίσκεται πραγματικά πίσω από την αστρολογία” [15]
“Κανένας δεν πρόκειται να αρνηθεί ότι ο πλανήτης Δίας είναι εκεί που είναι. Μια τρομακτική μάζα πραγματικότητας. Στην αστρολογία, όταν αναφέρεται ο Δίας ή ο Άρης ή ο Ουρανός, κάποιος συλλαμβάνει την εικόνα μιας μεγάλης φυσικής μάζας περιστρεφόμενης γύρω από τον ήλιο. Υπάρχει μια σαφής αντικειμενικότητα για τους πλανήτες αυτούς, που έρχεται στο νου, αν κι αυτή η αντικειμενικότητα δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας αντικατοπτρισμός. Είναι ένα ψεύτικο είδωλο, επειδή τα αστρολογικά βιβλία, στην πραγματικότητα, μιλάνε για θεούς και όχι για πλανήτες. Οι άνθρωποι διακατέχονται από ένα συνακόλουθο αίσθημα πραγματικότητας, εκτιμώντας κάτι από το οποίο θα ήθελαν να έχουν μια οριστική συνείδηση, ενώ αυτό το κάτι είναι στην ουσία του φανταστικό” [16]
Αυτός καθαυτός ο πλανήτης Άρης δεν έχει (δεν μπορεί να έχει!) κάποια ιδιαίτερη επίδραση και σημασία. Οι αστρολόγοι, όμως, συνδυάζουν με τον πλανήτη και αποδίδουν σ’ αυτόν τις ιδιότητες που είχε ο συνονόματός του αρχαίος θεός!… Αντίστοιχα, πάνω στον αστερισμό του Λέοντα προβάλλουν τις ιδιότητες που έχει το πραγματικό ζώο που υπάρχει στην ζούγκλα. Και, βεβαίως, αν έτυχε να γεννηθούμε κάτω από την επίδρασή του, οι ιδιότητες αυτές (του ζώου, στην πραγματικότητα!) μεταδίδονται και σε μας! Τόσο απλά!…
Οι αστρολόγοι χρησιμοποιούν με ιδιαίτερη προσοχή και εξυπνάδα μια ιδιαίτερη γλώσσα. Ένας ειδικός ερευνητής – μελετητής (του οποίου το σύγγραμμα ήταν από τις κύριες πηγές αυτού του σύντομου δικού μας άρθρου, διακρίνει εφτά μέρη – είδη στον αστρολογικό λόγο: 1. Τις γενικές αλήθειες για τη ζωή και τον άνθρωπο, 2.Τις προβλητικές φράσεις, 3. Τις λέξεις ασφαλείας, 4.Το κήρυγμα, 5.Τις ‘φράσεις της Πυθίας’, 6.Το καλόπιασμα ή κοπλιμέντο, 7.Τις προβολές από το ζώο, το αντικείμενο ή το μυθικό πρόσωπο που αντιστοιχεί στο ζώδιο. Θα ήταν κουραστικό, βεβαίως, και θα ξέφευγε από τα πλαίσια του άρθρου, να αναλύσουμε τα επιμέρους μέρη. Αν και νομίζουμε πως οι ονομασίες των ειδών είναι εύκολα κατανοητές, ο αναγνώστης μελετητής θα μπορούσε να καταφύγει στο σύγγραμμα που αναφέρουμε[17]. Σε κάθε περίπτωση ας μας επιτραπούν μερικά σύντομα σχετικά σχόλια:
Οι αστρολόγοι, "ενώ στην ουσία χρησιμοποιούν ερασιτεχνικές 'ψυχολογικές' μεθόδους οι οποίες ενεργοποιούν τις δυνατότητες που έχει ο άνθρωπος μέσα του, τον πείθουν ότι η βοήθεια που του προσφέρουν προέρχεται από δυνάμεις που βρίσκονται έξω από εκείνον […] Χρησιμοποιούν δηλαδή τεχνικές υποβολής, και ενώ η βελτίωση ή η βοήθεια που σου δίνουν προέρχεται από δικές σου ιδιότητες, εκείνοι σου πλασάρουν ότι τα θετικά αποτελέσματα απορρέουν από τις δικές τους ικανότητες. Έτσι σου διαιωνίζουν μια νοοτροπία εξάρτησης από εξωγενείς παράγοντες, η οποία σου καλλιεργεί την ανημπόρια και τη μοιρολατρία. Από κεί και πέρα και για όσο διάστημα έχουν έντονη επιρροή πάνω σου, παραμένεις εξαρτημένος από εκείνους" [18]
“Οι αστρολογικές εικασίες και οι γενικότητες αναπτύσσουν και καλλιεργούν μια αμφιλεγόμενη γλώσσα. Το ωροσκόπιό σου μπορεί να λέει “Περιμένετε θρίαμβο!”, αλλά ποτέ δεν θα πει “Πρόκειται να κερδίσεις την πρώτη θέση στο Bowling!” Κάτι τέτοιο θα ήταν πολύ εξειδικευμένο […] Οι ωροσκοπικές εικασίες από τη φύση τους, είναι γεμάτες από αμφιλεγόμενη γλώσσα, την οποία διαφορετικοί άνθρωποι μπορούν να εφαρμόσουν στις δικές τους καταστάσεις με διαφορετικούς τρόπους […] Η αστρολογία επιτρέπει στους ανθρώπους να τη θεωρούν σαν ένα αστείο ή σαν ένα παιγνίδι - δηλαδή, πόσο κοντά μπορείς να αντιπαραβάλλεις τις πλατιές ωροσκοπικές δηλώσεις με τα συγκεκριμένα γεγονότα της ζωής σου; Σε άλλους, όμως, όλα ετούτα, τους κινούν την περιέργεια και σύρονται ακόμα πιο πέρα, στο εσωτερικό της αστρολογίας”. “Η αστρολογία δεν είναι προφητική. Κάνει έξυπνη χρήση αμφιλεγόμενης γλώσσας και σε παροτρύνει στο να πιστεύεις ότι το αμφιλεγόμενο σημαίνει κάτι συγκεκριμένο […] Θα πρέπει να συνειδητοποιήσεις ότι η κάθε ‘συμβουλή’ είναι γενική και όχι συγκεκριμένη […] Δεν είναι συγκεκριμένες οι συμβουλές, και γι' αυτό δεν βγαίνουν και αληθινές. Ως εκ τούτου, δεν υπάρχει λόγος να μας καταθέλγουν τέτοιου είδους συμβουλές” [19]
Το τελευταίο απόσπασμα δίνει απάντηση και στο σχόλιο κάποιων ότι, τάχα, οι προβλέψεις της αστρολογίας τελικώς ‘βγαίνουν’!… Συγκρίνετε τις προβλέψεις των διαφόρων αστρολόγων: O καθένας μπορεί να προβλέπει κάτι διαφορετικό. Άρα είναι λογικό και φυσικό ότι κάποια από όλες θα αποδειχθεί σωστή! Και, φυσικά, εκείνος ο αστρολόγος που ‘έκανε διάνα’ κάποια φορά, δεν θα ‘πέφτει πάντα μέσα’, απ’ την στιγμή βεβαίως που (τυχόν κάνει το ‘λάθος’ και) εγκαταλείψει την αμφισήμαντη γλώσσα και τις γενικολογίες του και προχωρήσει σε συγκεκριμένες προβλέψεις…

Η πίστη στην αστρολογία, αποτέλεσμα της ανθρώπινης αδυναμίας
Οι περισσότεροι (για να μην πούμε όλοι και θεωρηθούμε απόλυτοι) από αυτούς που ασχολούνται ή/και πιστεύουν στην αστρολογία, θα την εγκατέλειπαν, αν είχαν την δύναμη να εμβαθύνουν και να σταθούν ‘ενώπιοι ενωπίοις’ με τους εαυτούς τους. (Πόσο εύκολο, όμως, είναι να γίνει αυτό;…)
"Στις μεγαλουπόλεις, που οι σχέσεις είναι απρόσωπες, νιώθεις άγνωστος μεταξύ αγνώστων και συνεπώς ασήμαντος. Η ιδέα λοιπόν ότι βρίσκεσαι κάτω από την επίδραση κάποιου ζωδίου, η οποία σε κάνει να... συγγενεύεις μ' έναν αρχαίο θεό, σε κολακεύει και ικανοποιεί τη ματαιοδοξία σου. Ένα από τα πράγματα που μου έχει κάνει εντύπωση, είναι με πόσο καμάρι μιλάνε μερικοί για το ζώδιό τους! Φαίνεται, κάτι τέτοιες στιγμές νιώθουν σπουδαίοι και υπερήφανοι που είναι 'λιοντάρια', 'παιδιά του Άρη' ή 'σεξουλιάρηδες σκορπιοί’ (...) Έτσι μπορούμε να υποθέσουμε πως, όσο χαμηλότερη αυτοεκτίμηση έχεις, τόσο περισσότερο χρειάζεσαι να τονώσεις το ηθικό σου μέσα από τα ζώδια" [20]
"Δεν υπάρχει τρόπος παρέμβασης στους παράγοντες που (κατά την άποψή τους) επηρεάζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά. Πώς να παρέμβεις στις κινήσεις των ουρανίων σωμάτων; Μοιραία λοιπόν το μόνο 'θεραπευτικό' εργαλείο που απομένει στον 'αστροψυχολόγο' είναι οι 'συμβουλές', οι οποίες βέβαια εξαρτώνται από το μορφωτικό του επίπεδο και συνήθως συνίστανται από τετριμμένες ηθικολογίες και κηρύγματα" [21]
"Η Αστρολογία ξεκινάει από τέτοιες βάσεις που εκ των πραγμάτων προκαλεί αυτό που η Ψυχολογία θεωρεί αιτία της ψυχικής διαταραχής: Δηλαδή ενθαρρύνει το άτομο να τοποθετήσει τις ευθύνες για όσα του συμβαίνουν, στα άστρα, στα ζώδια και τις κινήσεις των πλανητών. Οι δυνάμεις αυτές δεν βρίσκονται μόνον έξω από αυτόν, αλλά είναι και αδύνατον να ελεγχθούν. Διότι αν νιώθεις ανήμπορος να ελέγξεις την πεθερά σου που την θεωρείς υπαίτιο για το χάλι του γάμου σου, πόσο πιο ανήμπορος θα νιώσεις προκειμένου να ελέγξεις τον Κρόνο ή τον Πλούτωνα, οι οποίοι εξασκούν επιδράσεις πάνω σου (ή πάνω στην πεθερά σου)" [22]
"Μια από τις ζημιές που υφίστανται εκείνοι που πιστεύουν έντονα στην αστρολογία είναι ότι χάνουν την ελευθερία τους με τρεις τρόπους: α. Μετατρέποντας τις αστρολογικές προβλέψεις σε προκαταλήψεις γίνονται θύματα της 'αυτοεκπληρούμενης προφητείας', β. Δημιουργούν έντονες εξαρτήσεις από τους αστρολόγους και τα ωροσκόπια προκειμένου να πάρουν αποφάσεις για τα σημαντικά (και ασήμαντα) γεγονότα της ζωής τους, γ. Μεταθέτουν την ευθύνη του εαυτού τους σε δυνάμεις που δεν τις ελέγχουν" [23]
“Ένας λόγος που εξηγεί το ενδιαφέρον των μαζών για την αστρολογία, είναι η άποψη της ανθρώπινης φύσης: Η αστρολογία φαίνεται να δίνει οδηγίες, πάνω σε πράγματα που αφορούν την ψυχή , χωρίς, όμως, να έχει και ηθικές απαιτήσεις. Ζητά να εξηγήσει την ιδιαίτερη συμπεριφορά των προσωπικοτήτων μας και μας λέει αν πρέπει να επιδιώκουμε σήμερα τον έρωτα ή τα χρήματα, αλλά δεν έχει καμία ηθική απαίτηση από μας. Κι αυτό μας αρέσει. Η κοινωνία μας δεν ενδιαφέρεται πολύ για ηθικά προγράμματα. Θέλουμε να αποφασίζουμε μόνοι μας για το ποιο είναι σωστό ή λάθος, καλό ή κακό, αληθινό ή ψεύτικο, χωρίς καμιά εξωτερική επέμβαση. Οι Δέκα Εντολές απορρίπτονται. Στην εποχή μας τρέχουμε σε μεθοδολογίες, όπως η αστρολογία, οι οποίες απλά δίνουν πληροφορίες για την ανθρώπινη φύση, χωρίς όμως να απαιτούν από μας ηθικές υποχρεώσεις. Η αστρολογία έχει ανεβεί σήμερα γιατί προσφέρει πληροφορίες για το σύμπαν και την ψυχή, κι ακόμα γιατί δεν έχει έ να σταθερό ηθικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο πρέπει να θέτουμε τους εαυτούς μας” [24]

Κάποια συμπεράσματα και κάποιες επιπλέον σκέψεις
· Η αστρολογία δεν είναι επιστήμη, όπως θέλει να αυτοαποκαλείται.
· Είναι αποκρυφισμός.
· Απαιτεί πίστη, πίστη θρησκευτική.
· Συνδέεται ή/και προαπαιτεί ως αυτονόητες, άλλες θρησκευτικές δοξασίες, όπως για παράδειγμα την πίστη στους ‘νόμους’ της μετενσαρκώσεως και του κάρματος.
· Απορρίπτεται και καταδικάζεται από την Αγία Γραφή (Ησαϊα μζ’ 11-15, Δευτερονόμιον ιη’ 10-12) και τους Πατέρες της Χριστιανικής Εκκλησίας (Βασίλειος, Γρηγόριος, Χρυσόστομος, Κύριλλος Ιεροσολύμων κ.λπ.)1
· Απορρίπτεται και καταδικάζεται από τους κορυφαίους επιστήμονες (διαφόρων επιστημονικών κλάδων, π.χ. Αστρονομίας, Ψυχολογίας κ.λπ.) και διανοητές όλου του κόσμου.
· Αν οι “αποκαλύψεις” της αστρολογίας κέντριζαν όσους ασχολούνται με αυτήν για μεγαλύτερες προσπάθειες, θα μπορούσε, ίσως, κάποιος, να την “αποδεχθεί” τουλάχιστον ως χρήσιμη. Όμως, πόσο συχνά συμβαίνει αυτό; Τις περισσότερες φορές βλέπουμε τις αποκαλύψεις αυτές να χρησιμοποιούνται ως δικαιολογίες για μοιρολατρική απάθεια.
· Συμπέρασμα; “O ανόητος άνθρωπος κυβερνιέται από τα άστρα, ο Σοφός είναι κύριος των άστρων του”!…


Βιβλιογραφία
1. Vera Stanley Adler, Το άνοιγμα του τρίτου ματιού, Μετάφραση Ε. Ταμβάκη, Εκδόσεις Δίδυμοι, Αθήνα 1986
2. Luc Benoist, Ο εσωτερισμός, Μετάφραση: Γεωργίου Ζωγραφάκη, Σειρά: Τι γνωρίζω αρ.78, εκδ. Ζαχαρόπουλου
3. Dion Fortune, Υγιής Αποκρυφισμός, Ιάμβλιχος, Αθήνα
4. Γιώργου Πιντέρη, Ph.D., Ενας ψυχολόγος κριτικάρει την Αστρολογία, εκδ. Θυμάρι
5. Charles Strohmer, Τί δεν σου λέει το ωροσκόπιό σου, Μετάφραση: Σωτήρης Ιωάννου, Εκδ. Πέργαμος
6. Αλεξάνδρου Η. Σπυράκη, Χριστιανική επιχειρηματολογία, Αθήνα 1993
7. Ν. Ψαρουδάκη, Σατανισμός – Σατανολατρεία, εκδ. Ελληνικό Χριστιανικό Ορθόδοξο Μέτωπο, Αθήνα 1991
8. Tex Marrs, Απόκρυφη πλανητική συνωμοσία, Μετάφραση: Γιώργου Γούλη, εκδόσεις Μπιμπης
9. Μαγεία και Χριστιανισμός. Εισηγήσεις εις το θεολογικός συνέδριον Ι. Μητροπόλεως Ηλείας 22-23 Φεβρουαρίου 1992. εκδ. Ι.Μ.Ηλείας, Αθήναι 1993

Περαιτέρω βιβλιογραφία για τους αναγνώστες – υποψήφιους ερευνητές
1. Αντιρρήσεις στην αστρολογία, Μετάφραση Τερέζας Μπούκη, εκδόσεις Λέξημα, Αθήνα 1998
2. Χ.Δ. Γουδής – Π.Ε. Χριστοπούλου, Περι Αστρολογίας, εκδ.Δίαυλος, Αθήνα 1993

Σημειώσεις

[1] Ουμπέρτο Εκο, Το εκκρεμές του Φουκώ, σελ. 69 παρ.2
[2] Ν. Ψαρουδάκη, Σατανισμός – Σατανολατρεία, εκδ. Ελληνικό Χριστιανικό Ορθόδοξο Μέτωπο, Αθήνα 1991, σελ. 89
[3] Ν. Ψαρουδάκη, Σατανισμός – Σατανολατρεία, σελ. 32 αρχή
[4] Ν. Ψαρουδάκη, Σατανισμός – Σατανολατρεία, σελ. 29 παρ.1
[5] Tex Marrs, Απόκρυφη πλανητική συνωμοσία, Μετάφραση: Γιώργου Γούλη, εκδόσεις Μπιμπης, σελ. 102 παρ.5
[6] Vera Stanley Adler, Το άνοιγμα του τρίτου ματιού, σελ. 114 παρ. 3-4
[7] Vera Stanley Adler, Το άνοιγμα του τρίτου ματιού, σελ. 63 παρ.4 ως σελ. 64 παρ.3
[8] Vera Stanley Adler, Το άνοιγμα του τρίτου ματιού, σελ. 66 παρ.3
[9] Vera Stanley Adler, Το άνοιγμα του τρίτου ματιού, σελ. 67 παρ.3 και 5
[10] Vera Stanley Adler, Το άνοιγμα του τρίτου ματιού, σελ. 65 παρ.4
[11] Γιώργου Πιντέρη, Ph.D., Ενας ψυχολόγος κριτικάρει την Αστρολογία, εκδ. Θυμάρι, σελ. 1690 μέση και 167-168
[12] Γιώργου Πιντέρη, Ph.D., Ενας ψυχολόγος κριτικάρει την Αστρολογία, εκδ. Θυμάρι, σελ. 172 και 173
[13] Βλέπε αυτή και τις υπόλοιπες σκέψεις – επιχειρήματα που ακολουθούν, στο βιβλίο του Charles Strohmer, Τι δεν σου λέει το ωροσκόπιό σου, σελ.44-47
[14] Βλέπε Αλεξάνδρου Η. Σπυράκη, Χριστιανική επιχειρηματολογία, Αθήνα 1993, σελ. 272-273. Επίσης βλέπε (στην προτεινόμενη βιβλιογραφία) το βιβλίο “Αντιρρήσεις στην Αστρολογία”
[15] Charles Strohmer, Τί δεν σου λέει το ωροσκόπιό σου, σελ. 23 παρ.1
[16] Charles Strohmer, Τί δεν σου λέει το ωροσκόπιό σου, σελ. 28
[17] Γιώργου Πιντέρη, Ph.D., Ενας ψυχολόγος κριτικάρει την Αστρολογία, εκδ. Θυμάρι, σελ. 45επ., όπου και πολύ παραστατική ανάλυση του κάθε επιμέρους είδους
[18] Γιώργου Πιντέρη, Ph.D., Ενας ψυχολόγος κριτικάρει την Αστρολογία, εκδ. Θυμάρι , σελ. 90 παρ.3
[19] Charles Strohmer, Τί δεν σου λέει το ωροσκόπιό σου, σελ. 77 παρ.3 και σελ. 80 παρ.2
[20] Γιώργου Πιντέρη, Ph.D., Ενας ψυχολόγος κριτικάρει την Αστρολογία, εκδ. Θυμάρι , σελ. 92 παρ.4-5
[21] Γιώργου Πιντέρη, Ph.D., Ενας ψυχολόγος κριτικάρει την Αστρολογία, εκδ. Θυμάρι , σελ. 130 παρ. προτελ.
[22] Γιώργου Πιντέρη, Ph.D., Ενας ψυχολόγος κριτικάρει την Αστρολογία, εκδ. Θυμάρι , σελ. 131 μέση
[23] Γιώργου Πιντέρη, Ph.D., Ενας ψυχολόγος κριτικάρει την Αστρολογία, εκδ. Θυμάρι , σελ. 138 μέση
[24] Charles Strohmer, Τί δεν σου λέει το ωροσκόπιό σου, σελ. 15-16

Μια ανάρτηση για λίγους… (…ίσως και για μόνο μία…)

Έτσι κι αλλιώς αυτή η ιστοσελίδα διαβάζεται από λίγους… (Καμιά 150αριά επισκέψεις σε κάθε νέα ανάρτηση, περίπου…) Και, τελικά, το πολύ καμιά δεκαριά αφήνουν ένα σχόλιο… Κι άλλοι τόσοι, ίσως, από αυτούς που με γνωρίζουν φυσικά, μου κάνουν σχόλια προφορικά…
Με τόσους λίγους αναγνώστες, το λοιπόν, ας μου επιτραπεί και….

Μια ανάρτηση για λίγους… (…ίσως και για μόνο μία…)

…Μια φορά κι έναν καιρό (πριν από κάποια χρόνια…) ήταν ένας γέρος… χμ, όχι τόσο γέρος… ας πούμε ένας μεσήλικας… ήταν αυτός, που λέτε, «χωμένος», όπως λέμε, μέσα στα βιβλία… Διάβαζε και ταξίδευε… Διάβαζε απ’ όλα… Ακόμα και ιστορίες αγάπης… [Φόρος τιμής στο βιβλίο του Luis Sepulveda “Ένας γέρος που διάβαζε ιστορίες αγάπης”…] Και του άρεσε να της διηγείται… Ιστορίες και παραμύθια… Με μάγισσες και ξωτικά, με ήρωες και με πριγκίπισσες… Ιστορίες άλλων…
…Διάβαζε και ένιωθε πως είναι τα βιβλία, παράθυρα στον κόσμο… Στη γνώση και στη φαντασία… στην πραγματικότητα και στο όνειρο… Διάβαζε, λοιπόν, εκτός των άλλων, και ονειρευόταν… Ονειρευόταν την ώρα που θα μπορούσε να ζήσει κι αυτός ένα δικό του παραμύθι, μια δική του ιστορία… κι ούτε που σκεπτόταν, τότε, πως θα μπορούσε ύστερα να την διηγείται ως δική του… Και τότε που τον έπιανε να ονειρεύεται… άφηνε τα βιβλία – τα παράθυρα (της φαντασίας…), σήκωνε το βλέμμα του απ’ αυτά και κοίταζε μέσα απ’ τα παράθυρα (τα πραγματικά…) πέρα μακριά, στ’ αστέρια τα αληθινά…
Μια φορά κι έναν καιρό, λοιπόν, που λέτε, ήτανε, θαρρώ, είτε νωρίς το πρωί είτε αργά το σούρουπο, ο ήρωάς μας (ήρωας;… σιγά τα λάχανα…) διάβαζε ένα βιβλίο που τον ταξίδευε… Ήταν ενός συγγραφέα γιαπωνέζου (ξεχνώ ακόμα και το όνομά του –άλλωστε δεν έχει σημασία…) Ένα διήγημα που είχε λέξεις άγνωστες, εξωτικές… Μία απ’ αυτές, η λέξη «kokoro»… Kokoro στα γιαπωνέζικα θα πει «καρδιά»… Κι αυτό τον έκανε να ταξιδεύει… στην χώρα εκείνη την εξωτική, στην χώρα της καρδιάς…

«Τι διαβάζεις;» άκουσε μια φωνή. Που τον τράβηξε πίσω στην πραγματικότητα, κόβοντάς του το ταξίδι…
Το διάβασμα και τα ταξίδια αυτά, ιδίως στην χώρα της καρδιάς, του είχαν μάθει πως η καρδιά, εκτός των άλλων (δηλαδή εκτός απ’ την αγάπη μόνο…) είναι κι άλλα: ευγένεια, χαμόγελο και άλλα, πολλά άλλα… Σήκωσε τα μάτια του, λοιπόν, απ’ το βιβλίο, και τα έστρεψε να δε ποιος του είχε απευθυνθεί, κι ευγενικά… της χαμογέλασε… Όχι προσποιητά, μα αυθόρμητα!... Γιατί σηκώνοντας τα μάτια είδε να τον κοιτά… ένα αστεράκι… [μα, όπως σας είπα ήδη… δεν θυμάμαι τώρα, τι ώρα ήταν τότε… για να σας πω με βεβαιότητα αν το αστεράκι ήταν ο Αυγερινός ή ο Αποσπερίτης… έτσι κι αλλιώς το ίδιο είναι, δεν έχει σημασία…] Του χαμογέλασε κι εκείνη… Μια μικρή νεράιδα! Μια ψυχούλα παιδική…
«Τι κάνεις;» τον ξαναρώτησε…
«Διαβάζω» της απάντησε, πάντα χαμογελώντας. «Διαβάζω και σκέφτομαι και ονειρεύομαι»…
«Δεν μου αρέσει (τόσο πολύ) να διαβάζω» του αντιγύρισε. «Προτιμώ να ζωγραφίζω και έτσι να ονειρεύομαι»...
«Εγώ δεν ήμουνα ποτέ καλός σ’ αυτά», σχολίασε μ’ ένα παράπονο… «Κανείς δεν μου έδειξε, σαν ήμουνα μικρός, τον τρόπο. Κι αργότερα αμέλησα κι εγώ, είναι αλήθεια», συνέχισε….
[…Πολύ αργότερα έγραψε: «Κι εγώ μπορώ να κάνω τέχνη! Κι εγώ μπορώ να ζωγραφίσω! Δεν έχω, όμως, χρώματα! Δεν έχω πινέλα! Ξέρετε… …δεν έχω ούτε χέρια! Ξέρετε… …γι’ αυτό… εγώ ζωγραφίζω στην ψυχή μου!» (βλ. στο «De Profundis: Περί Πολιτισμού (Β’)» http://seagullstefanos.blogspot.com/2007/10/de-profundis_1568.html)]
«Θέλεις να σε μάθω να ζωγραφίζεις;» τον ρώτησε εκείνη.
«Μετά χαράς!» απάντησε εκείνος ενθουσιασμένος…
…Μ’ αυτό δεν έγινε ποτέ, από τότε… Είτε γιατί εκείνος δεν έδειξε την απαραίτητη ζέση και διάθεση… Είτε γιατί εκείνη διέγνωσε από ένστικτο (που τα παιδιά κι οι καλλιτέχνες το ’χουν ιδιαίτερα ανεπτυγμένο, κι εκείνη ήταν, ταυτόχρονα, και παιδί και καλλιτέχνις!...) πως ήταν «ανεπίδεκτος μαθήσεως, ένεκα των πολλών βιβλίων»… Είτε διότι δεν υπήρξαν ποτέ οι αναγκαίες και κατάλληλες συνθήκες…
..Μα και που δεν έμαθε… «δεν έγινε και τίποτα»… Ίσως καλύτερα έτσι. Δεν είναι δα όλοι κατάλληλοι για όλα. Και, ιδιαίτερα, δεν έχουν όλοι κλίση για την τέχνη… Καθένας με το τάλαντό του… Καθένας με τον χαρακτήρα του…

…Εκείνη με τη καρδιά και το συναίσθημα περισσότερο…
…Εκείνος μάλλον περισσότερο κολλημένος (και όχι «κολλημένος»…) με τη λογική… Μα και με δόσεις ισχυρές απ’ το «άλλο ημισφαίριο του εγκεφάλου»…
Εκείνη συνέχιζε να ζωγραφίζει…
Εκείνος συνέχιζε να διαβάζει… και, πού και πού, να γράφει… ιστορίες και παραμύθια… Τα τελευταία ήταν γραμμένα ειδικά για εκείνην… Γραμμένα, μάλιστα, με τα πινέλα και τα χρώματα που είχε «κλέψει» απ’ την παλέτα της…
Εκείνη τα διάβαζε και χαμογελούσε… Και καμωνόταν πως δεν είχε καταλάβει πως τα χρώματα ήτανε απ’ τα δικά της…
…όσο κι αν εκείνος, πια, όχι μονάχα δε προσπαθούσε να το κρύψει, μα το διαλαλούσε απροκάλυπτα, σε όλους, με τα κείμενά του… (βλέπε το «Γραμμένο μια χειμωνιάτικη νύχτα» http://seagullstefanos.blogspot.com/2007/12/blog-post.html)

Εκείνος έγραφε… και έγραφε… και έγραφε…
Εκείνη ζωγράφιζε… και ζωγράφιζε… και έγραφε…
[Ναι, δεν το έγραψα κατά λάθος αυτό το τελευταίο. Εκτός από το να ζωγραφίζει, έγραφε κιόλας! Γιατί έτσι συμβαίνει με τους αληθινούς, τους πραγματικούς, τους ολοκληρωμένους καλλιτέχνες, τους «πληθωρικούς»: Η καρδιά τους εκδηλώνεται με χίλιους τρόπους… ακόμα και με λέξεις…]
Ζωγράφιζε και έγραφε, λοιπόν… Σε ένα, καθώς του ’λεγε, «κόκκινο τετράδιο»… Τετράδιο καρδιάς… τετράδιο συναισθημάτων…
…που πια είχε γίνει το όνειρο εκείνου, κάποτε να το διαβάσει… Του φάνταζε (και του φαντάζει…) ως η «χώρα της επαγγελίας»…
Κατά καιρούς του επιτρέπει, παιχνιδιάρικα, να ρίχνει σύντομες ματιές… και να διαβάζει κάποιες φράσεις… [Το έχει αυτό, καθώς αποδεικνύεται, η γυναικεία ψυχοσύνθεση… από παιδί ακόμα… να έχει «κρυμμένα μυστικά και ντοκουμέντα»… ένα μυστήριο… συμπλήρωμα της γοητείας…]

Οι φράσεις που του επέτρεψε να διαβάσει, τελευταία (και μάλιστα, πια, με τρόπο μοντέρνο, «ηλεκτρονικό»…), οι ακόλουθες:
«Κοντά του μόνο μπορούσε να γίνεται γοητευτική και ενδιαφέρουσα. Μακριά του δεν ήταν ευτυχισμένη. “Δεν ζω χωρίς εσένα” με χίλιους τρόπους του έλεγε κι αυτός πνιγόταν. Με χίλιους τρόπους το έδειχνε. Κοντά του γινόταν παιδάκι. Ένα τόσο δα μικρό κοριτσάκι που είχε απόλυτη ανάγκη το γόνατο του μπαμπά»
Δάκρυσε από συγκίνηση όταν το διάβασε… Μα και χαμογέλασε, μετά, χαρούμενος κι ευτυχισμένος. Γιατί αυτές οι φράσεις, που ίσως σε άλλον κανένα (από σας) δεν σημαίνει τίποτα, γι’ αυτόν είχαν ένα νόημα, μιαν ουσία…
…Ήταν ένα παιχνίδι που έπαιζαν παλιά… Ένα παιχνίδι δημιουργίας… Μια προ(σ)κληση: Να γράψει (ή να συνεχίσει…) ένα παραμύθι… Ή μιαν ιστορία…
[…Κάπως όπως το «Παιχνίδι των τεσσάρων» ή, παλιότερα, το «Μυθιστόρημα των τεσσάρων»… Ή όπως το παιχνίδι που παίζαμε παιδιά, που κάποιος έγραφε μια φράση κι ύστερα την έκρυβε και άφηνε μόνο μια λέξη, την τελευταία, και από αυτήν έπρεπε να συνεχίσουν οι επόμενοι…]
Κι έπαιξε, λοιπόν, το παιχνίδι που του πρότεινε!... Άρχισε να γράφει… Αυτή τη φορά μόνο για εκείνην!… [«Ένας γέρος που έγραφε ιστορίες αγάπης»…]

[Μόνο;… Εγώ «ξέκλεψα» κάτι απ’ τα γραφόμενά του και τα δημοσιεύω σ’ αυτό το ιστολόγιο, που το άφησα ανοιγμένο, στα μάτια λίγων ή πολλών, μήπως και θέλει κάποιος να συνεχίσει το «παιχνίδι»…]


Υ.Γ. Στο μεταξύ εκείνη (σίγουρα!) πάλι ζωγράφιζε!...

Σκέψεις (τι άλλο;…) για τα puzzles

…Εδώ και καιρό στριφογυρίζει στο μυαλό και δεν μ’ αφήνει η ιδέα να γράψω έναν ύμνο στα puzzles και τα ψηφιδωτά και τα βιτρώ… Κι έχω πολλά να γράψω… Αυτή τη φορά θα περιοριστώ μόνο στα πρώτα…

Σπουδαίο πράγμα, στ’ αλήθεια, τα puzzles. Και όχι, βέβαια, μόνο αυτά καθαυτά, μα το όλο πνεύμα τους, η φιλοσοφία που τα διαπνέει, η σοφία που σε εμποτίζουν. Συχνά σε παιδεύουν να τα φτιάξεις, μα ταυτόχρονα σε (εκ-)παιδεύουν, με την ουσιαστική και βαθειά έννοια του όρου. Και δεν εννοώ μονάχα πως σε «παιδεύουν» στην υπομονή και στην επιμονή (που και αυτό μονάχα θα αρκούσε, αναμφισβήτητα, να καταστήσει τα puzzles παιχνίδια ανεκτίμητα…)

Παιχνίδι για παιδιά, μα και παιχνίδι για μεγάλους. Παιχνίδι για παιδεία!...
Εδώ η εικόνα δεν σου δίνεται έτοιμη, που εύκολα και εύπεπτα μπορείς να απολαύσεις… Πρέπει να παιδευτείς, να μοχθήσεις για να τα καταφέρεις και να την απολαύσεις… Σκόρπια κομμάτια που πρέπει να συνθέσεις! Θαρρείς πως δεν είναι και αυτό μορφή δημιουργίας;… Πρέπει να βρεις τις σχέσεις των κομματιών, το πώς ταιριάζει το ένα με το άλλο, ποια μπορούν να ενωθούν και ποια «δεν κάνουνε χωριό»… Κι είναι κριτήριο, σ’ αυτό, όχι μονάχα οι προεξοχές και τα «κολπώματα», μα και τα χρώματα ή τα σχήματα που είναι αποτυπωμένα επάνω τους.
[Και μην μου πείτε πως δεν κάνατε κι εσείς, κάποια στιγμή, τον παραλληλισμό με τους ανθρώπους και τις μεταξύ τους σχέσεις!... Άλλοι ταιριάζουν μεταξύ τους κι άλλοι όχι. Γιατί κι οι άνθρωποι έχουν, και αυτοί, και τις προεξοχές μα και τα (πώς αλλιώς να τα αποκαλέσω, άραγε) κολπώματα. Έτσι αλληλοσυμπληρώνονται οι άνθρωποι, είτε σαν φίλοι είτε, ιδίως, σαν ζευγάρια: Η «υπεροχή» του ενός, σ’ έναν τομέα, ταιριάζει και «παντρεύεται» με κάποια αντίστοιχη «αδυναμία» και «υστέρηση» του άλλου…]

Θυμάστε, σίγουρα, τον πιο ευφυή τρόπο για να φτιάξουμε ένα puzzle, παιδιά ακόμα; Πρώτα προσπαθούσαμε να φτιάξουμε το γύρω – γύρω, το πλαίσιο, ή –έστω- ξεκινάγαμε από την μιαν άκρη… [Τα κομμάτια με ευθύγραμμη την μια πλευρά τους, μπορούσαν κι ήταν ένα σημείο αναφοράς για να κινήσουμε… Πολύ δε περισσότερο εκείνα τα κομμάτια που είχαν δύο τέτοιες ευθύγραμμες πλευρές, τέσσερα κομμάτια όλα κι όλα σ’ ένα puzzle, που σηματοδοτούσαν – οριοθετούσαν τις γωνίες…]

…Τώρα που έγραφα αυτά, τ’ αμέσως παραπάνω, μου ’ρθε η σκέψη πως ο καθένας μας είχε την τεχνική του, ανάλογα, ίσως, με τον χαρακτήρα του… Μα, αλήθεια, υπάρχει άραγε κανείς που ξεκινούσε όλο ετούτο το εγχείρημα μόνο και αποκλειστικά απ’ το μέσο, χωρίς καμιάν αναφορά με τις γωνίες ή, έστω, με τις άκρες; Θα ήθελα, ειλικρινά, ετούτο να το ξέρω… Κι ένας ψυχολόγος να μας το ερμηνεύσει…
Δεν είμαι δα εγώ κανένας ψυχολόγος. Μα αφήστε με να καταθέσω κάποιες σκέψεις σχετικές:
Τι σημαίνει, άραγε, να «στήνει» κάποιος, πρώτ’ απ’ όλα, το γύρω – γύρω του τελικού σχεδίου; Μήπως ακριβώς την ανάγκη να οριοθετήσει ένα πλαίσιο, μέσα στο οποίο, στη συνέχεια, θα μπορέσει να «κινηθεί», να «χτίσει», να συνδυάσει, να δημιουργήσει;…
Τι σημαίνει, πάλι, το να επιλέξει κάποιο παιδί να ξεκινήσει, απλώς, από την μια πλευρά κι ύστερα ν’ αρχίσει να επεκτείνεται; Μήπως ότι, σε κάθε περίπτωση, ιδίως δε όταν δεν νιώθουμε σιγουριά, έχουμε ανάγκη ενός σημείου αναφοράς ως αφετηρίας;…
Αλλά και η συνέχεια και το ακολουθούμενο σύστημα του καθενός, προφανώς έχει την ψυχολογική αξία και σημασία του: Άλλος μπορεί να παίρνει ένα – ένα κομμάτι, στην τύχη, και να προσπαθεί να εντοπίσει πού θα πρέπει να τοποθετηθεί… Κι άλλος μπορεί να ψάχνει από το σύνολο των κομματιών, ποιο είναι το συγκεκριμένο που θα πρέπει να τοποθετήσει σ’ ένα συγκεκριμένο σημείο του τελικού puzzle… Άλλοι προτιμούν να έχουν τα μη τοποθετημένα κομμάτια «φύρδην – μίγδην» κι άλλοι επιλέγουν να τα απλώσουν όλα με την «καλή» επιφάνεια προς τα πάνω…
…Κι άλλοι ανακαλύπτουν μόνοι τους τις μεθόδους και τις τακτικές, ενώ άλλοι προτιμούν (ή… υποκύπτουν;…) ν’ ακολουθήσουν τις συμβουλές και τις οδηγίες των μεγαλυτέρων!...

Puzzles με 500 κομμάτια… με 1000 κομμάτια… με 2000 κομμάτια… μέχρι κάποια τεράστια… Και τα τελευταία ιδίως χρόνια, διάφορες νέες παραλλαγές: κομμάτια ελαφρώς κυρτά, που δημιουργούν puzzles- σφαίρες, ή/και, ακόμα πιο προχωρημένο: τρισδιάστατα puzzles… Τα puzzles – σφαίρες «καταργούν» τις γωνίες, τις πλευρές, τις άκρες… τα σημεία αφετηρίας ή αναφοράς… Τα τρισδιάστατα puzzles ανοίγουν την πόρτα στην… τρίτη διάσταση…

…και το μυαλό μας σε άλλες διαστάσεις:
Σκεφθείτε, για παράδειγμα, «κλασσικά» - επίπεδα puzzles, που στη συνέχεια, τοποθετούμενα το ένα πάνω στο άλλο, να δημιουργούν, «δευτερογενώς», τρισδιάστατα puzzles!...
…ή, πάλι, σφαιρικού σχήματος puzzles, που να συνδέονται μεταξύ τους… Για παράδειγμα: Σαν αναπαράσταση ουράνιων (σφαιρικών) σωμάτων, να συνδέονται μεταξύ τους και να σχηματίζουν πλανητικά συστήματα – γαλαξίες…
…Κι όλα αυτά τα επιμέρους ερωτήματα – puzzles, να συνδέονται μεταξύ τους, δημιουργώντας ακόμα μεγαλύτερα συστήματα… (….ίσως –για σκεφθείτε το…- ακόμα και στη διάσταση του χρόνου…)

Να προχωρήσω τη σκέψη μου, ώστε να γίνει αντιληπτό για ποιόν λόγο με «τρελαίνει» (για την ακρίβεια: με «ενθουσιάζει»…) η ιδέα των puzzles;…
Σκεφθείτε την εξής εικόνα: Ένα παιδί και γύρω του, σωροί – σωροί, κομμάτια διάφορων puzzles, που σιγά – σιγά το παιδί τα βάζει σε τάξη σύμφωνα με την εικόνα – οδηγό… Puzzles που, ολοκληρωμένα πια, αποτελούν επιμέρους κομμάτια άλλων, μεγαλύτερων puzzles, καθώς συνδέονται μεταξύ τους… Άλλα puzzles που δεν έχουν εικόνα – οδηγό κι έτσι πρέπει να την μαντέψει ή να την φανταστεί κανείς, δραστηριοποιούμενος πιο δημιουργικά. Κι ένα σωρό κομμάτια, σε σωρούς ή σκορπισμένα, που μπορεί κανείς να τα συνδυάσει με χίλιους–δυό τρόπους διαφορετικούς, που θα δημιουργήσουν, αντίστοιχα, ανάλογα με την απόφαση και τον συνδυασμό, διαφορετικά (κατά περίπτωση) συστήματα puzzles!...

…Και τώρα δες τα όλα αυτά, κάτω από ένα νέο πρίσμα, ένα νέο φως, μια νέα οπτική γωνία:
Μήπως έτσι δεν είναι, φίλε αναγνώστη, η ζωή μας; Έτσι δεν μαθαίνουμε ή/και συνθέτουμε, σιγά – σιγά, τον κόσμο (μας); Το μικρό παιδί, μεγαλώνοντας, συνδέει σιγά – σιγά, σαν κομμάτια από puzzle, σαν ψηφίδες, τις επιμέρους γνώσεις και εμπειρίες που παίρνει απ’ το σχολείο, απ’ τα βιβλία, απ’ το περιβάλλον του, απ’ όλες τις πηγές γνώσης και πληροφόρησης, και σχηματίζει το puzzle της γνώσης (του) των επιμέρους επιστημών… Κι ύστερα συνδυάζει τις επιμέρους επιστήμες μεταξύ τους, σε μεγαλύτερο puzzle… Κι ύστερα, καθώς το παιδί έχει γίνει πλέον ενήλικος, επιστήμων και ερευνητής, βρίσκει σε σωρούς ή σκόρπια, άλλα κομμάτια, που δεν εντάσσονται σε γνωστά και προσχεδιασμένα puzzles, και καλείται αυτός πλέον να τα βάλει σε τάξη, να τους δώσει σχήμα και μορφή, να διατυπώσει νέες θεωρίες… Η, ακόμα, νέες μορφές έκφρασης και τέχνης!... Ή να ανοίξει έναν νέο δρόμο στην φιλοσοφία!...
Κι αυτά τα puzzles… τα παίρνει, ύστερα, η επόμενη γενιά, κι άλλα τα κρατά ανέπαφα… κι άλλα τα τακτοποιεί με τρόπο διαφορετικό…
…κι η συνολική μορφή του όλου συστήματος των puzzles της κάθε εποχής ή της κάθε στιγμής… είναι, κι αυτή ακόμα, ένα κομμάτι τρισδιάστατο στο puzzle του χωροχρόνου της ανθρωπότητας!...


Υ.Γ. (της 16.1.2009):
Βλέπε κάποιες μεταγενέστερες σκέψεις, εδώ:
http://spourgitistefanos.blogspot.com/2009/01/puzzles.html

Περί Θεών, Θρησκειών, Θρησκευτικότητας και Αθεΐας

Θ’ αναφερθώ σήμερα σε μια θεμελιώδη άποψή μου. [Μη την θεωρήσετε «θέσφατο». Δεν θεωρώ δα πως κατέκτησα και πως «κατέχω» την αλήθεια. Εκφράζω, απλώς, αυτό που η τωρινή μου αντιληπτικότητα, το τωρινό πνευματικό μου επίπεδο και οι όποιες φτωχές νοητικές μου δυνατότητες με έχουν αξιώσει να μπορώ να αντιληφθώ…]

Πιστεύω, λοιπόν, πως κανένας (ή, έστω, ελαχιστότατοι…) από αυτούς που λένε και μάλιστα κομπάζουν και διακηρύσσουν προς πάσα κατεύθυνση, δεν είναι, όπως υποστηρίζουν, «άθεοι» και «άθρησκοι»…
…Απλά γκρέμισαν μέσα τους (θαρρούν δε και «έξω» τους…) τις καθ-ιερωμένες θρησκείες και τους θεούς που αυτές πρεσβεύουν, και προσκυνούν και προσκολλήθηκαν σε άλλες θρησκείες και θεούς, που τους δίνουν άλλα ψευδεπίγραφα ονόματα… […ή που ούτε καν συνειδητοποιούν ότι, σε τελική ανάλυση, ουσιαστικά προσκυνούν σε άλλους θεούς…]

Να σας επισημάνω τέτοιες περιπτώσεις; Από την καθημερινότητά μας:

«ΠΑΟ – θρησκεία – θύρα 13» ή «Θρύλε, θεέ μου, Ολυμπιακέ μου» ή «ΑΕΚ – θρησκεία» ή «ΠΑΟΚ – θρησκεία» ή «Άρης – θεός» (με παραπομπή, μάλιστα, στους αρχαίους Ολύμπιους θεούς…). Δεν χρειάζεται, νομίζω, να επισημάνω ότι, σ’ αυτούς τους θεούς θυσιάζονται και αξίες, και χρόνος, μα και άνθρωποι…

Κι επειδή αυτή είναι, ίσως, περισσότερο, η… «θρησκεία των ανδρών», να σας θυμίσω και φράσεις γυναικείες, που όλοι τις έχετε ακούσει, που εκδηλώνουν την «γυναικεία… θρησκευτικότητα»; «Ο Μπραντ (Πιττ) είναι θεός» ή «Ο Μπέκαμ είναι θεός» ή «ο Κλούνεϊ…» ή ο…. ή ο… [Η λίστα των θεών αυτών είναι ατέλειωτη, και το Χόλλυγουντ, μα και η εγχώρια βιομηχανία, παράγει συνεχώς νέους τέτοιους θεούς – «είδωλα»…]. Μάλιστα δεν είναι λίγες (κάθε άλλο…) και οι εκδηλώσεις «θρησκευτικής έκστασης»: Να θυμίσω, ιδίως, τις εκδηλώσεις λατρείας προς τους Beatles, τον Elvis [«Ο Έλβις ζει» λένε και γράφουν οι… μεταφυσικοί…] και των λοιπών (πιο) σύγχρονων θεών…

…Κι αν θέλετε, ίσως, να το σοβαρέψουμε, λιγάκι περισσότερο (διότι… μη νομίζετε… κατά βάση σοβαρά, νομίζω, πως είναι και τα προηγούμενα…): Μήπως, στο πέρασμα της ιστορίας (του περασμένου αιώνα, μα και του τρέχοντος) σε θρησκεία δεν εξελίχθηκε και ο μαρξισμός – κομμουνισμός; Με τους θεούς (ή Τον θεό) του, με τους προφήτες του, με τους αγίους του, τους μάρτυρες και τους ιεραποστόλους του… Μα και με τους «παραδείσους» του… Υπαρκτούς ή (απλώς) ίσως θεωρητικούς – υποσχεμένους…

…Μήπως δεν είναι δα θρησκεία, δεν ήτανε ανέκαθεν, και ο Καπιταλισμός; Ο (άκρατος) Καταναλωτισμός; Ο («δεξιός», ο έμπρακτος ο) Υλισμός;…
…Για πείτε μου, ιδίως αν λέτε, αν απαντάτε «όχι»: Γνωρίζετε στις μέρες μας, να λατρεύεται τίποτε άλλο (περισσότερο) από το Χρήμα; Από τον Πλούτο;…
Παλαιότερα υπήρχε (έστω ως κατάλοιπο απ’ την απ’ την αρχαιότητα, μα σε κάθε περίπτωση βιωμένο έμπρακτα) το «πάντων μέτρον άνθρωπος». Εδώ και χρόνια αντικαταστάθηκε από το «πάντων μέτρον χρήμα»… Αξιολογούμε τα πάντα και τους πάντες με βάση και με κριτήριο αυτό. Αξιόλογος άνθρωπος είναι όχι αυτός που είναι, μα αυτός που έχει… Οι επιτυχημένοι κρίνονται με το ίδιο κριτήριο! [Παλαιότερα, θυμάμαι, θεωρούντο επιτυχημένοι και οι γιατροί που παρείχαν ανιδιοτελώς και αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες τους, σήμερα επιτυχημένοι είναι οι γιατροί που έχουν βίλλες στα βόρεια ή στα νότια προάστια…]. Τα παιδιά μας θέλουμε (και θέλουν) να γίνουν κάτι που θα τους αποφέρει έσοδα ικανοποιητικά… Ιερείς και ιερωμένοι «αλλαξοπίστησαν», προσκύνησαν κι αυτοί το χρήμα… Και «καλλιτέχνες» και «διανοούμενοι» και «συγγραφείς» και… όλοι μας… ξεπουληθήκαμε!...
Ξεπουληθήκαμε… Κιοτέψαμε… Πιστέψαμε και θυσιάσαμε, τις ψυχές και τις ζωές μας, στον θεό Πλούτο, στη θεά Ύλη…

…Ακόμα και σε θεωρητικό – φιλοσοφικό επίπεδο, όμως, στην ίδια θεά δεν προσκυνούν και οι θεωρητικοί – φιλόσοφοι του Υλισμού;… Διότι μην μου πείτε δα πως δεν το καταλάβατε, πως την Ύλη προσκυνούν κι αυτοί και πως την έχουν σαν θρησκεία…

Υπάρχει, βέβαια, θα μου πούνε κάποιοι, και η Επιστήμη. Ή/και η Τεχνολογία. Δεν ξέρω εσείς τι λέτε, πώς τις βλέπετε, πώς τις ονοματίζετε… Μα εγώ τις βλέπω και αυτές, ως άλλες μορφές (όπως κι αν λέγονται) θρησκείας… Με τους πιστούς τους, τους φανατικούς, που «δεν σηκώνουνε, κι αυτοί, ούτε μύγα στο σπαθί τους»… «Ο Θεός πέθανε… Ζήτω η Επιστήμη!» διαλαλήσανε…
Μιλάω πάντοτε, βεβαίως, για τους ακραίους, για τους φανατικούς, τους μισαλλόδοξους… Αυτούς δηλαδή που θεωρήσανε πως η Επιστήμη γκρεμίζει και εξ ορισμού δεν συνυπάρχει με τον Θεό, με το θρησκευτικό συναίσθημα… Και είτε όρμηξαν αλαλάζοντας ως «μουζαχεντίν» σε νέο «ιερό αγώνα» να σφάξουν τους απίστους (αυτούς που δηλαδή δεν πίστεψαν στη «νέα» τους θρησκεία…), τους αλλόθρησκους (αυτούς που εξακολουθούν να πιστεύουν σε «παλιούς» θεούς και σε θρησκείες…), είτε βαλθήκαν, ως άλλοι ιεροεξεταστές, να απαλλάξουν την (σύγχρονη) κοινωνία από τις «μάγισσες» και τους «αιρετικούς»…

…Τι άλλο ξέχασα;… Ποιάν άλλη θρησκεία; Ποιόν Θεό;… Χμ, μα βέβαια… Την αρχαιότερη απ’ όλες, την αρχέγονη… Την διαρκή… Την διαχρονική, που υπάρχει αφότου δημιουργήθηκε ο άνθρωπος. Και δεν την έσβησε ποτέ καμία άλλη θρησκεία, κανένας άλλος θεός, καμιά άλλη φιλοσοφία [ή… περίπου έτσι… αυτό είναι κάτι που συζητιέται… που θέλει περισσότερο «ψάξιμο» κι ανάλυση…] Μιλάω, βέβαια, και αναφέρομαι, στον θεό «Εγώ» και στη θρησκεία του Εγωισμού…
Ο καθένας μας δα, την γνωρίζει… Ο καθένας μας την ασπάζεται… Την προσκυνά… Την λιβανίζει… Κατ’ ιδίαν… Κάθε ψυχή, κάθε άνθρωπος… κι ένας ναός… Κάθε ναός και μια «θρησκεία». Η θρησκεία του δικού μας «ατομικού» θεού: του εαυτού μας, του «Εγώ» μας!... [Τόσες θρησκείες και τόσοι θεοί, όσοι και οι ανθρώπινες υπάρξεις…]
Κι εδώ παίζεται, θαρρώ, όλο το παιχνίδι… Από καταβολής κόσμου…
[…Διότι αυτό τουλάχιστον, θαρρώ, δεν μπορείτε να το ανατρέψετε, να το καταρρίψετε, αν το αντιμετωπίσετε, με λογικά (ή όποια άλλα…) επιχειρήματα: Ακόμα και οι πιο «θεωρητικοί» σκληροπυρηνικοί της αθεΐας, ουσιαστικά τι άλλο έκαναν, άραγε, από το να αναγορεύσουν τον εαυτό τους, το μυαλό τους ή το «θέλω» τους σε υπέρτατο Θεό και σε κριτή των πάντων;…]
Κι εδώ παίζεται, θαρρώ, έγραφα νωρίτερα, όλο το παιχνίδι… Από καταβολής κόσμου…
…Μπορείτε εσείς να λέτε ό,τι θέλετε (…και ίσως, ποιος το ξέρει, μπορεί ενδεχομένως να με πείσετε, με επιχειρήματα κι απόψεις, κάποτε στο μέλλον… δεν το αποκλείω!...) μ’ αυτό που πιστεύω πως η βιβλική θρησκεία (ό,τι κι αν της καταμαρτυρούν και ό,τι αν της καταλογίζουν, δικαίως ή/και αδίκως – δεν είναι του παρόντος…) όχι τυχαία έβαλε, ήδη στο πρώτο της βιβλίο, στην «Γένεση», την ιστορία – μύθο – θρύλο ή παραβολή, με τον όφι και τους πρωτοπλάστους:
«Και έσεσθε ως θεοί γινώσκοντες…»

Πόσες αναγνώσεις δεν έχει… δεν μπορεί να έχει (ανάλογα με την οπτική μας, με την εξυπνάδα μας, με την πνευματικότητά μας…) ετούτη η ιστορία…
«Θα γίνετε θεοί!»... Κι αυτό είναι που δεν θέλει να γίνετε, ο Δημιουργός σας.
Ποιος τα λέει αυτά; (Ο διά-βολος…)
Μια υπόσχεση…. (Ένα ψέμα… Εκ του διαβόλου γαρ…)
Πώς και πότε θα γίνετε θεοί; Όταν φάτε απ’ τον καρπό τον απαγορευμένο της γνώσης…
…Της γνώσης που όλοι θέλουμε, που όλοι επιθυμούμε και αναζητούμε… Της Επιστήμης!
[Η ιστορία - μύθος – παραβολή θα μπορούσε να τελειώνει εκεί. Μα δεν τελειώνει… Συνεχίζεται… Με την πτώση…]
«Έξυπνος τρόπος, ύπουλη μέθοδος», θα πούνε κάποιοι, «για να εμφυσήσει η θρησκεία τον φόβο στις ψυχές και στα μυαλά των ανθρώπων, ώστε να τους αποτρέψει από την επιδίωξη και την αναζήτηση της γνώσης, ακριβώς επειδή την φοβάται η θρησκεία την επιστήμη»…
«Συμβουλή σε κάποιον αγαπημένο, όπως θα έκανε η μητέρα ή ο πατέρας στο παιδί τους ή ο οποιοσδήποτε στον φίλο του…», θα απαντήσουν κάποιοι άλλοι…
Τελικά… τα πάντα είναι θέμα εμπιστοσύνης: Ποιον θα εμπιστευθείς ότι σου λέει την αλήθεια… Διότι, βέβαια, δεν είναι πάντα η εμπειρία η πιο «ωφέλιμη» και ενδεδειγμένη μέθοδος…
[…Κάποιοι τάζουν και υπόσχονται ιδίως στους έφηβους, στους νέους, πως μ’ ένα χάπι ή μια σκόνη ή μιαν ένεση… θα νιώσουν νέες εμπειρίες… και την έκσταση!... Και, πραγματικάπάνε, για λίγο, εκείνοι «τριπάκι» - ταξιδάκι στον παράδεισο…. Τον τεχνητό… Κάποιοι, πάλι, οι θεωρητικοί της ψυχεδέλειας, πιστεύουν και διακηρύσσουν ακόμα πιο προχωρημένα: …πως τα ταξίδια αυτά σε οδηγούν σε άλλους κόσμους, παράλληλους, σου δίνουν εμπειρίες που αλλιώς δεν θα μπορούσες να ζήσεις… Και έτσι κάποιοι πείθονται… Και καταφέρνουν, έτσι, να νιώθουν θεοί… την ώρα της δόσης τους…]

Γνώση… Περισσότερη γνώση… Επιστήμη… Περισσότερη επιστήμη… Μόνο επιστήμη…
…Η Επιστήμη, βέβαια, είναι αυτή που οδήγησε και στις ατομικές βόμβες στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι… Και στις κάθε είδους «έξυπνες βόμβες»… Και στα πειράματα πάνω στους ανθρώπους… Στην τεχνολογία δημιουργίας υπηκόων και υποταγής συνειδήσεων… Και στα χιτλερικά κρεματόρια επιστημονικά πειράματα γίνονταν…

…Και ξαφνικά βρισκόμαστε… στον παράδεισο. Ή εκτός αυτού… Και συνειδητοποιούμε πως είμαστε γυμνοί… Και κρυώνουμε!…
…Και ξαφνικά συνειδητοποιούμε πως είμαστε μετέωροι… Πως μετεωριζόμαστε!...

Πνευματικότητα και «Πνευματικοί άνθρωποι»

«Οι ιδέες κινούν τον άνθρωπο», έλεγε συχνά – πυκνά, ο μακαρίτης ο πατέρας μου… Κι είχε τόσο δίκαιο! Έχει τόση αλήθεια αυτή η φράση!...
Σε όποιο επίπεδο κι αν το δούμε: Η ιδέα της νίκης κάνει κάποιον να αγωνίζεται πιο αποτελεσματικά. Η ιδέα – σκέψη πως θα πλουτίσει ή θα ζει άνετα, τον κάνει να εργάζεται… Άλλες ιδέες τον κάνουν να εφευρίσκει, να ανακαλύπτει, να ταξιδεύει…
Μόνο η ιδέα του «ανούσιου» τον αφήνει άπραγο, ξέπνοο… Και η απελπισία, η απαισιοδοξία…
Ακόμα και η ιδέα, η σκέψη του θανάτου (ίσως δε ιδίως αυτή!...) τον κάνει να κινείται, να βιάζεται για να προλάβει… Και, βέβαια, τον ωθεί στην φιλοσοφία. Αλλά και σε πράξεις καλές κι αγαθές… (…είτε για να του εξασφαλίσουν υστεροφημία, είτε για να του φέρουν μεταθανάτια απόδοση σε κάποιον Παράδεισο, είτε για άλλους λόγους…)
…Κι αν μιλήσουμε για τις υψηλές ιδέες, για τα ιδανικά, τότε ο άνθρωπος όχι απλά κινείται, μα… πετά (…ή, ακόμα, και «εξακοντίζεται)… Ελευθερία, Αρετή, Αγάπη… Αυτές κι αν είναι ιδέες υψηλές, που κινούν τον Άνθρωπο!...

Και συνεχίζω με «άσχετα»… (…χμ, να είναι, πράγματι, «άσχετα»;…):
Οι πνευματικοί άνθρωποι δεν πρέπει να σιωπούν και να μένουν άπραγοι. Οφείλουν να μιλούν, να εκφράζουν άποψη, να δίνουν το στίγμα τους, να δρουν!... Διότι, διαφορετικά, ούτε λίγο ούτε πολύ δεν είναι άνθρωποι πνευματικοί…
Και εξηγούμαι αμέσως:
Τι είναι, άραγε, «άνθρωπος πνευματικός»; Αυτός που, βέβαια, εκφράζει και εκπέμπει πνεύμα. Και τι είναι πνεύμα; Αυτή η δύναμη η ανώτερη, το επίπεδο το φωτεινό, το φως το ίδιο…
Μπορεί το φως να εκφραστεί και ως σκοτάδι; Το δίχως άλλο, όχι!... Σκοτάδι είναι η απουσία του φωτός. Και, συνεπώς, δεν είναι καθόλου λογικό, αυτό καθαυτό το φως να σκοτεινιάζει…
Κι οι άνθρωποι; Οι «άνθρωποι οι πνευματικοί» που λέγαμε; Αυτοί που έχουν το φως, μπορούν και πρέπει να το κρύβουν; Είναι παράλογο, το δίχως άλλο!... Γιατί το νόημα και η ουσία του φωτός είναι να φωτίζει γύρω - γύρω…. Και είναι, συνεπώς, τουλάχιστον παράλογο, για να μην πω και ανήθικο, όποιος το έχει, να το κρατά κρυμμένο «υπό το μόδιον»… Γι’ αυτό σφοδρά καυτηριάστηκε…
Όποιος, λοιπόν, δεν υψώνει το λυχνάρι (ή τον ήλιο του…) ψηλά, για να φωτίσει, γύρω, τους ανθρώπους, θαρρώ πως δεν το κάνει, μόνο και μόνο διότι… απλά δεν τον έχει!... [Κι αν, πάλι, λέει κι ισχυρίζεται, πως το κρατά γι΄ αυτόν τον ίδιο… μάλλον προσπαθεί να κοροϊδεύει τον ίδιο του τον εαυτό…]
Στην εποχή μας, τώρα, ακούγονται κατά καιρούς, φωνές κι εκκλήσεις, προς τους ανθρώπους τους πνευματικούς, για να μιλήσουν, για να δράσουν… Μα οι περισσότεροι απ’ αυτούς, τους δήθεν «πνευματικούς», σιωπούν και παραμένουν άπραγοι!...
Ποιος είναι ο λόγος;….
Σκέφτομαι (υποθέτω λογικά…) πως ίσως ο λόγος να είναι πως συμφωνούν με τα γενόμενα, με τα τεκταινόμενα, με τις εξελίξεις, και για τον λόγο αυτό δεν έχουν τη διάθεση να αντιδράσουν… Ή, πάλι, να φοβούνται την «κατακραυγή», πως δηλαδή θα πάψουν να είναι αρεστοί προς τους πολλούς, στην «μάζα», αυτούς δηλαδή που τους λογίζουν και τους χαρακτηρίζουν «ανθρώπους πνευματικούς»… Πόσο είναι εύκολο, λοιπόν, να πάνε κόντρα στις απόψεις των πολλών; Κι είτε να χλευασθούν γι’ αυτό, είτε να εγκαταλειφθούν και να χάσουν αυτό τον «τίτλο» που ’κλεψαν, μα δεν τον άξιζαν…

Για σκέψου: Εάν κάποιοι μας συγγραφείς ξεσηκωθούν, κι αποφασίσουν να κατηγορήσουν και να στηλιτεύσουν τα «κακώς κείμενα», δηλαδή την συμπεριφορά των κρατούντων, των πολλών, ποια θα ’ναι η αντίδραση του όχλου; Θα τους χλευάσουν, θα τους λιθοβολήσουν, θα τους χαρίσουν το «ανάθεμα» του αντιδραστικού και του οπισθοδρομικού… Και ύστερα;… Ύστερα πώς θα εξακολουθήσουν να πλασάρουν τα βιβλία τους.... ή και την ίδια τους την «μούρη» [συγχωρήστε μου την έκφραση!...], ως (τάχα μου!) «προοδευτική» και «πνευματική»;…
…Γι’ αυτό σου λέω: «Άνθρακες ο Θησαυρός!» Και… «μούφα» - «γιαλατζί» - «μαϊμούδες» άνθρωποι πνευματικοί, οι περισσότεροι από δαύτους…

Μα, ευτυχώς, «άλλος έχει το όνομα και άλλος έχει την χάρη»… Οι φωνές διαμαρτυρίας και αντίδρασης ακούγονται από εκεί που δεν το περιμένεις. Κι αυτό είναι ελπιδοφόρο!... Η δράση, η επανάσταση [των συνειδήσεων… της αρετής… του πνεύματος…] μπορεί κι αυτή να έρθει από το μη αναμενόμενο…
…απ’ τα παιδιά κι απ’ τους «τρελούς» αυτού του κόσμου…
Κι από τους «αναρχικούς» του «περιθώριου»… [που… ποιοι τους έβαλαν στο περιθώριο; Αυτοί που είχαν, τάχατες, «αρχές»… για να τους βαφτίσουνε συλλήβδην και να τους αποκαλούν «αν-αρχικούς»;…]
Και (ίσως πιότερο!) από κάποιες φωνές που ακούγονται μέσα από αυτόν τον κόσμο τον ελπιδοφόρο, τον κόσμο των ιστολογίων… Να σας πω ποιους θεωρώ εγώ «πνευματικούς ανθρώπους» και σε ποιους ελπίζω για το αύριο; Εντελώς ενδεικτικά:
Η καλλιτέχνιδα «Roadartist»…
Ο καινοφανής «Ασυμβίβαστος κι Αληθινός»…
Η αγαπημένη μου «Vassia – Parafyada»…
Ο «Μικρός Πρίγκιπας»…
…και άλλοι και άλλοι… που τους ευχαριστώ, όλους, από καρδιάς!...
…Και, σας παρακαλώ, ας με συγχωρήσουν οι υπόλοιποι, στην βιαστική αυτή καταγραφή μου… Ας μου υποδείξουν κι άλλους, τέτοιους. Θα τους το χρωστώ, θα τους είμαι ευγνώμων!...

Σκέψεις για την Μελαγχολία & Μελαγχολικές (και όχι μόνο…) σκέψεις

…Πριν από μισό μήνα έγραψα [και ανάρτησα στο ιστολόγιό μου] ένα κείμενο για τους Έλληνες [http://seagullstefanos.blogspot.com/2007/12/blog-post_11.html], που κατέληγε με αναφορά [γιατί μου το θύμισε έντονα] στο σπουδαίο, και για μένα, βιβλίο του Νίκου Δήμου «Η δυστυχία του να είσαι Έλληνας».
Πάνω στο γραφείο μου, αυτή τη στιγμή, το βιβλίο που περιμένει και θα είναι το ακριβώς επόμενο που θα διαβάσω είναι το «Ο πολιτισμός πηγή δυστυχίας» του Σίγκμουντ Φρόυντ [που ο τίτλος του μου θύμισε μόλις τώρα, συνειρμικά, το «Τα οκτώ θανάσιμα αμαρτήματα του πολιτισμού μας»].
Η Vassia –Parafyada τις προάλλες αναφέρθηκε στο βιβλίο «Η ανατομία της μελαγχολίας» [http://parafyada.blogspot.com/2007/12/2007.html], για το οποίο πρόσφατα διάβασα και αλλού… Πέραν τούτου, διαπίστωσα ότι υπάρχει και «τρέχει» (ή έτρεχε και σταμάτησε;) μια «σκυταλοδρομία» για μελαγχολικούς στίχους και μουσική. Κι η Καρπουζένια επανήλθε, εσχάτως, με ανάρτηση που έχει αναφορές στην μελαγχολία… [http://tokarpouzi.blogspot.com/2008/01/blog-post.html].

…Στο cd-player μου έχω από προχθές, και ακούω πηγαίνοντας και γυρίζοντας στην εργασία μου, το cd στο οποίο ο Μάνος Ελευθερίου διαβάζει [έξυπνη και ενδιαφέρουσα, κατ’ εμέ, ιδίως για κάποιες περιπτώσεις, η σχετική ιδέα των audiobooks, που ενώ στο εξωτερικό είναι διαδεδομένη, εδώ μόλις πρόσφατα κάνει δειλά βήματα…] τα διηγήματα του βιβλίου του «Η μελαγχολία της πατρίδας μετά τις ειδήσεις των οκτώ».
Και πολύ πρόσφατα τελείωσα το διάβασμα του βιβλίου του George Steiner «Δέκα (πιθανοί) λόγοι για την μελαγχολία της σκέψης». Που σας εξομολογούμαι πως το αγόρασα διότι με μαγνήτισε ο τίτλος, αλλά τελικά, διαβάζοντάς το, βρήκα σ’ αυτό άλλα απ’ αυτά που περίμενα [Ανεξαρτήτως της «απογοήτευσής» μου γι’ αυτό, πρόκειται για ένα σημαντικό βιβλίο, μικρό μεν και –συνεπώς- ελαφρύ, αλλά βαρύ στο περιεχόμενό του!...]. Ίσως τελικά να αποδειχθεί θετικό και δημιουργικό το ότι δεν διάβασα σ’ αυτό όσα περίμενα: να στρωθώ να γράψω αυτά που σκέπτομαι σχετικώς με το θέμα και δεν βρήκα γραμμένα…

«Δυστυχίες» από εδώ… «Μελαγχολίες» από εκεί… Μήπως «κινδυνεύω»;… Ησυχάστε!... Και «ευτυχείτε»! [μεγάλε Άλκη Στέα!]. Έχω διαβάσει -και θα αναφερθώ σ’ αυτά προσεχώς- και πάμπολλα βιβλία περί ευτυχίας!... Αλληλούια!...
…Μήπως και τα γραπτά μου, τα κείμενά μου, αποπνέουν μια μελαγχολία; Ίσως δε ακόμα και η ζωή μου;…
Σκέφθηκα ν’ ανοίξω το λεξικό και ν’ αντιγράψω, προς διευκόλυνση υμών και ημών, τον ορισμό της Μελαγχολίας. Αρκεί, όμως, αυτό; Μήπως πρέπει να ανοίξω και κανένα βιβλίο ψυχολογίας… αν όχι και ψυχιατρικής….
…Το αφήνω σ’ εσάς, αγαπητοί αναγνώστες. Τόσο επειδή δεν προλαβαίνω, όσο και επειδή [νομίζω πως] «δεν με αφορά» [Ποιος τρελός ή «τρελαμένος», θα μου πείτε, αντιλαμβάνεται την τρέλα του; Ποιος ανόητος της ανοησία του;… Ποιος «σοφός» την ανοησία του, επίσης… Ποιος «(φωτεινός) παντογνώστης» την… τύφλα του, την άγνοιά του;… Ποιος ημιμαθής την γελοιότητά του;…. Ποιος «καυχησιάρης» την μικρότητά του;… και πάει λέγοντας… «πάει μακριά η βαλίτσα»… αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία, που μας ξεστρατίζει απ’ το θέμα μας…]

Συναρτάται, λοιπόν, σκεφτόμουν [και γι’ αυτό αγόρασα το προαναφερθέν βιβλίο] η σκέψη με την μελαγχολία; Κάποιος που σκέφτεται, μήπως είναι [νομοτελειακά και αυτονόητα] μελαγχολικός; Όχι για το ότι σκέπτεται… Μα γι’ αυτά που [έχει την ικανότητα να] σκέπτεται!... Αλλά και η γνώση δεν συνεπάγεται μελαγχολία;…
Αυτό πιστεύω: Η άγνοια είναι ευτυχία. Που όμως εγώ [χαρακτηρίστε με όπως θέλετε! δεν μπορούμε δα ν’ αρέσουμε σε όλους!...] δεν θα ’θελα μια τέτοια ευτυχία!...
Σκέφτομαι, για παράδειγμα…
…Οι άνθρωποι που λιάζονταν μακάρια στις ακτές της Νοτιοανατολικής Ασίας, προ διετίας, ήταν ευτυχισμένοι, επειδή δεν γνώριζαν πως πλησιάζει το φονικό τσουνάμι, που επρόκειτο να τους στοιχίσει τη ζωή…
…Οι καταναλωτές που δεν γνωρίζουν τις βλαβερές συνέπειες των διαφόρων «Ε» συστατικών, απολαμβάνουν ευτυχισμένοι όποια τροφή «λαχταρίσουν», υποσκάπτοντας την υγεία τους…
[Τα παραδείγματα, βεβαίως, έχουν κι αντίθετη οπτική: Κι εμείς που γνωρίζουμε σχετικά, είμαστε ευτυχισμένοι που γνωρίζουμε, διότι έτσι μπορούμε να αποφεύγουμε και να προφυλασσόμαστε… Δύσκολα, λοιπόν, τα νοητικά παιχνίδια – παραδείγματα που επιχειρώ. Με παγιδεύουν!...]

Γνωρίζω πως σ’ όλο τον κόσμο, στο όνομα του Θεού και της [προσπάθειας απόδειξης;] θρησκευτικής υπεροχής και κατίσχυσης, γίνονται φρικτά εγκλήματα. Το γνωρίζω κι αυτό με κάνει να μελαγχολώ…
Γνωρίζω πως κάποιοι, σ’ όλο τον κόσμο, εκπορνεύουν μικρά παιδιά. Ψυχή τε και σώματι. Και νιώθω μια αφόρητη μελαγχολία…
Γνωρίζω πως μεγαλόπρεπες βίλλες των βορείων και των νοτίων προαστείων, κι απανταχού της γης, χτίστηκαν απ’ το εμπόριο των ναρκωτικών, που κόστισαν χιλιάδες ζωές. Κι η αυτή η γνώση μου, αιτία, επίσης, να μελαγχολήσω…
Γνωρίζω επιτυχημένους, επαγγελματικά, ανθρώπους, που «πάτησαν επί πτωμάτων», πλούσιους που κέρδισαν «στύβοντας» εργαζόμενους… Και δακρύζω…
Γνωρίζω [γιατί το είδα ξανά, πρόσφατα, σε βίντεο –και θα γράψω, ελπίζω, σύντομα γι’ αυτό] πως οι «λουσάτες» γούνες φτιάχνονται από ζώα οικτρά και απάνθρωπα (;!...) βασανισμένα… Γνωρίζω και κλαίω…

…Κλαίω και μελαγχολώ [και… «τούμπαλιν»…] γι’ αυτά που γνωρίζω… Μα και γι’ αυτούς που δεν γνωρίζουν. Συχνότατα από δική τους ευθύνη, διότι αυτή είναι η φιλοσοφία και ο τρόπος ζωής τους, δηλαδή η επιλογή τους… Κλαίω και μελαγχολώ και γι’ αυτούς που βιώνουν [ως επιλογή τους] και όχι απλά και μόνο τραγουδούν το «πίνω και μεθώ». Θεωρώντας πως έτσι λύνουν ή αντιμετωπίζουν τα προβλήματα που βλέπουν και γνωρίζουν [ήτοι, άλλως, στρουθοκαμηλίζοντας…]. Μελαγχολώ γι’ αυτούς που γνωρίζουν και επιλέγουν να ξεχάσουν, που αδιαφορούν για τα σημαντικά και τα σοβαρά, που «τυρβάζουν περί άλλων, ενώ ενός εστί χρεία», που προτιμούν να μην σκέφτονται…

Ο νους μου ξαναγύρισε, αίφνης, στο βιβλίο «Η μελαγχολία της πατρίδας μετά τις ειδήσεις των οκτώ». Δεν έχω ακόμα [πλήρη] εικόνα του περιεχομένου του βιβλίου. Ο τίτλος του, όμως, είναι αφορμή για σκέψεις… [Μελαγχολικές; Εσείς θα κρίνετε….]
Είναι αλήθεια [και το έχω ακούσει από δεκάδες στόματα, από εκατοντάδες συμπολίτες μας…] πως «όταν παρακολουθείς τις ειδήσεις, θέλοντας και μη, σε πιάνει μια μελαγχολία»: Μελαγχολία για τα συμβαίνοντα στον κόσμο: Πόλεμοι, σφαγές, πείνα, φτώχεια, δυστυχία… Μελαγχολία για τις συγκρίσεις: μεταξύ βορρά και νότου, δύσης και ανατολής, πλουσίων και φτωχών. Μελαγχολία διότι οι εκφωνητές και (ιδίως) οι εκφωνήτριες, σε ενημερώνουν για όλες αυτές τις δυστυχίες, μ’ ένα τεράστιο χαμόγελο. Για να φανεί η απαστράπτουσα οδοντοστοιχία τους…. Μελαγχολία διότι οι πολιτικοί φορούν, με τέχνη, μια προσποιητή μάσκα θλίψης και οδύνης, διότι αυτό επιβάλλουν οι image makers και ο σκηνοθέτης…
Και ύστερα μαθαίνεις [αυτή η «ρημάδα» η πληροφόρηση, πηγή μελαγχολίας, πάλι…] πως η πλειοψηφία των νέων μεταξύ 16 και 26 ετών (νομίζω), ακριβώς επειδή έχουν μελαγχολήσει μ’ αυτή την μελαγχολία που εκπέμπουν τα άλλα κανάλια στις ειδήσεις τους, επιλέγουν να παρακολουθούν ένα συγκεκριμένο κανάλι […ονόματα δεν λέμε… υπολήψεις δεν θίγουμε… «πάτημα» για μηνύσεις δεν δίνουμε και… «όποιος έχει την μύγα μυγιάζεται»…]: Πού βρήκε, λέει, το αντίδοτο σ’ αυτή τη μελαγχολία: Παρουσιάζει χαζοχαρούμενα θέματα, για χαζοχαρούμενους ανθρώπους, που προσπαθούν πίσω από μάσκες, ολοχρονίς αποκριάτικες, να κρύψουν την βαθύτατη εσωτερική μελαγχολία τους…
….Όχι, πέστε μου!... Είναι να μην μελαγχολείς; [και πάλι…]

…Εντάξει, λες, πέρασε η ώρα των ειδήσεων, θα μας φύγει η μελαγχολία, ήρθε η ώρα της ψυχαγωγίας […Είδες; Πάλι «την πάτησα»: Μελαγχόλησα στην σκέψη πως χρησιμοποιούμε την λέξη «ψυχαγωγία» χωρίς να αντιλαμβανόμαστε το προφανές νόημά της. Κι αυτό συμβαίνει με πολλές – πολλές λέξεις που χρησιμοποιούμε άκριτα…]. Με τέτοιες σκουπιδοεκπομπές που συνήθως μας σερβίρουν, είναι να μην μελαγχολείς; Με τέτοιας στάθμης – υποστάθμης «χιουμοριστικές» σειρές, μπορείς να αποφύγεις τη μελαγχολία;…
Γενικότερα: Στη σκέψη [αχ! Αυτή η «σκέψη», πάλι!...] πως οι Έλληνες βλέπουν περισσότερη τηλεόραση από κάθε άλλο ευρωπαϊκό λαό και διαβάζει λιγότερο απ’ όλους, εσείς δεν μελαγχολείτε; Στο ότι δεν βγαίνουμε από το σπίτι μας να αθληθούμε, αλλά καταντήσαμε οι πιο παχύσαρκοι, εσείς δεν βρίσκετε λόγο να μελαγχολήσετε;… [χμ… μην συνεχίσω να επαναλαμβάνω όσα είχα γράψει τις προάλλες στην ανάρτησή μου «Οι Έλληνες με πληγώνουν… (όχι η Ελλάδα)» ...διότι μου έρχεται μια νέα μελαγχολία, για το ότι στερεύω από νέες – πρωτότυπες ιδέες… κι είμαι ακόμα σε μικρή ηλικία…]

Η σκέψη, λοιπόν, φέρνει μελαγχολία…
Κι η γνώση το ίδιο: φέρνει μελαγχολία…
Αντίθετα η ανεμελιά και η αδιαφορία φέρνει ευτυχία.
Έστω φαινομενική… Την ευτυχία των ανόητων, των «χαζοχαρούμενων»…
Και, όπως έγραψα παραπάνω, «η άγνοια είναι ευτυχία»...
…χμμμ! Αυτόν τον κανόνα μην τον θεωρήσετε «θέσφατο» και μάλιστα με γενική ισχύ. Διότι, στην πραγματικότητα, ο κανόνας αφορά μόνο τα μικρά και τα ασήμαντα!...
Γι’ αυτό και αρνούμαι για τον εαυτό μου μια τέτοια «ευτυχία»! Προτιμώ την «μελαγχολία» μου. Που τις υπέρτατες – ακραίες εκφάνσεις της αφορά και άπτεται του θεμελιώδους φιλοσοφικού ερωτήματος της ζωής, της σύντομης διάρκειάς της, της «ματαιότητάς» της (για κάποιους) κ.λπ.
Θυμάστε, όμως, που έγραψα παραπάνω, ότι δεν με αφορά και δεν φοβούμαι μια ψυχιατρικού τύπου και βαρύτητας μελαγχολία. Είναι διότι νιώθω ότι η διαρκής μελαγχολία που νιώθω έχει μέσα της τον δημιουργικό και ζωογόνο σπόρο του αγώνα και της αντίστασης κατά των αιτίων που την προκαλούν.
Διότι γνωρίζω ποια είναι τα αντίδοτα σε κάθε μορφή και έκφανση μελαγχολίας: είναι οι Αρχές, οι Αξίες, οι Ιδέες, τα Ιδανικά, ο Αγώνας για καταπολέμηση των κακώς κειμένων, η Μάχη για Αυτογνωσία και Πνευματική Πρόοδο, η Ανάταση της Ψυχής, η Πορεία προς τον Θεό ή την Θέωση!... [:Αυτά είναι πολύ μεγάλα θέματα για να τα’ αγγίξω τώρα…]
Κι αυτή η γνώση [:η γνώση των αντίδοτων στην μελαγχολία, στα οποία μόλις αναφέρθηκα] είναι [νιώστε με και πιστέψτε με!...] η μεγαλύτερη ευτυχία!...

«Σήμερα τα Φώτα και οι φωτισμοί»!...

«Σήμερα τα Φώτα και οι φωτισμοί»!...
…Μακάρι να φωτιστούμε λίγο…
…και να καταλάβουμε, σήμερα που λήγουν οι «διακοπές των Χριστουγέννων», πως η περίοδος αυτή δεν είναι απλά και μόνο «διακοπές», μα έχει ένα βαθύτερο ουσιαστικό νόημα…
…που συνήθως το ξεχνάμε… το ξεχάσαμε… το χάσαμε… […και το νόημα… και το μυαλό μας… και την καρδιά μας…].

Προσωπικά νιώθω και πιστεύω [και φυσικά εννοείται πως δεν χρειάζεται να ασπασθείτε την άποψή μου, όπως κι εγώ, άλλωστε, δεν ασπάζομαι την άποψη της πλειονοψηφίας…] πως απ’ όσα γιορτάζουμε τις ημέρες αυτές, δηλαδή και από τα Χριστούγεννα και από την Πρωτοχρονιά, τα Φώτα (θα έπρεπε να) είναι η μεγαλύτερη γιορτή [Εγώ, πάντως, εσωτερικά, τα γιορτάζω περισσότερο!...] Απόψεις είναι αυτές…

Η Γέννηση... η γέννηση κάθε ανθρώπου είναι, αναμφίβολα, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό. Αλλά, κατά τη γνώμη μου πάντα, δεν είναι το κορυφαίο γεγονός. Γι’ αυτό και δεν θεωρώ τα γενέθλια ως την σπουδαιότερη ημέρα της ετήσιας προσωπικής πορείας [Ας μου επιτραπεί να επισημάνω ότι ο «θεσμός» του εορτασμού των γενεθλίων είναι, απ’ όσο γνωρίζω, πρόσφατος και μάλιστα ξενόφερτος, ενώ η ελληνική, αλλά και η ορθόδοξη χριστιανική παράδοση έδιδε και δίδει βάρος και σημασία στην ονομαστική εορτή…]
…Σημασία έχει όχι το να γεννηθείς, αλλά το να ανα-γεννηθείς …να φωτιστείς…
…Σημασία έχει όχι απλά και μόνο να ζεις, αλλά το να βιώνεις…
…Σημασία έχει όχι απλά και μόνο να επιβιώνεις, αλλά το να μην έχεις πεθάνει, πνευματικά, πολύ πριν την ώρα σου…

…Έγραφα, νωρίτερα, πως πιο σημαντικό γεγονός από την Γέννηση, από τη γέννησή μας, είναι η ανα-γέννησή μας, ο φωτισμός μας… Σας θυμίζω, διότι αναμφίβολα θα το ’χετε νιώσει κι εσείς, τις (όποιες και όσες…) φορές της ζωής σας νιώσατε και είπατε πως «σήμερα ένιωθα πως ξαναγεννήθηκα» ή «από σήμερα νιώθω άλλος ανθρωπος»!... [Προσπαθήστε να ξανα-βιώσετε τις στιγμές εκείνες!... Δεν ήταν… δεν είναι… οι πιο πολύτιμες στιγμές της ζωής σας;…] Θυμηθείτε, πάλι, τις στιγμές των μεγάλων ερώτων σας… […που εύχομαι ολόψυχα να τις βιώνετε ακόμα… και να τις βιώσετε και να τις ξαναβιώσετε στο μέλλον…] Μήπως [λέω… μήπως…] είχατε πει [και το εννοούσατε… από καρδιάς…]στο έτερόν σας ήμισυ: «Νιώθω πως άρχισα να ζω από τότε που σε γνώρισα»!...
…Κι εσείς, οι ερωτευμένοι με την γνώση και την μόρφωση ή, ακόμα ευρύτερα, με το Πνεύμα, εσείς οι εραστές της Αναζήτησης και της Σοφίας, οι καθημερινά ταπεινοί θεράποντες της φιλοσοφίας [αλλά και οι συνδαιτυμόνες καθηγητές των «συμποσίων» της φιλοσοφίας…], κι εσείς όλοι δεν ζήσατε στιγμές παρόμοιες; Κάτι που διαβάσατε σ’ ένα βιβλίο, μια ιδέα που σας ήρθε, μια σκέψη της στιγμής δεν «σας άλλαξε τη ζωή» και τον τρόπο που βλέπετε τη ζωή, τα πράγματα, τις καταστάσεις;… Δεν νιώσατε… «αναβαπτισμένοι», «λουσμένοι στο φως»;…

Με συντομία, για να μην σας κουράζω με φλυαρίες:
Σίγουρα η γέννησή μας, για τον καθένα, δεν είναι «ένας απλός σταθμός» στην προσωπική πορεία της ζωής. Μα ιδιαίτερα σημαντικοί είναι και οι σταθμοί του «ανεφοδιασμού» [εκεί που «ξεφορτώνουμε» τα άχρηστα και εφοδιαζόμαστε με τα σημαντικά – Ανάλογα με την εκάστοτε «φώτισή» μας παίρνουμε μαζί μας αυτά που θεωρούμε «αναγκαία» και «απαραίτητα»…]. Κάποια στιγμή έρχεται η στιγμή της «φώτισης», στιγμή – «σταθμός» για τη ζωή μας [Όχι υπό την έννοια πως είμαστε, πια, «σοφοί» ή «φωτισμένοι», μα πως αντιλαμβανόμαστε πού βρίσκεται το φώς… προς τα πού πρέπει να κινηθούμε… ποιος είναι ο σκοπός της ζωής μας… ποιο είναι το νόημα της ζωής μας… Τότε που αντιλαμβανόμαστε ποια φώτα προέρχονται από φάρους σωτήριους, για να μην ναυαγήσουμε, και ποια είναι σινιάλα ύπουλα μοχθηρών πειρατών, που εύχομαι και προσπαθούν να ναυαγήσουμε…] Και… πολύ αργότερα… έρχεται, για κάποιους ανθρώπους μόνο, κατά πως έχω ακούσει να διηγούνται οι παλαιότεροι, με πείρα, γνώση και σοφία… υπάρχει λοιπόν, όχι για όλους μας, μα για τους πιο «ψαγμένους», ένας σταθμός ξεχασμένος απ’ τους περισσότερους, που πρέπει να τον αναζητήσεις ιδιαίτερα για να τον βρεις… και λέγεται «Μεταμόρφωση»… [Εκεί φθάνεις μόνος σου… και λούζεσαι στο φως… που κάποτε απλώς είχες δεις… που είχες απλά αντιληφθεί την ύπαρξή σου…]. Μα ετούτος ο σταθμός, σας το είπα ήδη, σας το τόνισα [και θα σας ξαναπώ γι’ αυτόν, και περισσότερα ακόμα, μιαν άλλη φορά…] δεν είναι για όλους. Αντίθετα με τον επόμενο: «Καταληκτικός σταθμός» καθώς ανακοινώνουν τα μεγάφωνα… Θάνατος. «Παρακαλώ αποβιβασθείτε. Το ταξίδι σας, η ζωή σας, τελειώνει εδώ»… Τα φώτα του συρμού σβήνουν. Κι όμως, ο συρμός συνεχίζει…Κάποιοι υποψιάζονται πως μπορεί να έχει γίνει ήδη επέκταση της γραμμής… Κάποιοι το εύχονται και το ελπίζουν να υπάρχει τέτοια επέκταση της γραμμής, για να συνεχιστεί το ταξίδι… Κάποιοι έχουν δει «φως» στο τέλος του τούνελ και το γνωρίζουν [Οι φωτισμένοι μάλλον γνωρίζουν να σου περιγράψουν και τη συνέχεια αυτή…] Το όνομα της επέκτασης της γραμμής το ψιθυρίζουν ή το συζητούν όλοι: «Ανάσταση»! ή «Πάσχα» ή «Πέρασμα»!...

Αλλά… πολύ βιαστήκαμε… δεν συμφωνείτε; Ακόμα χαιρόμαστε το ταξίδι το τωρινό. Ζούμε τη στιγμή και την χαιρόμαστε. Ζούμε τη σημερινή ημέρα… Σ’ αυτόν τον σημερινό σταθμό…
…Και σε κάθε σταθμό, θυμίζω, υπάρχουν «κλειδιά», που καθορίζουν την περαιτέρω πορεία της τροχιάς μας. Με κλειδούχους, ευτυχώς, εμάς τους ίδιους… Αρκεί κάποιος ή κάτι να μας «φωτίσει» για το ποια πορεία ν’ ακολουθήσουμε….

-Νυχτωμένοι στρατοκόποι,
στα σκοτάδια που γυρνάτε,
σαν τι να ’ναι που ζητάτε;
[………………………..]
-Τι ζητάμε; Φως, διαβάτη;
Είν’ ο πόθος ο βαθύς
κάθε ανθρώπινης ψυχής.
Σαν ποιο ναν’ το μονοπάτι,
που στο Φως θε να μας φέρει;
Αχ! κανείς μας δεν το ξέρει.
[…………………………]
Ήταν φώτα, χίλια φώτα
μα δεν ήτανε το Φως…
[……………………….]»
Ολόκληρη την αγωνία, την αναζήτηση και την πρόταση του ποιητή για το Φως που, τελικά, αυτός επέλεξε, θα τη βρείτε, φίλοι μου, στο «αδελφό» ιστολόγιο [http://eaglestefanos.blogspot.com/2008/01/blog-post.html]. Εκεί, επίσης, θα σας πρότεινα να διαβάσετε το ποίημα με τίτλο «Οι άνθρωποι» [http://eaglestefanos.blogspot.com/2007/10/blog-post_2328.html] που προσωπικά με είχε συγκλονίσει και συγκινήσει ιδιαίτερα, όταν το είχα πρωτοδιαβάσει πριν από αρκετό καιρό. Δεν είναι επιβεβλημένο, φυσικά, να τα αποδεχθείτε και να τα ακολουθήσετε [Ούτε καν δεν τα διαβάζετε, αν θέλετε…] Έτσι κι αλλιώς απευθύνεται αποκλειστικά σε «αετούς» [«eagle» blogspot γαρ…] Δικαίωμά σας αναφαίρετο, να επιλέξετε κάτι άλλο. Και θα χαρώ πολύ να μου το προτείνετε κι εμένα!

Καλή μας Χρονιά!...
Καλή μας Φώτιση!...

Απολογισμός μιας χρονιάς (ή: Το “γεώργιον”)

«Αποχαιρετισμός μιας χρονιάς…
Απολογισμός…
Λογισμός…
Λογαριασμός…
Συλλογισμός…
Αποτίμηση…

…Συλλογίζομαι… τι άξιζε… Τι δείχνει το «ταμείο»… Προχώρησα καθόλου;… Κατάφερα τίποτα;… Τι ήθελα να πράξω και δεν έπραξα;… Τι έπρεπε να πράξω και δεν έπραξα;… Πώς όφειλα να πολιτευτώ, να δράσω, να ενεργώ, να συμπεριφερθώ και δεν εκπλήρωσα στο ακέραιο το χρέος μου αυτό;…

Λογίζομαι… Λογαριάζομαι με τον ίδιο μου τον εαυτό… Αποτιμώ το φετινό μου έργο…
Εξ απόψεως οικονομικής, το εισόδημά μου πιο ισχνό απ’ ό,τι πέρσι… Όταν το ένιωσα, μεσοχρονίς, «μου φάνηκε κάπως», ενοχλήθηκα… Αργά ή γρήγορα το πήρα απόφαση… Το σκέφθηκα… Κι έκανα περικοπές στα τόσα «θέλω» μου… Που δεν ήτανε, τελικά, δικά μου… Μου τα’χε φορτώσει, άθελά μου, η κοινωνία. Οι έμποροι και οι διαφημιστές. Το πνεύμα της εποχής. Της εποχής του καταναλωτισμού. Βαρίδια που με δυσκόλευαν στο διάβα μου… Ξεσκαρτάρισα και πέταξα τα άχρηστα… Περιόρισα τις «ανάγκες» μου… Κι ένιωσα (πιο) πλούσιος… Ποικιλοτρόπως!...

…Ένα χωραφάκι το κυριότερο το βιός μου… Μερικά στρέμματα ψυχής… Δύσκολο που αποφάσισα να ασχοληθώ με το «γεώργιον», μα ήταν η επιλογή μου και δεν βαρυγκωμώ. Αντίθετα μ’ ευχαριστεί…
…Χρόνια πασχίζω να ξεβοτανίσω τα παράσιτα. Το ίδιο έκανα και φέτος… Με πόνεσε η μέση από το σκύψιμο… (…στον εσώτερο εαυτό μου…)
…Μα και το σκάψιμο είναι επίπονο… (το «ένδον σκάπτε»…). Γεμίζουν ρόζους και φουσκάλες που πυορροούν, τα χέρια μου, απ’ την αξίνα…

…Αυτό που, πάντως, κι εγώ παρατηρώ, είναι πως από χρονιά σε χρονιά, το κλίμα αλλάζει δραματικά προς το χειρότερο… (Το «κλίμα της εποχής»… Η κοινωνία της εποχής…). Άλλοτε εισπράττω ξηρασία… Κι άλλοτε πλημμύρες… Πώς θα εξελιχθεί τούτη η κατάσταση, εγώ δεν ξέρω (Ρωτήστε τους ειδικούς… τους μετεωρολόγους, τους «κλιματολόγους»… ρωτήστε τους ψυχολόγους, τους κοινωνιολόγους…) Λυπάμαι γι’ αυτό… (Λυπάμαι που τα δάκρυα και ο ιδρώτας μου δεν μπορούν να βοηθήσουν στο μαλάκωμα της ξηραμένης γης… Λυπάμαι που οι αξίες και οι αρχές μου δεν μπορούν να γίνουν ανάχωμα στις πλημμύρες….) Λυπάμαι και κουράζομαι… (…είναι που περνούν και τα χρόνια… από την πλάτη μου κι απ’ το μυαλό μου… μόνο η καρδιά μου τους αντιστέκεται… κι αυτό μου δίνει δύναμη κι ελπίδα να συνεχίζω…)
…Υποσχέθηκα στον εαυτό μου να συνεχίζω… Με όποιο κόστος (θα μπορέσω να αντέξω…). Το κάνω για μένα. Το έχω ανάγκη…. Το κάνω και για άλλους λόγους… Ως καθήκον…. (Καθήκον και τρόπος ζωής πλέχτηκαν σφιχτά, με τον καιρό, αδύνατο πια να τα ξεχωρίσω…. Η εκπλήρωση του καθήκοντος είναι πια η χαρά μου… Θυμάμαι αυτό που μου διάβασε, κάποτε, ένα παιδί γραμματιζούμενο, και σφράγισε από τότε τη ζωή μου: «Ν’ αγαπάς την ευθύνη. Να λες πως αυτόν τον κόσμο θα τον αλλάξω εγώ. Κι αν δεν αλλάξει, θα φταίω εγώ»!...

…Τα χρόνια πέρασαν. Ο κόσμος, έτσι που τον εννοούσα τότε, όχι μόνο δεν άλλαξε, μα τραβά (κατά πως νιώθω…) «απ’ το κακό στο χειρότερο»… [Μπορεί, πάλι, να φταίει η οπτική μου… Ο «στραβός γιαλός» και το «στραβό αρμένισμα»…] Μα η «ωριμότητα» των χρόνων που διάβηκαν, στο μεταξύ, μου χάρισαν, δώρο – πολύτιμο, την σοφία της συνειδητοποίησης, πως «κόσμος» (μας) νοείται (και) το κοντινό μας περιβάλλον…
…Ξεβοτανίζω, λοιπόν, και τσαπίζω… Κλαδεύω και μπολιάζω… Επίμονα και επίπονα… Το μόνο βιός μου, τον χαρακτήρα μου… Ελπίζοντας κι αγωνιζόμενος για το καλύτερο…
…Κάποιοι παλιοί μου γείτονες ξεπούλησαν αυτό το βιός τους, ή το παρατήσαν χέρσο, και ξενητεύθηκαν…
…Άλλοι θεώρησαν καλό, να καταφύγουν σε σύγχρονες μεθόδους, σε νέες ιδέες, που τους υπέδειξαν οι ειδικοί: «Για πλουσιότερη και καλύτερη παραγωγή», καθώς τους έταξαν, για ευκολότερη ζωή, κατέφυγαν σε… μηχανήματα γεωργικά, μοντέρνα, σε φυτοφάρμακα χημικά και σε λιπάσματα…
…Εγώ, καλώς ή κακώς, ήμουν επιφυλακτικός σε όλα ετούτα (Όχι πως αντιδρώ και αντιστέκομαι σε κάθε «νέο», πως είμαι κανένας «συντηρητικός», μονόχνωτος και γερασμένος πριν την ώρα μου… Απλά δεν μπορώ ν’ αποδεχθώ, άκριτα, πως κάθε τι νέο είναι, εξ ορισμού, και το καλύτερο….). Και, να σας πω, δεν το μετάνιωσα… Κάθε άλλο!... Ήδη κάποιοι άλλοι «ειδικοί», μα και οι ίδιοι οι γείτονές μου, το κατάλαβαν, πως δηλαδή τα φυτοφάρμακα τα χημικά έχουν παρενέργειες, πως επιδρούν (συχνά «μη αναστρέψιμα»…) στην οικολογική αλυσίδα (…της ζωής και της ψυχής, εννοούμε πάντα…) και πως, σε τελική ανάλυση, κανένα λίπασμα δεν μπορεί να δώσει τη νοστιμιά που δίνει στα προϊόντα η φυσική παραδοσιακή η κοπριά…

... Λίγα στρέμματα γης μου αναλογούν… Λίγα στρέμματα ψυχής… Που προσπάθησα να έχουν, μέσα, ποικιλία… Και χόρτα και λαχανικά και δένδρα, μα και λουλούδια…
…Ένα μποστάνι για μένα… για τους φίλους μου… για τους γνωστούς μου… για τους περαστικούς… (Προχθές, μονάχα, συνάντησα δυό άγνωστους… Στον ένα χάρισα ένα χαμόγελο… Στον άλλο ένα λόγο καλό… Απ’ το μποστάνι μου κομμένα και τα δυό…)
…Και δένδρα… Οπωροφόρα. Και από τα άλλα. Για το πράσινο και τη σκιά τους… Τα χαίρομαι κι εγώ… Τα χαίρονται κι οι άνθρωποι… Μα πιότερο, θαρρώ, τα χαίρονται τα πουλιά…
…Το ίδιο και τα λουλούδια μου… Όλοι τα χαίρονται κι αυτά… Μα πιότερο, ίσως, οι μέλισσες κι οι πεταλούδες… (Χθες ήτανε, θαρρώ, που έκοψα ένα κλαδάκι γιασεμί και το χάρισα σ’ ένα κοριτσόπουλο, να το στηρίξει πίσω απ’ τ’ αυτί… έτσι… μόνο και μόνο γιατί κάποτε μου’χε πει «σ’αγαπώ»...)

…Ήταν καλή χρονιά, θαρρώ, κι ετούτη που μας πέρασε… Είχε ο κήπος μου απ’ όλα: Και φρούτα, και λουλούδια… και πουλιά… και πεταλούδες… και περαστικούς….
…Χαλάλι, λοιπόν, κι οι κόποι και οι μόχθοι κι ο ιδρώτας και οι δυσκολίες…»


Αυτά μου είπε, τις προάλλες, ένας αγράμματος – σοφός γεωργός. Τον ρώτησα αν μπορώ να τα δημοσιοποιήσω.

«Να το κάνεις!», μου απάντησε. «Και πες στους φίλους σου τους καρδιακούς, στην Στέλλα, στον Μιχάλη, στον Χρήστο, στην Μαρία, στην Άννα… και σ’ όσους μου έχεις πει και τώρα δεν θυμάμαι τα ονόματά τους, πως είναι όλοι καλεσμένοι, εάν και όποτε το θέλουν, στο περιβόλι μου… Μετά χαράς θα τους ανοίξω την καρδιά μου… Και φρούτα θα τους κόψω κι ό,τι θέλουνε ας πάρουν. Κι αν ίσως λείπω, μη διστάσουν, ας μπουν κι ας κόψουνε ό,τι λουλούδια θέλουν… Μα και οι άλλοι, οι γνωστοί ή άγνωστοι περαστικοί, κι αυτοί που, όπως μου είπες, συνάντησες τελευταία, η Βάσια η Παραφυάδα, η Αναστασία, η Άννα, ο Adonios, η «Εκ των ένδον», ο Ανήσυχος, η Καλλιτέχνιδα του δρόμου (Roadartist),o Syneas και ο Synas, o Δικηγόρος του διαβόλου (Advocatus Diaboli), o Raslowbap- Radicalist, η Φερενίκη, ο Locus Publicus, η Aqua, ο Καιάδας, η Καρπουζένια, ο Μικρός Πρίγκιπας, η Νιόβη, το Xotiko, ο Ασυμβίβαστος κι Αληθινός, ο Πελώριος Ουρανός, το Καλντρερίμι, η Rakunenta, η Φεγγαραγκαλιά κι οι άλλοι («επώνυμοι» κι «ανώνυμοι»)… [..Αλήθεια, γιέ μου, πες μου, κυκλοφορεί ακόμα η «Διάπλασις των Παίδων» -όλα ετούτα τα παράξενα ονόματα μου την θύμισαν…] …όλοι ετούτοι, το λοιπόν, να ξέρουν πως επίσης είναι ευπρόσδεκτοι! Ας απολαύσουν και αυτοί, όποτε θέλουν, τον ίσκιο των δένδρων, το κελάηδημα των πουλιών… το περισσότερο που, απ’ ό,τι ξέρεις, μπορώ να τους προσφέρω…»

Και του χρόνου!...

Καλή Χρονιά (Μόνο για μεγάλους…)

Πολλά έγραψα, στα χαρτιά μου, αυτές τις μέρες…
…και πολλά άλλα, ως συνήθως, δεν μπόρεσα να τ’ αποτυπώσω στο χαρτί… Πέρασαν, σαν σκέψεις ή σαν αισθήματα κι ύστερα, το ίδιο βιαστικά όπως εμφανίστηκαν, χάθηκαν… Είτε φτερούγισαν μακριά (κι ελπίζω κι εύχομαι πως θα ξαναέρθουν…) είτε φυλλορρόησαν (κι ελπίζω να γίνουν λίπασμα καλό για τα επόμενα…)
Απ’ όλα αυτά κι εκείνα, νιώθω την ανάγκη να γράψω για ένα, για μένα το πιο σημαντικό…

Κυριακή, προπαραμονή Πρωτοχρονιάς. Όπως συνηθίζω να κάνω κάθε χρόνο τέτοιες μέρες, περιδιαβαίνω το εμπορικό κέντρο της Αθήνας. Με τη φωτογραφική μηχανή στον ώμο, για ν’ αποτυπώσω ό,τι μου τραβήξει την προσοχή, το ενδιαφέρον, τα όμορφα και τα τυχόν σημαντικά… Δεν περπατώ μόνο στους βασικούς δρόμους, τους στολισμένους, που ελκύουν τον περισσότερο κόσμο… Χώνομαι και στα στενάκια… Πίσω απ’ τα σκηνικά… Μακριά από τις κάμερες… (Εκεί που κάποιοι κρύβουν αυτά που δεν πρέπει να φανούν στην βιτρίνα, αυτά που «θα χαλούσαν το κάδρο» εάν φαίνονταν, αυτά που θα «λέρωναν» το βλέμμα μας και την εορταστική μας διάθεση… Εκεί που κάποιοι κρύβονται απ’ τη ματιά μας…) Η ματιά μου στρέφεται παντού. Αναζητάει… Βιτρίνες, graffiti, αρχιτεκτονικά στοιχεία σπιτιών ερημωμένων… μα και ζωές και ψυχές ερημωμένες που κείτονται στα πεζοδρόμια και τυλίγονται με χαρτόνια, σακούλες και υφάσματα, για να προστατευθούν…
…Και ξαφνικά το βλέμμα μου παγιδεύεται από μια φράση, γραμμένη με μαρκαδόρο σ’ έναν τοίχο… και μένει εκεί καθηλωμένη… για ώρα πολλή (…κι η σκέψη μου ακόμα δεν λέει να «ξεκολλήσει»…):

«Σας αγαπάω όλους»

Ποιος το ’γραψε, άραγε, αυτό; Να’ταν κάποιος ιεραπόστολος της αγάπης; Κάποιος ιερέας ίσως;.. Να ήταν κάποιος υπάλληλος της κοινωνικής υπηρεσίας; Κάποιος κοινωνικός εθελοντής; Κάποιος διαβάτης, σαν κι εμένα, που απευθυνόταν, γράφοντας, στ’ ανθρώπινα ναυάγια αυτής της πόλης;…
… «Χλωμό μου φαίνεται»…
…Πιο πιθανό νομίζω να το έγραψε ένας από αυτούς τους ναυαγούς… (…Θυμίζει μήνυμα μες σε μπουκάλι…)

«Σας αγαπάω όλους»

Τι θέλει να μας πει, άραγε, ο ποιητής;…
…Να απευθύνεται, άραγε, σε κάποιους φίλους ή συγγενείς, που τον έβγαλαν από το «κάδρο» και τον έστειλαν στο «περιθώριο»;… Να είναι αυτή η απάντησή του; Πως όχι μόνο δεν τους κρατά κακία για τον τρόπο και τη συμπεριφορά τους, μα και πως τους αγαπάει κι από πάνω;….
…Ή να ’ναι μια βαρειά κατηγορία, ένα έμμεσο κι ευγενικό «ουαί» σ’ όλους εμάς τους «βολεμένους», που βγήκαμε, «γιορτιάρες μέρες», να ψωνίσουμε ή να «χαζέψουμε»… που τους χαζεύουμε κι αυτούς, που τους κοιτάζουμε και δεν τους βλέπουμε, που αποστρέφουμε το βλέμμα μας, που δεν έχουμε ούτε χρόνο μα ούτε και «λίγα ψιλά» γι’ αυτούς;…
…Να’ναι για μας ; …

«Σας αγαπάω όλους»

…Πόσο γελοίος νιώθω, πόσο ανόητος, για τις ευχές μου, που εσκόρπισα και φέτος, απλόχερα, προς κάθε κατεύθυνση: «Με υγεία, ευτυχία, χαρά και αγάπη το νέον έτος» (ή κάπως έτσι, περίπου, τέλος πάντων…)
…Με πόση ευτυχία και χαρά να το ’γραφε εκείνη τη στιγμή (μα και πριν… και μετά…) ο «άγνωστος δράστης»; Να φύλαγε, άραγε, την «υγεία» και την «ευτυχία» του σε μια σύριγγα, στην μέσα τσέπη του μπουφάν του, για ώρα ανάγκης;… Τι ένιωθε;… για τον εαυτό του, για εμάς όλους, για τους όποιους παραλήπτες του μηνύματός του;… Να είχε δακρύσει;… (…για τον ίδιο ή για εμάς;…)

«Σας αγαπάω όλους»

(…Μακάρι να μπορούσα να στο είχα πει εγώ, νωρίτερα. Μακάρι να το είχα νιώσει… Πόσο καλύτερα θα ήταν αν σε είχα προλάβει, να μην είχες φθάσει στο σημείο να το γράψεις, να το νιώσεις…)

…Νιώθω να του πω… σκέφτομαι να πάω να το γράψω:

«Σ’ αγαπάω κι εγώ!... Σ’ αγαπάμε κι εμείς!...»

…Μα ήδη κοντοστάθηκα… Σχεδόν το μετάνιωσα… Διότι, σκέφτομαι, είναι «αγάπη», άραγε, αυτό που νιώθω, αυτό που νιώθουμε;…
(…Αν αρχίσω να γράφω περί αγάπης, θα ξεστρατίσω… Μπορώ να γράφω ώρες, σχετικά… Κατεβατά ολόκληρα… Από αυτά που έχω διαβάσει ή από αυτά που έχω νιώσει… Και που, δυστυχώς, εν κατακλείδι, είναι, νομίζω, ανούσια, αφού η αγάπη δεν εκδηλώνεται με σκέψεις, με λόγια και με όμορφα γραπτά, μα ΜΟΝΟ έμπρακτα… Κι εκεί μένω μετεξεταστέος…)

…Δεν θα το έλεγα, θαρρώ, «αγάπη». Απλώς «συγκίνηση» θα το ονομάτιζα, εν κατακλείδι, το συναίσθημα που ένιωσα. Και μάλιστα (φοβούμαι και σας εξομολογούμαι…) μια «συγκίνηση» φθηνή, σαν «faux bijoux»…
(Για άλλη μια φορά στήνω τον εαυτό μου –και μου αξίζει- στο έδρανο του κατηγορουμένου. Γιατί ακόμα και τα συναισθήματα τα προσεγγίζω… λογικά, ψυχρά, επιστημονικά… ωσάν να επρόκειτο για μάθημα ανατομίας…)
Τι είναι, άραγε, για εμάς, τους περισσότερους, στην εποχή μας, μια τέτοιου τύπου «συγκίνηση» που νιώθουμε; Μια ουσιαστική συγκίνηση θα ’πρεπε στην πραγματικότητα, όπως το λέει η λέξη, να μας… κινούσε. Να μας παρακινούσε, δηλαδή, σε δράση, να μας μετακινούσε απ’ τον παθητικό και άπραγο ρεμβασμό μας… Αντ’ αυτού… ένα μικρό μας συναισθηματικό «λίκνισμα» και η «συγκίνηση» τέλος!... Γι’ αυτό σας λέω: Φθηνή κι επιφανειακή «συγκίνηση», χωρίς βάθος και ουσία…

Μακάρι να τα καταφέρναμε η νέα χρονιά να μας αξιώσει (…δηλαδή: εμείς να τα καταφέρουμε, να αξιωθούμε…) να γράφουμε, στους τοίχους ή στην καρδιά μας:

«Σας αγαπάω όλους»