Το "αδελφό" ιστολόγιο

Το “αδελφό” ιστολόγιο

Το ιστολόγιο αυτό, απέκτησε “αδελφό” ιστολόγιο.
http://eaglestefanos.blogspot.com/

Διότι ο γλάρος (Ιωνάθαν…) έχει πρότυπο.
Τον αετό.
Γι’ αυτό ονόμασα το ιστολόγιο εκείνο “Eagle”.
(Seagull και Eagle έχουν, κατά βάθος, πολλά κοινά….)

Ο γλάρος ξέρει, κατά βάθος, πως δεν θα γίνει ποτέ αετός. Μα προσπαθεί πάντοτε για το καλύτερο, στο πλαίσιο των δυνατοτήτων του και της φύσης του.
(Ο γλάρος έχει –πρέπει να έχει- αυτογνωσία. Τόσο για το τι είναι, όσο και για το πού μπορεί να φθάσει, τι μπορεί να γίνει, ποια είναι τα όριά του. Διαφορετικά μπορεί να καταντήσει καρικατούρα, κόμικ. Σαν το σπουργίτι του Αρκά, που νομίζει πως μπορεί να γίνει πελαργός ή φλαμίνγκο ή παραδείσιο πουλί…)

Ο γλάρος θα συνεχίσει να γράφει τις σκέψεις του σ’ αυτό το ιστολόγιο...
…Μα όλα τα κείμενα εκείνα που τον ενέπνευσαν κάποτε ή/και τον εμπνέουν ακόμα, κείμενα πνευματικών αετών, θα τα γράφει (:αντιγράφει – καταγράφει) σ’ αυτό το άλλο ιστολόγιο, το Eagle…
http://eaglestefanos.blogspot.com/

Περί Αυθορμητισμού

Μεσηλίκου, Κατά Αυθορμητισμού και Περί Αυτογνωσίας Λόγος

...Σ’ αρέσει, μου’πες, να’σαι αυθόρμητος, «αληθινός», σ’ αρέσει να’σαι «ντόμπρος», «φυσικός», να’σαι «ο εαυτός σου»...

Δεν φταις (μόνο) εσύ γι’ αυτό. Είναι η τάση η σύγχρονη, της εποχής, που το’χει αναδείξει αυτό σε υπέρτατη αξία.
[Και καμαρώνεις... Τώρα τί θες, λοιπόν; Μήπως και να... σου στήσω αδριάντα, να σε προσκυνάμε, για τούτο το κατόρθωμά σου;](*)

Συγχώρεσέ με, μα ποτέ μου δεν κατάφερα να καταλάβω τούτη την άποψη. [Ίσως να φταίω εγώ, δεν λέω, ίσως και που δεν βρέθηκε κανείς να μουν την εξηγήσει πειστικά...](*) Μα είμαι πρόθυμος να σε ακούσω, να καταλάβω και να σε παραδεχθώ, αν έχεις δίκηο. Άφησέ με, όμως, πρώτα, να σου εκθέσω τις απόψεις μου.
Σ’ αρέσει, λες λοιπόν, να είσαι ο εαυτός σου. Συμπάθα με, όμως, μα όπως σου είπα ήδη, μου φαίνεται λιγάκι ακατανόητο: Σ’ αρέσει να ‘σαι ποιός εαυτός σου;
Γιατί όλοι έχουμε εντός μας, θαρρώ, δυό εαυτούς: ένα Θεό κι ένα θηρίο, μια δύναμη που μας υψώνει ως τα ουράνια και άλλη μια που μας σπρώχνει μες στη λάσπη...
Τι εννοούμε, το λοιπόν, σαν λέμε (αστόχαστα) «μ’αρέσει να’μαι ο εαυτός μου»; Γιατί αν αναφερόμαστε στον κακό, στον σκοτεινό εαυτό μας, τότε προφανώς δεν θέλουμε να τον αλλάξουμε, έτσι δεν είναι; (Κάτι που μας αρέσει δεν υπάρχει λόγος κι είναι φυσικό κι ευνόητο να μην θέλουμε να το αλλάξουμε, υποθέτω...)
[Επίτρεψέ μου μια παρένθεση, ένα ερώτημα: Μήπως κι ο Χίτλερ και ο Τζακ ο Αντεροβγάλτης κι ένα σωρό άλλοι μες στην ιστορία, μήπως δεν ήταν, άραγε, ο «εαυτός» τους;...](*)

Εμένα, ξέρεις, πολύ μ’αρέσει,σαν πολλούς, «να τραγουδάω μες στο μπάνιο». (Αυθόρμητα. Εγώ κι ο εαυτός μου!...). Μα, μ’όλα ταύτα, δεν περιμένω δα και πρόσκληση να συμμετάσχω στη Χορωδία της Λυρικής Σκηνής... Κι είμαι βέβαιος πως, πέρα ίσως από φίλους και γνωστούς, κανένας δεν θα πλήρωνε ούτε μισό Ευρώ για να μ’ ακούσει...
(Φαντάσου, λέει, μια χορωδία, όπου ο καθένας «είναι ο εαυτός του»!...)

Έχω, θα πεις, αυτογνωσία...
...Είπα «αυτογνωσία» κι αμέσως σκέφτηκα πως για πολλούς (αν όχι για όλους) από αυτούς που, σαν κι εσένα, «θέλουν να είναι ο εαυτός τους», η αυτογνωσία είναι ο τελικός σκοπός του ανθρώπου.
Στοχάσου, όμως, φίλε συνομιλητή, είναι αυτό αλήθεια;

Σε μένα τουλάχιστον φαίνεται σωστό πως το περίφημο «γνώθι σαυτόν» ήταν και είναι, βέβαια, μια πολύ σημαντική κατάκτηση του κάθε ανθρώπου (είθε να την πραγματώσουμε πλήρως, όλοι μας!), δεν είναι όμως ο τελικός σκοπός μας... Θα έλεγα πως είναι απλώς (απλώς;) ο τελευταίος σταθμός ανεφοδιασμού πριν την επίπονη πορεία για την κατάκτηση της κορυφής.
Υπό την προϋπόθεση, βεβαίως, πως γνωρίζουμε το σκοπό μας (εγώ τον λέω «πνευματική και ψυχική πρόοδο», «τελείωση», «θέωση», μα θα μπορούσες να του δώσεις κι άλλα ονόματα...), είναι αναμφίβολα πολύ σημαντικό και απαραίτητο, να ξέρουμε ποιοί είμαστε, να ξέρουμε δηλαδή το πού βρισκόμαστε!...
Είναι το ίδιο τραγικές, νομίζω, κι οι τρεις οι πιθανότητες: Να ξέρεις πού θες να φθάσεις αλλά να μην ξέρεις το πού βρίσκεσαι ώστε να καθορίσεις την πορεία σου, ή να ξέρεις το πού βρίσκεσαι κι είτε να θεωρείς πως έφθασες στο τέρμα, είτε να μην ξέρεις τι να κάνεις από δω και πέρα, να μην μπορείς ν’ αποφασίσεις προς τα πού να πορευτείς...
Σου οφείλω ακόμα μιαν εξήγηση, μια διευκρίνηση στο θέμα του αυθορμητισμού (για να προλάβω ενδεχόμενη αντίρρησή σου περί υποκρισίας, «επίπλαστης συμπεριφοράς» και άλλα τέτοια...):
Δεν θεωρώ, λοιπόν, οφείλω να σου πω, κατακριτέο τον αυθορμητισμό. Αλλά νομίζω πως αξίζει ο αυθορμητισμός προς τη σωστή κατεύθυνση και πως μονάχα αυτός είναι επαινετός.

Θέλεις ένα παράδειγμα; Δες πώς αντιδρούν στην πίεση δυο διαφορετικές ομάδες προσώπων: Άλλοι ξεσπάνε «άντε στον... έξω από δω» κι άλλοι λέγοντας «άει στο καλό»!... Κι οι μεν κι οι δε το ίδιο αυθόρμητα. Εγώ απ’ τους δυό προτιμώ τους δεύτερους...
Πες μου, όμως, μπορείς να εξηγήσεις πού οφείλεται αυτή η διαφορετική αυθόρμητη αντίδραση; Η Αγία Γραφή λέει κάπου «εκ του περισσεύματος της καρδίας λαλεί το στόμα ημών». Να’την, λοιπόν, η λύση κι η απάντηση: Γιατί να μην γεμίσουμε τον έσω κόσμο μας με το καλό, ώστε μόνο καλό να ξεχειλίζει απ’ αυτήν;...
Το ίδιο δεν συμβαίνει και στον υλικό κόσμο; Ένας γιατρός θα σου εξηγούσε το πώς η οσμή του ιδρώτα εξαρτάται απ’ την τροφή μας: Αν δεν προσέχουμε το τί τρώμε θα πρέπει να αποδεχθούμε την ιδέα της κακοσμίας. Από την άλλη, πάλι, αν θέλουμε ν’ απαλλαχθούμε από την κακοσμία είναι σίγουρο ότι η μόνη λύση είναι να αλλάξουμε διατροφικές συνήθειες, εάν βεβαίως θέλουμε λύσεις ριζικές και μόνιμες κι όχι ημίμετρα τύπου αποσμητικών που απλώς καλύπτουν προσωρινά το πρόβλημα...
Θα μπορούσα να σου μιλήσω κι άλλο, περισσότερο, μα προτιμώ να σταματήσω. Θέλω να σ’ ακούσω...

Μετάφραση (τάχα μου…): seagull

------------------------
(*) Αμφισβητείται η πατρότητα των αποσπασμάτων μέσα σε αγκύλες, το ύφος των οποίων φαίνεται να διαφέρει.

Περί Παιδείας (Γ')

Περί παιδείας
[Μέρος τρίτον, αλλά μάλλον όχι «φαρμακερό»…]

Όταν έγραφα, πριν από κάποιους μήνες, το πρώτο κείμενό μου «περί παιδείας», θεωρούσα πως θα ολοκλήρωνα τις σχετικές με το θέμα σκέψεις μου σε μια «τριλογία» (κάτι που… δίνει «κύρος» σε κάθε προσπάθεια…)
Σήμερα κατάλαβα πως… «ξεστρατίζω»… Πως έχω περισσότερα, ίσως, να αποτυπώσω στο χαρτί. Δεν ευθύνομαι μόνο εγώ γι’ αυτό: Ας είναι καλά οι αναγνώστες του περιοδικού «Ο Δημοφών», που με τα σχόλια και τις παρατηρήσεις τους και την κριτική τους, μου… «άνοιξαν τη όρεξη» [Θα ήμουν ευτυχέστερος εάν και άλλοι, άγνωστοί μου, αναγνώστεςμ εξέφραζαν τις απόψεις τους, είτε σύμφωνες είτε διαφορετικές, με επιστολές τους προς το περιοδικό…]

Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω, σήμερα, με απόσπασμα από μία είδηση που αλίευσα πρόσφατα:

«Οι Έλληνες λατρεύουν το ΙΧ, παράγουν αφειδώς απορρίμματα χωρίς να συμμετέχουν σε καμιάς μορφής ανακύκλωση και, παρ’ όλ’ αυτά, δηλώνουν περιβαλλοντικά ευαίσθητοι. Έρευνα της V-PRC / Public Issue, σε συνεργασία με την WWF Ελλάς, ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος, την 5η Ιουνίου, έδειξε ότι οι Έλληνες ανησυχούν μεν για την κατάσταση του περιβάλλοντος, δεν θεωρούν όμως ότι τους αναλογεί μέρος της ευθύνης για την άσχημη κατάσταση. Ενώ το 57% δηλώνει ενημερωμένο σε θέματα περιβάλλοντος και ένας στους δύο θεωρεί ότι προφυλάσσει το περιβάλλον στο κομμάτι που του αναλογεί, το 54% δηλώνει ότι κινείται στην πόλη αποκλειστικά με ΙΧ, το 58% δεν έχει πετάξει ποτέ τα απορρίμματά του σε κλάδους ανακύκλωσης και το 44% δεν έχει καταναλώσει ποτέ βιολογικά προϊόντα…»

Δεν θα μπορούσε να υπάρξει καλύτερη επιβεβαίωση, θαρρώ, αυτών που γράφαμε τις προάλλες, απ’ την είδηση αυτή. Και πιο τραγική – λυπηρή, δυστυχώς: Να εντοπίζουμε το πρόβλημα, αλλά να μην αναλαμβάνουμε την ευθύνη που μας αναλογεί γι’ αυτό και, ιδίως, να μην αλλάζουμε συμπεριφορά, τρόπο ζωής, ώστε να συντελέσουμε εμείς, ο καθένας μας προσωπικά, στην επίλυση του προβλήματος!...
Κάποιοι (αναγνώστες) αναφέρθηκαν σ’ ένα άλλο ζήτημα, που είναι επίσης ιδιαίτερα χαρακτηριστικό: Στην συγκοινωνία, στο κυκλοφοριακό πρόβλημα και στις οδηγικές μας συνήθειες. Πολλά θα μπορούσε να γράψει κάποιος σχετικά: Ποια είναι η «παιδεία» των νεοελλήνων; «Καβάλα πάμε στην εκκλησιά, καβάλα προσκυνάμε…». Καβάλα, όμως, σε αυτοκίνητα, πλέον… Τα οποία σταθμεύουμε, «προσωρινά» καθώς λέμε, «όπου μας βολεύει» [Δεν αναφέρομαι σε έναν ή δύο συμπολίτες μας. Αναφέρομαι στην πλειονότητα από μας…] Παρατηρείστε, στους δρόμους της πόλης μας, πόσα αυτοκίνητα είναι σταματημένα (έχοντας ανάψει τα «αλάρμ»…) σε διπλή ή/και σε τριπλή σειρά. Η «παιδεία» μας επιβάλλει να σταματήσουμε όσο το δυνατόν πιο κοντά στην «βιαστική» εργασία μας (Κι ας γνωρίζουμε ότι θα ήταν καλύτερο για την υγεία μας να περπατήσουμε και λιγάκι –αυτό, πες, είναι το λιγότερο…) Κι ας αντιλαμβανόμαστε ότι αυτό προφανώς θα προκαλέσει ένα, μικρό έστω, «μποτιλιάρισμα» και μια ταλαιπωρία στους συνανθρώπους μας… «Ζαμανφού» είναι η παιδεία μας… Για να μην αναφερθώ σ’ αυτούς (:σ’ εμάς!) που σταματούν πάνω σε διαβάσεις πεζών, πάνω σε πεζοδρόμια, πάνω ακριβώς σε ράμπες για αναπηρικά τροχήλατα, εμποδίζοντας ή «κάνοντας τη ζωή δύσκολη» σε άτομα με ειδικές ανάγκες ή σε μητέρες με παιδιά σε καρότσι ή σε ηλικιωμένους με βακτηρίες… Κι άλλο δείγμα της παιδείας, οι κόρνες. Με το παραμικρό, «για ψύλλου πήδημα»…
[Κι ύστερα αναρωτιόμαστε πώς κατάντησαν έτσι οι πόλεις μας, γιατί χειροτερεύει διαρκώς το κυκλοφοριακό πρόβλημα, γιατί γυρίζουμε με πονοκέφαλο από τους θορύβους στα σπίτια μας… Η απάντηση είναι απλή: Διότι είμαστε αυτοί που είμαστε και δεν παίρνουμε την απόφαση ν’ αλλάξουμε!...]
«Πώς να μην είναι “χαλασμένη” η κοινωνία μας, αφού είμαστε “χαλασμένοι” εμείς, τα μέλη της, που την απαρτίζουμε;» έγραψε ο λογοτέχνης. Και συνεχίζει: «Πώς να μην είμαστε “χαλασμένοι” εμείς, αφού είναι “χαλασμένες” οι συνήθειές μας, οι αντιλήψεις μας, οι πράξεις μας; [«Πρόσεξε τις σκέψεις σου, γίνονται λόγια. Πρόσεξε τα λόγια σου, γίνονται πράξεις. Πρόσεξε τις πράξεις σου, γίνονται συνήθειες. Πρόσεξε τις συνήθειές σου, γίνονται χαρακτήρας. Πρόσεξε τον χαρακτήρα σου, γίνεται η μοίρα σου»]. Πώς να μην μας “ξυνίζει” η κοινωνία και η καθημερινότητα, αφού εμείς, πρώτοι, δεν κάνουμε μια προσπάθεια να την “γλυκάνουμε” με τον τρόπο μας, την συμπεριφορά μας, την προσοχή μας, τον σεβασμό του άλλου;…»

Όχι, δεν έχω σκοπό να γράψω και να σας μιλήσω (τουλάχιστον όχι ακόμα….) για ιδανικά, υψηλές αξίες, Αρχές, για κόσμο των ιδεών, για τις φιλοσοφικές αξίες που μας κληρονόμησαν οι πρόγονοί μας [μα εμείς… δεν βρήκαμε τον χρόνο ή δεν είχαμε τη διάθεση καν να… πάμε μέχρι τον… συμβολαιογράφο για να διαβάσουμε τις διαθήκες τους, τις παρακαταθήκες τους…]
Δεν χρειάζεται (και προφανώς δεν μπορούμε ακόμα…) να φθάσουμε αυτόματα μέχρι εκεί. Πολύ πριν από το Πανεπιστήμιο… υπάρχει το Νηπιαγωγείο. Γι’ αυτό θα σου μιλήσω, τώρα, φίλε αναγνώστη. Γι’ αυτά που μάθαμε εκεί, στο Νηπιαγωγείο, και τα ξεχάσαμε… Δεν είναι δικές μου σκέψεις οι παρακάτω. Αντιγράφω ένα απόσπασμα από το πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του Robert Fulghum[1]:

« Όσα πραγματικά πρέπει να ξέρω για το πώς να ζω, τι να κάνω και πώς να είμαι, τα έμαθα στο νηπιαγωγείο. Η σοφία δε βρίσκεται στην κορυφή του σχολικού βουνού, αλλά εκεί, στα βουναλάκια από άμμο, στο νηπιαγωγείο. Αυτά είναι τα πράγματα που έμαθα: Να μοιράζεσαι τα πάντα. Να παίζεις τίμια. Να μην χτυπάς τους άλλους. Να βάζεις τα πράγματα πάλι εκεί που τα βρήκες. Να καθαρίζεις τις τσαπατσουλιές σου. Να μην παίρνεις τα πράγματα που δεν είναι δικά σου. Να λες συγγνώμη, όταν πληγώνεις κάποιον. Να πλένεις τα χέρια σου πριν από το φαγητό. Να κοκκινίζεις. Ζεστά κουλουράκια και κρύο γάλα κάνουν καλό. Να ζεις μια ισορροπημένη ζωή, να μαθαίνεις λίγο, να σκέπτεσαι λίγο, να σχεδιάζεις, να ζωγραφίζεις, να τραγουδάς, να χορεύεις, να παίζεις και να εργάζεσαι κάθε μέρα από λίγο. Να παίρνεις ένα υπνάκο το απόγευμα. Όταν βγαίνεις έξω στον κόσμο, να προσέχεις την κίνηση, να κρατιέσαι από το χέρι και να μένεις μαζί με τους άλλους. Να αντιλαμβάνεσαι τα θαύματα […] Όλα όσα πρέπει να ξέρετε βρίσκονται κάπου εδώ μέσα. Ο χρυσός κανόνας, η αγάπη και οι βασικές αρχές υγιεινής, η οικολογία, η πολιτική, η ισότητα και η υγιεινή ζωή. Πάρτε μια απ’ αυτές τις συμβουλές, εκφράστε την με επιτηδευμένη ορολογία ενηλίκων και εφαρμόστε την στην οικογενειακή σας ζωή, στην εργασία σας, στην κυβέρνησή σας, στον κόσμο σας. Θα παραμείνει αληθινή, ξεκάθαρη, σταθερή. Σκεφτείτε πόσο καλύτερος θα ήταν ο κόσμος, αν όλοι εμείς –όλοι οι άνθρωποι- τρώγαμε γάλα με κουλουράκια γύρω στις τρεις το απόγευμα και μετά ξαπλώναμε κάτω από τις κουβέρτες για έναν υπνάκο. Ή, αν όλες οι κυβερνήσεις είχαν ως βασική αρχή να βάζουν πάντα τα πράγματα εκεί που τα βρήκαν και να καθαρίζουν τις τσαπατσουλιές τους. Είναι ακόμη αλήθεια, ανεξάρτητα από την ηλικία σας, πως όταν βγαίνετε έξω στον κόσμο, είναι καλύτερα να κρατιέστε από το χέρι και να μένετε μαζί με τους άλλους».

[1] Robert Fulghum, Όσα πραγματικά πρέπει να ξέρω, τα έμαθα στο νηπιαγωγείο, σε μετάφραση Μαρίας Καββαδία, εκδ. Λύχνος

Πέρί Παιδείας (Β')

Περί παιδείας (και πάλι…) και όχι μόνο…

Παιδεία. Μάθηση. Μόρφωση. Εκπαίδευση. Καλλιέργεια. Γνώσεις. Σοφία….

Πρώτ’ απ’ όλα πρέπει, νομίζω, να καθορίσουμε τι θέλουμε, πού δίνουμε προτεραιότητα… Επιλέγουμε ως στόχο έναν άνθρωπο φορτωμένο γνώσεις τεχνοκρατικές ή προτιμούμε έναν άνθρωπο καλλιεργημένο, φιλοσοφημένο, ισορροπημένο; (Δεν είναι άσχετο και το δίλημμα «Επιτυχία ή Ευτυχία;»…). Θυμίζω, πάντως, το αρχαιοελληνικό «Πολλοί πολυμαθέες νόον ουκ έχουσι».

Προσωπικά έχω επιλέξει και προτείνω τον άνθρωπο και όχι τον υπεράνθρωπο που γίνεται υπάνθρωπος… Τον άνθρωπο εκ του άνω + θρώσκω, με αρχές, αξίες και ιδανικά, τον θηρευτή του καλού καγαθού, τον αγωνιστή…
…Δικαίωμα σας να αποφασίσετε διαφορετικά, να επιλέξετε τον ευδαιμονισμό (αντί για την ευδαιμονία), την διασκέδαση (αντί για την ψυχαγωγία), την επιτυχία με κάθε μέσο και τρόπο, την αναγόρευση των χρημάτων και του πλούτου σε υπέρτατη αξία ζωής, το να μπορείς (και να σου επιτρέπεται…) να αδικείς αρκεί να μη γίνεις αντιληπτός, το «φαίνεσθαι» και το «έχειν» αντί του «γίγνεσθαι» και του «είναι»… [«Να έχεις ή να είσαι;», ρωτά διάσημος διανοητής…]
Δικαίωμά μας, βέβαια, συμ-πολίτες μου αγαπημένοι. Ελεύθεροι άνθρωποι πλαστήκαμε δα. Με νόηση και κρίση. Δούλοι όμως, τελικά, θέλοντας και μη, των… ελεύθερων επιλογών μας…
…Νομίζω, όμως, πως δεν έχουμε μετά δικαίωμα να μεμφόμαστε τους άλλους, όταν οι δικές τους επιλογές (που ταυτίζονται ουσιαστικά με τις δικές μας επιλογές!), επαναλαμβανόμενες στο πλαίσιο της κοινωνίας μας και, συνεπώς, μεγεθυνόμενες και πολλαπλασιαζόμενες (κατ’ αριθμητική ή γεωμετρική πρόοδο…) στρέφονται εναντίον μας και, το σπουδαιότερο, δημιουργούν μια κοινωνία που όλους μας ενοχλεί και κανένα μας δεν κάνει περήφανο….
Δεν είναι δα και δύσκολο να το καταλάβουμε:
Κατηγορούμε, όλοι μας, τον έμπορο για αισχροκέρδεια. (Όλοι μας, εκτός από τον ίδιο τον έμπορο, βέβαια…). Ο έμπορος, όμως, μαζί με όλους τους άλλους, μέμφεται, με τη σειρά του, τον υπάλληλο που του ζήτησε «φακελλάκι» για να διεκπεραιώσει τη δουλειά του. (Ο ίδιος ο υπάλληλος το βρίσκει φυσικό και αυτονόητο, αφού «αυτό κάνουν όλοι», αρκεί να μην τον πιάσει η Δικαιοσύνη…). Ο υπάλληλος (που δεν τα βάζει με τον εαυτό του…) τα έχει βάλει με τον υδραυλικό του, που, βιαστικά και ανεύθυνα, έκανε «προχειροδουλειά» (μια «αρπαχτή»!...) κι έτσι πλημμύρισε το σπίτι του. Του υδραυλικού, πάλι, καθόλου «δεν του καίγεται καρφί» για τα παράπονα. Αυτός έχει άλλα που τον προβληματίζουν σοβαρά: Ο γιατρός του, του διέγνωσε πρόσφατα καρκίνο, προφανώς από τις βλαβερές ουσίες που έβαζε ο ιχθυοπώλης της γειτονιάς για να συντηρήσει τα μπαγιάτικα ψάρια του… Ο ψαράς δεν χαίρεται πια που οι δουλειές του πάνε καλά, αφού συστηματικά ξεπουλά χωρίς απώλειες. Ο ψαράς έχασε χθες τον γιό του, σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Έσκασε το λάστιχο, την ώρα που έτρεχε στην Εθνική Οδό με 130 χιλιόμετρα την ώρα. Κανείς δεν θα μάθει, ίσως, πως μόλις την παραμονή είχε αλλάξει λάστιχα, και κάποιος, ενώ του πούλησε τέσσερα καινούργια, το ένα απ’ αυτά που τοποθέτησε ήταν μεταχειρισμένο, γιατί ήταν «φύρα» στο κατάστημά του. Μα και να το μάθουν και να τον πάνε στο δικαστήριο, ας είναι καλά ο δικηγόρος του, απ’ τους καλύτερους της πόλης. Που, παρεμπιπτόντως, μπορεί να έχασε κι αυτός, συμπτωματικά, τον αδελφό του από την ίδια ακριβώς αιτία (και τη συμπεριφορά κάποιου άλλου εμπόρου ελαστικών), πρόθυμα όμως θ’ αναλάβει, με ελαφρά συνείδηση αλλά έναντι ‘βαριάς’ αμοιβής να υπερασπίσει τον κατηγορούμενο. Και θα προσπαθήσει να πείσει τους Δικαστές πως ο συγκεκριμένος κατηγορούμενος είναι «υπόδειγμα ήθους και επαγγελματικότητας»…Και αν τελικά δεν καταφέρει να τους πείσει, θα προσπαθήσει ίσως «να τους τα χώσει», για να επιδικάσουν πολύ μικρότερη αποζημίωση απ’ αυτήν που θα έπρεπε. «Έτσι κι αλλιώς η αποζημίωση είναι ικανοποιητική», θα σκεφθεί ο δικαστής, για να νιώσει «εντάξει» με τη συνείδησή του, που ούτως ή άλλως αποδεικνύεται ναρκωμένη… «Τι ασυνειδησία, Θεέ μου!», θα πει ο δικαστής το ίδιο εκείνο βράδυ, αναφερόμενος (όχι στον εαυτό του, αλλά) στον έμπορο κρεάτων που η τηλεόραση παρουσιάζει πως προσπάθησε να «σπρώξει» στην αγορά μεγάλη ποσότητα αλλοιωμένων κρεάτων… Και δεν θα μάθει, ίσως, ποτέ, πως η είδηση βγήκε στον αέρα, επειδή ο άξιος και «αδέκαστος» δημοσιογράφος, δεν κατάφερε να «τα βρει» με τον έμπορο…
[Θα μπορούσα να γράψω κι άλλα πολλά. Ατέλειωτα. Όχι «παραμύθια». Ιστορίες. Αληθινές, καθημερινές ιστορίες, διασταυρωμένων πεπρωμένων…]
Ποιος φταίει;.. [Να’ταν μόνο ένας;…] Λάθος ερώτηση!
Τι φταίει;… Να η ερώτηση που πρέπει να απαντηθεί.
Φταίει που «πήραμε τη ζωή μας λάθος»… Και πρέπει «ν’ αλλάξουμε ζωή»!... Να αλλάξουμε ρότα!...
[«Και μην έχοντας πιο κάτου άλλο σκαλί, να κατρακυλήσεις στου κακού τη σκάλα, για τ’ ανέβασμα ξανά που σε καλεί, θα αισθανθείς να σου φυτρώνουν, ώ χαρά, τα φτερά, τα φτερά τα πρωτινά σου, τα μεγάλα», γράφει, αν θυμάμαι καλά, ο ποιητής…]
Στο «τι φταίει» η απάντηση είναι: Οι ιδέες μας, οι αξίες μας, ο λάθος σκοπός ζωής… κι ένα σωρό άλλα…
Στο «ποιος φταίει;», πρέπει ο καθένας μας να απαντήσει: «Εγώ φταίω!». Εγώ είμαι υπεύθυνος γι’ αυτό το κατάντημα και… εγώ θα σώσω τον κόσμο! [Η εύκολη λύση, βεβαίως, είναι αυτό που μέχρι τώρα λέμε, λίγο – πολύ, όλοι μας: «Δεν βαριέσαι!... Εγώ θα σώσω τον κόσμο; Ας κάνουν άλλοι την αρχή. Ας κάνει κάτι η κυβέρνηση, η πολιτεία, οι αρμόδιοι…», δηλαδή, σε τελική ανάλυση, όλοι οι άλλοι εκτός από εμάς, που, κατά τη γνώμη μας, είμαστε οι μόνοι μη- αρμόδιοι!...]

Ναι, λοιπόν! Εγώ θα σώσω τον κόσμο! [Ο κάθε «εγώ» από εμάς!...] Κι αν δεν σωθεί ο κόσμος, θα φταίω εγώ!...
…Νιώθεις βαριά μια τέτοια ευθύνη; Είναι, ίσως, που τόσο καιρό μάθαμε – «καλομάθαμε» - κακομάθαμε και συνηθίσαμε στις εύκολες λύσεις, στο «ου μπλέξεις», στο να περπατάμε χωρίς ευθύνες, με τα χέρια στις τσέπες…
...Και πού φθάσαμε;…
«Παρ’ το αλλιώς!». Αν μη τι άλλο, για να δοκιμάσεις μήπως και βρεθεί λύση...
Δες το αλλιώς! Αισιόδοξα!
Πότε είχες ξαναπεί: «Εγώ θα σώσω, εγώ θ’ αλλάξω τον κόσμο»; Ήσουν νέος, θυμάσαι; Έφηβος. Σκέψου τη στιγμή. Ξανα-ζήσε τη στιγμή! Ουσιαστικά, σε βάθος… Πές μου, δεν νιώθεις και πάλι πιο νέος, πιο ζωντανός, με την καρδιά σου να χτυπάει πιο έντονα; Δεν νιώθεις να έχεις, πάλι, ένα σκοπό ζωής;..
Να σου πω και κάτι άλλο αισιόδοξο; Μπορεί να αλλάξει εύκολα αυτός ο κόσμος. Αρκεί ν’ αλλάξει ο καθένας τον εαυτό του. Τόσο απλά!...
Θυμάμαι το παράδειγμα που έλεγε ένας φωτισμένος Πατέρας: Ένα puzzle με δύο όψεις. Στην μία ο χάρτης της υφηλίου (ή της Ελλάδας). Στην άλλη πλευρά του puzzle, η απεικόνιση ενός ανθρώπινου σώματος. Δώσε το σε ένα παιδί. Ή και σε ένα ενήλικα. Τι είναι ευκολότερο; Να φτιάξει τον χάρτη ή το ανθρώπινο σώμα, όταν μάλιστα έχει ανά πάσα στιγμή μπροστά του, να δει ή να ψηλαφίσει, τον ίδιο του τον εαυτό; Κι όταν πιά το φτιάξει, γυρίζει το puzzle ανάποδα και… να’σου ο κόσμος, φτιαγμένος!!... Τόσο απλά σου λέω!...
…Θυμήθηκα κι εγώ τα νιάτα μου. Κι εκείνο που είχα διαβάσει, τότε, και με σφράγισε για μια ζωή:
«Αν δεν καώ εγώ, αν δεν καείς εσύ, πώς θα λάμψουν τα σκοτάδια;»…
…έγραφε ο ποιητής. Ποιητής ήθους και ποιότητος, οραματιστής αξιών, προάγγελος ενός κόσμου πιο φωτεινού, πιο λαμπερού, πιο ανθρώπινου…

Θυμήθηκα και κάτι ακόμα. Για την ακρίβεια δεν το ξέχασα ποτέ, όσην ώρα γράφω. Πως δηλαδή ξεκίνησα να γράψω περί παιδείας, καλλιέργειας, σοφίας… Θα επανέλθω σ’ αυτά. Οι αρχές, οι αξίες, τα ιδανικά, δεν είναι τίποτε άλλο από τα… κομμάτια του puzzle για να φτιάξουμε τον εαυτό μας… και συνεπώς τον κόσμο!...

[Συνεχίζεται….]

Περί Παιδείας (Α')

Περί παιδείας…

· Πολύ λόγος έγινε πρόσφατα περί παιδείας.
· Λέμε λόγια, γιατί δεν πράττουμε έργα. Και πρέπει να καλύψουμε το κενό, την απραξία μας. Να την δικαιολογήσουμε… (Και να «δικαιολογηθούμε»…)
· Δείγμα της παιδείας μας!...
· «Όχι παίζουμε», που λένε…
· Ναι, παίζουμε, στην πραγματικότητα. Και μάλιστα «παίζουμε εν ού παικτοίς». Σ’ αυτά που δεν είναι ζητήματα για να παίζουμε…
· Όταν οι μεγάλοι παίζουν, παλιμπαιδίζοντας, με τόσο σοβαρά ζητήματα, τότε πώς να αποκτήσουν παιδεία τα παιδιά;…
· Παιδεία, λοιπόν. Η κατά γενική ομολογία και συμφωνία «μεγάλη ασθενής».
· Σ’ αυτό συμφωνούμε όλοι. Πού διαφωνούμε μεταξύ μας; Στο «τις πταίει;»!...
· [Και μη μου πείτε ότι είναι πολύ βαρύγδουπο το ερώτημα, καθώς παραπέμπει αλλού αυτή η φράση, διότι φοβούμαι πως είμαι έτοιμος να προχωρήσω και πιο πέρα, στο ότι κινδυνεύουμε «δυστυχώς να πτωχεύσουμε»… Ως χώρα, ως κουλτούρα – πνευματικότητα, ως λαός…]

«Φταίει το κράτος»
· [Έτσι, αφηρημένα και αόριστα: «το κράτος». Απρόσωπα!...]
· «Φταίει η κυβέρνηση ή οι κυβερνήσεις». Που δεν αυξάνουν τις δαπάνες της παιδείας…
· [Λες και οι λαοί δεν έχουν τις κυβερνήσεις που τους αξίζουν…]
· [Να «τσοντάρουμε» κι εμείς, βρε παιδιά, να φθάσουμε το 4 ή 5% του Α.Ε.Π., αν πρόκειται έτσι να δοθεί λύση στο πρόβλημά μας…]
· Ναι, φίλοι μου, κι εγώ συμφωνώ να δοθούν «περισσότερα λεφτά για την παιδεία», μα νομίζω πως το πρόβλημα δεν είναι (μόνο) εκεί…
· [Και φοβούμαι πως εντοπίζοντας το ζήτημα μόνο στην οικονομική διάστασή του, πέφτουμε στην μεγάλη παγίδα (και λάθος) του σύγχρονου κόσμου, να αποτιμά τα πάντα με μέτρο το χρήμα…]

«Φταίνε οι δάσκαλοι»…
· …που, αστόχαστα, παρασυρμένοι από επαγγελματίες συνδικαλιστές, προβάλλουν πάντοτε οικονομικά αιτήματα στις κινητοποιήσεις τους, ενίοτε «πασπαλισμένα» με επίφαση και θεσμικών αιτημάτων, για να ’ναι πιο ευκολοπαρουσίαστα και εύπεπτα από την κοινωνία.
· …που ξεχνούν (συχνά ή ενίοτε) το λειτούργημα και την αποστολή τους, έτσι που την διδάχτηκαν όχι στα έδρανα τα πανεπιστημιακά (εκεί, ίσως, έπαψε να διδάσκεται εκεί και χρόνια), μα έμπρακτα από τους ίδιους τους δασκάλους τους…
· …που υποβιβάζουν κάποτε [φταίει η «κακούργα η καθημερινότητα», η ανάγκη, «η άτιμη η κοινωνία» ή «ο κακός μας ο καιρός»…] το λειτούργημά τους σε μάχη απλά και μόνο «για τη θεσούλα και τη βολή» και απαιτούν να μην κρίνονται και να μην ελέγχονται από άλλους [Καλά, δεν είναι δα και οι μόνοι! Κάθε άλλο, μάλιστα. Αυτή είναι η απαίτηση του μέσου Έλληνα…]
· Μου έλεγε, όμως, ένας δάσκαλος τις προάλλες, στα πλαίσια μιας συζήτησης [συ-ζήτησης, χωρίς κραυγές, με «ευήκοον ουν» εκατέρωθεν]: Ο δάσκαλος (πόσο δε μάλλον ο καθηγητής) στις μέρες μας, δεν έχει και δεν μπορεί να έχει τον ρόλο που είχε παλαιότερα, ακόμα και για τα παιδιά της πρώτης δημοτικού, μεταξύ άλλων λόγων και διότι οι γονείς, ενώπιον των παιδιών τους, όχι απλώς «απομυθοποιούν» τον δάσκαλο, αλλά και εκφράζονται υποτιμητικά – καταφρονητικά γι’ αυτόν…

«Φταίνε [και] οι γονείς», λοιπόν.
· Ναι, το δίχως άλλο. Και όχι τόσο ή όχι μόνο για το παραπάνω, μα και «για ένα σωρό» άλλους λόγους…
· ….που θεωρούν, για παράδειγμα, πως η παιδεία «αγοράζεται»…
· …που νομίζουν πως παιδεία είναι (μόνο) η μόρφωση. Πως παιδεία είναι οι βαθμοί. Και όχι (κυρίως) η καλλιέργεια. Ο χαρακτήρας!...
· …Που είναι πρόθυμοι και αρκούνται να πληρώσουν δασκάλους και φροντιστές για ιδιαίτερα μαθήματα (ήδη από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού!...) και δεν μπορούν ή δεν σκέφτονται να αφιερώσουν οι ίδιοι λίγο χρόνο στα παιδιά τους…
· [Το θέμα, εδώ, είναι ακόμα μεγαλύτερο, ακόμα τραγικότερο… Διότι (νομίζουν πως) «αγοράζουν» την αγάπη των παιδιών τους, όχι με χρόνο και συντροφικότητα, αλλά κερδίζοντας περισσότερα χρήματα, «για τα παιδιά τους» από την εργασία τους… ]
· [«Τι να λέμε τώρα»;… Τι να πρωτοειπώ;…]
· …που, γυρνώντας στο σπίτι από την εργασία τους [αυτή φταίει για όλα και, όπως πάντα, «η άτιμη κοινωνία» και η «κακούργα η ανάγκη»…], δεν έχουν χρόνο, διάθεση και δύναμη ν’ ασχοληθούν με τα παιδιά τους και προτιμούν την (εύκολη και «βολική») λύση να τα αφήσουν «παρκαρισμένα» εμπρός στην τηλεόραση!...

«Φταίει η τηλεόραση».
· Αυτή κι αν φταίει!...
· [Πανθομολογούμενο; Όχι δα! Θα ακούσεις και διαφορετικές φωνές. Από κάποιους που θέλουν έτσι να γίνουν γνωστοί και αναγνωρίσιμοι, τα… «νούμερα», ή στοχεύουν σε νούμερα (…της A.G.B.!...)]
· Προφανώς «δεν φταίει το όργανο, το μέσο (δηλαδή το Μ.Μ.Ε.), φταίει ο τρόπος χρήσης του»…
· Είναι «φυσικό», δυστυχώς, οι επιχειρηματίες των Μ.Μ.Ε. να μην νοιάζονται για την ποιότητα [Κι ας γίνεται αυτό, μακροπρόθεσμα, ‘μπούμεραγκ’ και για αυτούς τους ίδιους, την οικογένειά τους, τα παιδιά τους…]
· Εμείς, λοιπόν, τι κάνουμε απέναντί τους;
· Συνήθως παίζουμε απλά και μόνο… την κολοκυθιά: -Κλείστε την τηλεόραση, γονείς, αν δεν σας αρέσει. –Και γιατί να κλείσουμε την τηλεόραση εμείς; -Τότε τι να κάνουμε; -Να την διορθώσετε εσείς οι δημοσιογράφοι! –Και γιατί να την διορθώσουμε εμείς; Αφού «πουλάει», αφού την βλέπετε!... (κ.λπ. κ.λπ.)
· Ένας φαύλος κύκλος, δηλαδή….
· [Επιτρέψτε μου, για την ώρα, να αφήσω το θέμα της τηλεόρασης, καθώς μάλιστα σκοπεύω να επανέλθω σύντομα στο θέμα, «δριμύτερος» και εμπεριστατωμένως…]

· Να επανέλθουμε στους γονείς:
· Αν κάνουμε μια δημοσκόπηση [δηλαδή, για όσους δεν έχουν… «ελληνόφωνη παιδεία», ένα γκάλλοπ] και ρωτήσουμε τους γονείς «ποιοι έχουν ευθύνη για όλη αυτή την κατάσταση της παιδείας»…
· …μέχρι που «παίζω στοίχημα» πως η μεγάλη τους πλειοψηφία θα μας πει πως «για όλα αυτά, τα μόνα που δεν φταίνε είναι τα παιδιά!»
· Και εξηγείται ψυχολογικά η απάντησή τους, διότι έτσι προσπαθούν ή νομίζουν πως είναι «σύγχρονοι, μοντέρνοι και προοδευτικοί», πως έτσι «ξορκίζουν», θαρρούν, το «χάσμα των γενεών», μα στην πραγματικότητα ίσως απλώς να δίδουν «άλλοθι» στον εαυτό τους, για τον τρόπο που ανέτρεψαν τους γόνους τους…
· Διότι στις ημέρες μας ιδίως, όσο πιο μακριά είμαστε από τις νέες γενιές, απ’ τα παιδιά μας, από τις σκέψεις τους, τα συναισθήματά τους, τις αγωνίες τους, όσο λιγότερο χρόνο τους αφιερώνουμε και όσο λιγότερο επικοινωνούμε ουσιαστικά μαζί τους, τόσο πιο εύκολα τους λέμε «ναι» και τους «χαϊδεύουμε τα αυτιά», μήπως και τα «κερδίσουμε» έτσι, ή… «περισώσουμε ό,τι μπορούμε»…
· Μα εγώ, ο εκ του ασφαλούς (κρυμμένος στην ανωνυμία μου…) συντάκτης του παρόντος κατηγορητηρίου (κατά δικαίων και αδίκων!...) δεν έχω φόβο και μπορώ να το γράψω. Πως, δηλαδή….

…«Φταίνε και τα παιδιά».
· Κι εμείς, όταν φταίνε, οφείλουμε (μέχρις εκεί που φταίνε και μόνον!) να τους το λέμε…


· Συμπέρασμα;
· Όλοι μας φταίμε!
· [Και οφείλουμε να αναλάβουμε το μερίδιο της ευθύνης που μας αναλογεί. Και να το διορθώσουμε!]
· Και πρώτα από όλους, βεβαίως, φταίω εγώ! Εγώ, ο ανώνυμος τρόπον τινά «λιβελλογράφος», που μένω ανώνυμος γιατί είμαι ένας από όλους εσάς και μπορώ να πάρω το όνομα του καθενός σας και, ως δάσκαλος ή ως δημοσιογράφος, ως γονέας ή ως παιδί, πλέον, να προσυπογράψω όσα από τα παραπάνω «με συμφέρουν», ανάλογα με την ιδιότητά μου…

· Μα εδώ δεν βρισκόμαστε γι’ αυτό.
· Εδώ προσπαθούμε να ψάξουμε να βρούμε την αλήθεια.
· Με τόλμη και γενναιότητα.
· Να βάλουμε το χέρι «επί των τύπων των ήλων»
· Και να αναγνωρίσουμε τα λάθη μας.
· Ο καθένας τα δικά του λάθη!
· Όχι τα λάθη των άλλων…
· Διότι ο καθένας μόνο τα δικά του λάθη μπορεί να διορθώσει.
· Μάταια θα χρονοτριβεί αν προσπαθεί να διορθώσει όλους τους άλλους εκτός από τον εαυτό του…
· Όλοι μας κατηγορούμε όλους τους άλλους εκτός από τον εαυτό μας για το «κατάντημα της κοινωνίας μας» και για «τα χάλια της παιδείας μας».
· Και το κάνουμε αυτό διότι… αυτή είναι η δική μας παιδεία!...

· Διότι είτε δεν μάθαμε (και όχι «δεν μας έμαθαν»…) είτε ξεχάσαμε αρχές, αξίες και κανόνες…
· Όπως το «ένδον σκάπτε».
· Το «γνώθι σαυτόν».
· Την αγωνία και τον αγώνα για το «καλό και τ’ αγαθό»!...
· Το «ό σύ μισήσεις, ετέρω μη ποιήσεις».
· Ή, ακόμα καλύτερα, το «καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, ποιείτε και υμείς αυτοίς ομοίως».
· Το «αγαπάτε αλλήλους» [Χωρίς να περιμένεις ανταπόδοση από τους άλλους και χωρίς να περιμένεις να σε αγαπήσουν πρώτοι αυτοί…]
· Το «αν δεν καώ εγώ, αν δεν καείς εσύ, πώς θα λάμψουν τα σκοτάδια;»!...

· Παιδεία σημαίνει αρχές, αξίες, κανόνες, καλλιέργεια, ενδοσκόπηση, προσωπικός αγώνας….

De Profundis: Περί Πολιτισμού (Γ')

De profundis…
Περί ‘πολιτισμού’ συνέχεια… / Τα ‘καθ’ ημάς’!…/ Μέρος Τρίτο

Περί πολιτισμού μέρος τρίτο. “Τρίτο και φαρμακερό”, που λένε!… [Μωρέ… και “φαρμακερό” και “φαρμακόγλωσσο” είναι, αν το αισθανθείς και το γευθείς πραγματικά και το χωνέψεις!…]
Περί πολιτισμού μέρος τρίτο. “Τρίτο που τρίζει”, κατά πως λένε, επίσης!… [Και που πραγματικά μπορεί να προκαλέσει, ίσως, κάποιους “τριγμούς” στο καβούκι που η ύπαρξή σου κουβαλά και να αλλάξει η στάση της ζωής σου, αρκεί να σταθείς και να σκεφθείς πάνω σ’ αυτά…]


· Εγώ είμαι πάλι, με θυμάσαι; Εγώ που την προηγούμενη φορά “τους τα ‘πα και ησύχασα”, που λένε! “Τους τα ‘πα και ξαλάφρωσα! Το ‘φχαριστήθηκα!”
· Και, το πιο σπουδαίο απ’ όλα: Ρίχνοντας στους άλλους τις ευθύνες, έμεινα ‘ικανοποιημένος’ για την δική μου την ‘ποιότητα’ και την αυτάρκεια, για το δικό μου το αλάθητο!…
· Για όλα φταίνε οι άλλοι κι όχι εγώ!
· … “Τρομάρα μου!”…
· [“Να γινόμουνα εγώ έστω για μια μέρα πρωθυπουργός… άντε, έστω… υπουργός πολιτισμού και θα βλέπατε το τι θα έκανα!”: Ο αιώνιος κρυφός πόθος του κάθε Ελληνα, το ‘απωθημένο’ του!… Τρομάρα του/μας! Που θέλουμε να γίνουμε φορείς ή και πηγές – παραγωγοί πολιτισμού, ενώ δεν έχουμε καν φτειάξει τον δικό μας μικρο-πολιτισμό… Γιατί τελικά “ψυχή του πολιτισμού είναι ο πολιτισμός της ψυχής”!…]
· Πόσο εύκολο μου είναι να ρίχνω τις ευθύνες στους άλλους!… (…και να μην αναγνωρίζω τις δικές μου τις ευθύνες…)
· [Α! Και να λέω τους άλλους ‘απολίτιστους’, μόνο και μόνο επειδή η συμπεριφορά τους δεν ταιριάζει (ίσως! και όχι πάντα!…) με τις επιθυμίες μου, με τις ιδέες μου, τα ‘πιστεύω’ μου, με τον δικό μου τον ‘πολιτισμό’]
· Πώς το είπε Κάποιος, κάπου, κάποτε;…
· …για την ακίδα που βλέπουμε στο μάτι του άλλου, ενώ την ίδια στιγμή δεν βλέπουμε καν το δοκάρι(!) στο μάτι το δικό μας!…
· Ασχολούμαστε με τον άλλο, με τον γείτονα, γιατί ίσως δεν έχουμε το θάρρος να ασχοληθούμε με τον ίδιο μας τον εαυτό!…
· …διότι “τρέχα και γύρευε” τί θα βρούμε μέσα σ’ αυτόν!…
· Δεν έχουμε την δύναμη να ξεκινήσουμε αυτό το “ένδον σκάπτε”, γιατί τρομάζουμε στην ιδέα τι θα βρούμε “σκάβοντας” μέσα μας…
· …γιατί τρομάζουμε να κοιτάξουμε κατάματα τον εαυτό μας στον καθρέφτη…
· …να αποκτήσουμε αυτογνωσία…
· Είμαστε εύκολοι να κατηγορήσουμε κάποιους αθλητές για τις μειωμένες αποδόσεις τους…
· …αλλά δεν αφήσαμε στιγμή τις κερκίδες (απ’ όπου παρακολουθούμε νωχελικά…) για να κατέβουμε στους στίβους…
· Σχολιάζουμε αρνητικά την φωνή κάποιων τραγουδιστών…
· …αλλά ποτέ δεν πιάσαμε να τραγουδήσουμε…
· Περιμένουμε απ’ τους άλλους να κάνουν την αρχή…
· …ενδεχομένως δε να κάνουνε τα πάντα…
· …αλλά εμείς δεν είμαστε πρόθυμοι ούτε καν να τους ακολουθήσουμε…
· …πόσο μάλλον να ξεκινήσουμε έναν αγώνα!
· Δηλώνουμε συγκλονισμένοι για την αδικία που υπάρχει γύρω μας…
· …για την φτώχεια, για την πείνα…
· …μ’ απλώσαμε ποτέ ένα χέρι βοηθείας σ’ όλους αυτούς που το έχουν ανάγκη;
· Δηλώνουμε, μεγαλόστομα, έτοιμοι ‘ν’ αλλάξουμε τον κόσμο’…
· (…να βοηθήσουμε, έστω, προς την κατεύθυνση αυτή…)
· …μα δεν κοιτάξαμε στιγμή να αλλάξουμε, να διορθώσουμε τον εαυτό μας…
· [Γιατί από τί αποτελείται ο ‘κόσμος’, παρά από πολλούς επιμέρους ‘εαυτούς’;… Πόσο πιο εύκολο θα ήταν αν ο καθένας ασχολείτο πρώτα και κυρίως με τον δικό του εαυτό… Κάποια μέρα θα διαπιστώναμε με έκπληξη (;) πως είχε αλλάξει όλη η κοινωνία μας, χωρίς καν να το καταλάβουμε…]
· “Εγώ θα βγάλω το φίδι απ’ την τρύπα;”
· “Εγώ θα βγάλω τα κάστανα απ’ την φωτιά;”
· “Τι να κάνω εγώ, όταν το κράτος αδιαφορεί;”…
· Ω! υποκριτική δικαιολόγηση της αδιαφορίας και της απραξίας μας!…
· “Αν δεν καώ εγώ, αν δεν καείς εσύ, πώς θα λάμψουν τα σκοτάδια;!…”
· Ναι, εγώ είμαι πάλι, λοιπόν!… Αυτός που την προηγούμενη φορά τα έρριχνα όλα στους άλλους! Εγώ, λοιπόν, σου λέω τώρα πως φταίχτης είμαι (και) εγώ…
· [“Εικόνα μου είναι η κοινωνία, και μου μοιάζει”!…]
· (Και) εγώ φταίω, λοιπόν!…
· Εγώ φταίω! Που δεν έσκυψα ποτέ μου να διαβάσω το μυστικό σημείωμα που άφησε μέσα μου ο Θεός και το άφησα να κιτρινίζει σ’ ένα μικρό συρταράκι της ψυχής μου!…
· Εγώ φταίω! Που έδωσα αντιπαροχή το πατρικό μου σπίτι, και στερήθηκα τον κήπο μου, για λίγα χρήματα και… “μια καλύτερη ζωή”!…
· Εγώ φταίω! Που έδωσα αντιπαροχή και την ψυχή μου, για ένα δυαράκι κοινωνικής αναγνώρισης!…
· Εγώ φταίω! Που πούλησα τα πρωτοτόκια μου “αντί πινακίου φακής”!
· Εγώ φταίω! Που ανέχτηκα απ’ τον άλλο το κάθε τι να το μετράει με το χρήμα και δεν τον έστειλα ‘από κει που ήρθε’!… Και συντέλεσα έτσι, και εγώ, στην παγίωση αυτής της κατάστασης!…
· Εγώ φταίω! Που αποχαυνωμένος, αφήνω ανοιχτή την τηλεόραση και χαύω τα σκουπίδια που μου προσφέρονται, κι αυξάνω έτσι το ποσοστό της τηλεθέασης στα μηχανάκια της AGB, παίζοντας το παιχνίδι τους και “ταϊζοντας” αλόγιστα αυτόν τον φαύλο – κύκλο του θεάματος!
· Που ανέχομαι “μια έγχρωμη Τι-Βι και μια ασπρόμαυρη ζωή”!…
· Που έχω πια “γεμάτη τσέπη”, μα… άδεια καρδιά!…
· …“Ζωντανά γιαούρτια”, μα… πεθαμένα όνειρα!…
· Εγώ φταίω! Που αφήνω την ονειροφαντασία να ξεψυχάει!…
· Που βγαίνω το πρωί απ’ το σπίτι μου και δεν χαρίζω ούτε ένα τόσο δα χαμόγελο στον διπλανό μου, για να του δώσει και αυτού την δύναμη να χαμογελάσει και αυτός… μπας και μας χαμογελάσει ποτέ αυτή η πόλη!
· Εγώ φταίω! Που δεν φυτεύω ένα λουλούδι, για ν’ ανθίσει, και να χρωματίσει την γκρίζα μας πόλη!
· Εγώ φταίω! Που δεν ανάβω ένα κερί, που δεν γίνομαι ο ίδιος ένα κερί, μπας και φωτίσει λίγο αυτό το μαύρο το σκοτάδι!…
· Εγώ φταίω! Που αστόχαστα, παρότι δεν αυτοκτονώ, ανέχομαι και να μην ζω!
· Εγώ φταίω!
· [Μα… δεν στο κρύβω… πως έχω ακόμα μέσα μου τέσσερα – πέντε πράγματα, που δεν τα πούλησα! Δεν τα έβαλα υποθήκη! Δεν τα διαπραγματεύομαι καν! Κι αν κάθομαι ακόμα εδώ, ξεκομμένος απ’ το πλήθος, είναι γιατί φρουρώ αυτά τα πέντε πράγματά μου!…]

Υστερόγραφο
· Τ’ ακούς; Μ’ ακούς; Δεν (με) πειράζει! Δεν έχει τόσο σημασία το να ακούσεις την δική μου την φωνή και τα δικά μου λόγια. Μα… Εσένα σ’ ακούς; Στάθηκες ποτέ ν’ αφουγκραστείς τον εαυτό σου; Ν’ ακούσεις της καρδιάς σου την φωνή;

De Profundis: Περί Πολιτισμού (Β')

De profundis…
Μέρος δεύτερον: Περί ‘πολιτισμού’ συνέχεια / Τα ‘καθ’ υμάς’!…

“Σύλλογος ποιοτικής και πολιτιστικής αναβάθμισης”!
“Πολιτισμός”!…
Τι ακριβώς σημαίνει αυτό;
Μια πινακοθήκη; Μια ‘γκαλερί’; Μια βιβλιοθήκη; Ένα ‘Μέγαρο Μουσικής’;
Αυτό είναι πολιτισμός;
Πολιτισμό λέτε τον αέρα που αναπνέω κάθε μέρα;
Τα καυσαέρια των εργοστασίων;
Πολιτισμό λέτε την δυσοσμία που αναδίδουν τα σκουπίδια…
…της κοινωνίας της ευμάριας και του καταναλωτισμού!;
[Πολιτισμό λέτε την δυσωδία που αναδίδει η ζωή σας;]
Πολιτισμό λέτε τα νοσοκομεία σας; Τα σχολεία σας;
Πολιτισμό λέτε την φύση που πληγώσατε;
Tις πόλεις που δημιουργήσατε;
Πολιτισμό λέτε τους γέρους στα παγκάκια;
…τα νεογέννητα στα σκουπίδια;
…τα παιδιά στα ιδρύματα;
…τους νέους που πεθαίνουν στα παρκάκια;
Είναι πολιτισμός η τηλεόρασή σας;
…και τα σκουπίδια που μας δίνετε μ’ αυτήν;
“Ελα μια μέρα, στην πλατεία Βάθης, ελα να μάθεις τι ζωή περνώ”
Ελα να μάθεις τον πολιτισμό της καθημερινότητας.
Κι όχι των σαλονιών και της καλοπέρασης!
Εκεί, στην πλατεία Βάθης, νομίζεις πως δεν υπάρχει πολιτισμός;
[Ζωντανός ή εν σπέρματι – εν δυνάμει;…]
Εκεί, στην Δραπετσώνα, νομίζεις πως δεν υπάρχει πολιτισμός;
Εκεί “στην Δραπετσώνα που δεν έχουμε πια ζωή”…
…που δεν έχουμε όνειρα!…
Δεν είναι πολιτισμός, στην κρίση σας, το να μπορεί κάποιος να εργάζεται;
Να δημιουργεί!..
Τέχνη για λίγους;
Γιατί να μπορούν να δημιουργούν τέχνη μόνο οι λίγοι;
Μήπως νομίζεις πως τόσοι και τόσοι άλλοι δεν έχουν ιδέες;..
..Οι ‘απόκληροι’ της ζωής…
Νομίζεις πως δεν έχουν ‘πνευματικότητα’;
Είναι που δεν έχουν χρόνο!
Είναι που θέλουν πρώτα να φάνε.
Είναι που πρέπει πρώτα να ζήσουν.
Ο πολιτισμός σας…
Εχει ψυχή ο πολιτισμός σας;
Σας γεμίζει;
Κι αν είναι έτσι, γιατί τα παιδιά σας καταλήγουν στα ναρκωτικά;
Εσείς πιο κενό σας πάτε να καλύψετε στα πάρτυς των οργίων και των ναρκωτικών;
Κι εγώ μπορώ να κάνω τέχνη!
Κι εγώ μπορώ να ζωγραφίσω!
Δεν έχω, όμως, χρώματα!
Δεν έχω πινέλλα!
Ξέρετε…
…δεν έχω ούτε χέρια!
Ξέρετε…
…γι’ αυτό… εγώ ζωγραφίζω στην ψυχή μου!
Κι αυτό τον πολιτισμό μου, εγώ αρνούμαι να τον εκθέσω στα μάτια σας, μέσα στις πινακοθήκες και στις γκαλλερί σας…
Γιατί το βλέμμα σας θα τον λερώσει.
Γιατί όταν δείτε αυτό τον πίνακα της ψυχής μου, ίσως τον λοιδωρίσετε…
Και τα Μέγαρά σας…
…τα μέγαρα της μουσικής σας
…δεν τα θέλω!
Κι εγώ ξέρω να φτειάχνω μουσική!
Κι εγώ πλέκω νότες…
…κι υφαίνω τραγούδια…
…και τα σφυρίζω στους φίλους μου…
Γι’ αυτούς τραγουδάω!..
…γι’ αυτούς που μπορούν να με νοιώσουν!…
…όχι για σας και το χειροκρότημά σας…
Εσείς ίσως μου κρίνετε, τεχνικά, ‘το μέτρο’…
…ίσως μου πείτε πως δεν έχει ομοιοκαταληξία ο στίχος μου…
…πως δεν έχει ειρμό η ποίησή μου…
…ή πώς δεν είναι ‘ώριμη’ ακόμα η φωνή μου για να τραγουδάω!
Δεν σας μπορώ!
Αυτή η προκρούστεια λογική σας περί τέχνης και περί πολιτισμού…
…με αρρωσταίνει!..
Και μην μου πείτε πως είστε ‘ανοιχτοί’ σε νέες ιδέες…
…σε νέους τρόπους έκφρασης..
Ξεχνάτε τι έγινε με το ρεμπέτικο;
Ξεχνάτε ότι κάποτε το μπουζούκι μου το είχατε απαγορευμένο;
(…κι ας το βάζετε, τώρα, με καμάρι, μέσα στα Μέγαρά σας!…)
Θυμάστε πώς αντιδράσατε στην επανάσταση των λουλουδιών;
Το ξέρετε καλά το παιχνίδι!
Όταν δεν μπορείτε κάτι να το καταστείλετε,…
…προσπαθείτε να το ‘καταπιείτε’…
…να το ‘αφομιώσετε’΄…
...να το κάνετε μέρος δικό σας!…
Πολιτισμός δεν σημαίνει αφομοίωση!
Πολιτισμός σημαίνει διαφορετικότητα!
Γι’ αυτό δεν σας χαρίζω τον πολιτισμό μου!
Γι’ αυτό δεν θέλω να χάσω την μοναδικότητά μου, την ιδιαιτερότητά μου!
Σιγά μην ξεκρεμάσω εγώ τους πίνακες απ’ την ψυχή μου!
…κι ύστερα, ίσως, να τους αναπαραγάγω, σε πολλά αντίτυπα…
…να τους εμπορευθώ…
Σιγά μην ξεκρεμάσω εγώ τους πίνακες απ’ την καρδιά μου
…για να τους εκθέσω στα μουσεία σας…
…ή για να τους κρεμάσω στα υπουργεία σας..
…και στα γραφεία σας…
…και στα σαλόνια σας…
…για ν’ ‘αποκτήσουν’ αξία…
…να ‘καταξιωθώ’…
…και να πετύχω, ίσως, μια ‘επιχορήγηση’…
Θέλετε, λέτε, τον πολιτισμό;
…Νοιάζεστε γι’ αυτόν;…
…Τον προωθείτε;!…
Δώστε μου, τότε, χρώματα να ζωγραφίζω…
…στην καρδιά μου!..
Δώστε μου υλικά…
…για να σμιλεύω την ψυχή μου!
Δώστε μου χρόνο!
Θα σας ζητούσα να μου δώσετε κι αξίες…
…μα δεν το κάνω…
Όχι τόσο γιατί αμφιβάλλω αν έχετε άλλες αξίες…
…πέρα απ’ το χρήμα…
…την ‘καταξίωση’…
…και τον εξουσιασμό!
Μα περισσότερο γιατί τις αξίες αυτές…
…κάλλιο μου πρέπει να τις αναζητήσω μόνος μου!

De Profundis: Περί Πολιτισμού (Α')

[Το κείμενο αυτό γράφτηκε το 1999, κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών στο Βελιγράδι]



De profundis….
· "Αν η μισή μου καρδιά βρίσκεται εδώ πέρα, η άλλη μισή στο Βελιγράδι έμεινε"!…
· Γι' αυτό και φοράω μονίμως, στο μέρος της καρδιάς, το σύμβολο της αντίδρασης ενός ολόκληρου λαού, τον στόχο.
· Ετσι κι αλλιώς "είμαστε όλοι στόχοι"
· Και, σε κάθε περίπτωση, δεν έχουμε κανένα φόβο: Οι "ανθρωπιστές" δεν χτυπούν παρά μόνο πισώπλατα!…
· [Μιλώ γι' αυτούς που… πετάνε τον ανθρωπισμό τους από τα αεροπλάνα…]
· Πέστε μου: Είναι νοητός ανθρωπισμός χωρίς καρδιά;
· Ισως να είναι, γι' αυτούς που πιστεύουν ότι το μόνο που διακρίνει τους ανθρώπους από τα ζώα είναι η λογική.
· [Αν και αυτή τους … έλειψε, τελευταία!…]
· Ποτέ δεν την κατάλαβα αυτή την "ικανοποίησή" μας ότι διαφέρουμε από τα ζώα.
· [Αν και ούτε αυτή η διαφοροποίηση ήταν εμφανής στα γεγονότα των τελευταίων τριών μηνών…]
· Για μένα πάντα είχε σημασία η διάκριση των ανθρώπων από τους "ανθρώπους".
· [Που, σε κάθε περίπτωση, "υπάνθρωποι" ή "υπεράνθρωποι", είναι απάνθρωποι]
· Ως κριτήριο προκρίνω αυτό της καρδιάς.
· Και άνθρωπο εννοώ αυτόν εκ του άνω + θρώσκω.
· Η, έστω, αυτόν που έχει όψη, πρόσωπο.
· Στο παρελθόν ο εχθρός είχε πρόσωπο. Είχε και "πρόσωπο".
· Και ο πόλεμος είχε "μπέσα", είχε κανόνες.
· Τώρα ο εχθρός δεν τολμά να εμφανισθεί.
· Αρκείται στο να βομβαρδίζει.
· Αλλού με βόμβες και αλλού με παραπληροφόρηση…
· …και ανοησίες!
· Περί "δυτικού πολιτισμού" και "σερβικής βαρβαρότητας"…
· Εγινα κατανοητός, ή να σας μιλήσω και περί πολιτισμού;
· "Ψυχή του πολιτισμού είναι ο πολιτισμός της ψυχής".
· Εχει ψυχή ο δικός τους πολιτισμός;
· [Ρώτησαν, λέει, κάποτε τον Γκάντι: "Τι γνώμη έχετε για τον δυτικό πολιτισμό" κι εκείνος απάντησε: "Nομίζω πως θα ήταν μια πάρα πολύ καλή ιδέα"…]
· Μίλησα περί πολιτισμού και θυμήθηκα το "πας μη Ελλην βάρβαρος"…
· Και Ελληνας, βεβαίως, δεν νοείται καθένας που από τύχη συνδέθηκε με τον τόπο αυτό (ίσως μόνο και μόνο γιατί γεννήθηκε εδώ), αλλά αυτός που είναι κοινωνός των ελληνικών αξιών.
· Μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η ελευθερία, η αξιοπρέπεια κ.λπ.
· Αυτές που, μέσα στην χρηματιστηριακή (και όχι μόνο) ευδαιμονία μας, μας θύμισε ο σέρβικος λαός.
· Σας ευχαριστούμε που μας δείξατε τις Θερμοπύλες.
· Τιμή σας που στη ζωή σας τάξατε να τις προασπίζετε!

Ιστολόγιο; Γιατί;

Όχι, δεν είμαι εγώ ο Γλάρος Ιωνάθαν. (Κάθε γλάρος, βλέπετε, όπως και κάθε άνθρωπος, έχει διαφορετική προσωπικότητα…) Μα κι εμένα μ’ αρέσει να πετάω!... Και, σε κάθε περίπτωση, δεν είμαι απ’ αυτούς που θεωρούν το «φαγητό» ως το πιο σημαντικό στη ζωή. «Ουκ επ’ άρτω μόνο ζήσεται άνθρωπος». Ο άνθρωπος, ως άνθρωπος εκ του άνω+θρώσκω (:κοιτάω ψηλά…), έχει άλλα, πολύ πιο σημαντικά, για ν’ ασχοληθεί στη ζωή του…


…«Να δημιουργήσει και να γράφει ένα blog;», θα με ρωτήσετε. Λοιπόν, ήρθε η ώρα (το νιώθω ως υποχρέωσή μου απέναντί σας) να εξηγήσω γιατί αποφάσισα ν’ αρχίσω αυτό το ιστολόγιο.


Κατά καιρούς γράφω, από εσωτερική ανάγκη έκφρασης, κείμενα με σκέψεις και συναισθήματά μου. Εδώ και χρόνια!.... Σε χαρτιά που ήδη μπορεί να έχουν κιτρινίσει από την πολυκαιρία... Τα τελευταία χρόνια, κάποια από τα κείμενά μου δημοσιεύτηκαν σ’ ένα πολιτιστικό περιοδικό. Φίλοι, γνωστοί ή/και άγνωστοι εκφράστηκαν κολακευτικά. Δεν αξίζει να παινεύομαι γι’ αυτό: Ήταν και άλλοι αναγνώστες, πολλοί περισσότεροι, που δεν εξέφρασαν καμιά άποψη, ούτε θετική ούτε αρνητική. Ίσως να ήταν οι ίδιοι αδιάφοροι, ίσως να ήταν τα κείμενα τελείως αδιάφορα….


Γι’ αυτό αποφάσισα να καταφύγω στην blog-όσφαιρα: Διότι είναι δυναμική και (ειδικότερα) διαδραστική. Διότι εδώ καθένας (σας) μπορεί να εκφράσει τις απόψεις του, είτε επώνυμα είτε ανώνυμα, ελεύθερα. Μπορεί να συμφωνήσει ή (ακόμη καλύτερα;!...) να διαφωνήσει. Να προκληθεί διάλογος, συζήτηση (συν+ζήτηση) για το αληθές και το ορθό. Το περιμένω, το ελπίζω, το εύχομαι…

Φόρος τιμής

Φόρος τιμής στο βιβλίο «Γλάρος Ιωνάθαν» του Richard Bach, ο τίτλος που διάλεξα για το blog μου.

[Και όχι μόνο, όμως… Θα σας εξηγήσω εν καιρώ…]

Αντιγράφω ένα απόσπασμα από το βιβλίο αυτό: «Οι περισσότεροι γλάροι δε νοιάζονται να μάθουν παρά μόνο τα πιο βασικά πράγματα για το πέταμα –πώς να πετούν απ’ την ακτή στην τροφή τους και πίσω πάλι. Για τους περισσότερους γλάρους σημασία δεν έχει το πέταμα, αλλά το φαγητό. Για τούτον, όμως, το γλάρο σημασία δεν είχε το φαγητό, αλλά το πέταμα. Πάνω από κάθε τι άλλο, ο Ιωνάθαν Λίβινγκστον Γλάρος αγαπούσε να πετάει».