Δευτέρα 30 Ιουνίου 2008

Περί Πολιτικής και πολιτικών, στην Ελλάδα. Και περί κομμάτων


«Εξόριστε ποιητή, στον αιώνα σου, λέγε τι βλέπεις»
…στον αιώνα μας…
Βλέπω ανθρώπους που νοιάζονται για το καλύτερο, να φροντίζουν μόνο για τα του οίκου τους…
…Στους χειρότερους εφιάλτες μου…
…που αργά ή γρήγορα μπορεί να γίνουν και δικοί τους εφιάλτες…
Διότι, επίτρεψέ μου να στο πω, κοιμούνται!
Ήσυχα και μακάρια!... […κι όταν ξυπνήσουν μπορεί να είναι αργά…]
…Θεωρώντας, οι ανόητοι, πως κάνουν το καλύτερο για τους ίδιους και τις οικογένειές τους.
«Νοιάζονται για την πάρτη τους» θα έλεγα…
Ίσως να τους αδικώ μ’ ετούτη την υπερβολή. Νοιάζονται για μια καλύτερη κοινωνία, προσπαθώντας ν’ αλλάξουν προς το καλύτερο αυτό που τους δόθηκε, αυτό που τους αναλογεί, τον εαυτό τους και τον περίγυρό τους, το «δομικό υλικό» της κοινωνίας, την οικογένειά τους, ελπίζοντας πως έτσι θα φτιαχτεί κι η κοινωνία ολόκληρη…
Δεν έχουν άδικο ως προς αυτό! Τους μέμφομαι, όμως, γιατί κάνουν μόνο αυτό!...
Κι είναι αυτή τους η συμπεριφορά, το δίχως άλλο, ανοησία…
Τους αδικώ;
Γιατί; Εσείς πώς θ’ αποκαλούσατε και πώς θα χαρακτηρίζατε αν βλέπατε κάποιον να θέλει [διότι ως προς αυτό τον επαινώ…] να πάει μπροστά, να ξεφύγει από τη στασιμότητα ή από τη δίνη της εποχής [ανάλογα με το πώς θα το δείτε, ανάλογα με το ποια από τις δύο παρομοιώσεις θα διαλέξετε…] κωπηλατώντας «μονόπατα», μόνο με το ένα κουπί της βάρκας του;
[«Άλλος για τη βάρκα μας;»!...]
Θα τον καμάρωνες και θα τον επαινούσες, άραγε, βλέποντας το λογικά αυτονόητο; Τη βάρκα να γυρίζει γύρω από τον εαυτό της;!...
…Ή θα έλεγες πως «κάνει μια τρύπα στο νερό» ;…
Στο είπα και προηγουμένως: Αναγνωρίζω σε όλους αυτούς τους ανθρώπους τόσο τις καλές προθέσεις [:όχι μόνο ν’ αποφύγουν, αναλόγως, τη στασιμότητα ή το ναυάγιο, αλλά και να πάνε τη βάρκα τους, την ύπαρξή τους και την οικογένειά τους ή/και την κοινωνία λίγο πιο μπροστά...], όσο και την προσπάθεια [:πως κωπηλατούν σκληρά να το πετύχουν…], μα τους μέμφομαι και τους κατηγορώ για ανοησία, για έλλειψη ικανότητας ν’ αντιληφθούν το ανούσιο της μονομερούς προσπάθειάς τους…

Χρειάζεται, φίλοι μου, θαρρώ, και δεύτερο κουπί…
Χωρίς ν’ αφήσετε το πρώτο…
Μα εξίσου να κωπηλατείτε και με τα δυό!...
«Και τούτο ποιείν, κακείνο μη αφιέναι»!...
Τι εννοώ και ποιο είναι το δεύτερο κουπί;
Εκτός από τον εαυτό μας και «τα του οίκου μας», να νοιαστούμε, εξίσου και παράλληλα, και για την κοινωνία!
[Διότι εκ του «ιδιωτεύω» προέκυψε, θαρρώ, το σύγχρονο αγγλικό «idiot», που σημαίνει ανόητος, βλάκας… Όπερ έδει δείξαι!...]
Ποικιλοτρόπως και σε πολλά επίπεδα…

Δεν μπορεί «άλλος μεν να μεθά κι άλλος να διψάει»
Δεν ωφελεί [κανέναν απ’ τους δύό!] «άλλος μεν να γλεντά κι άλλος να πενθεί»!...
Θυμάσαι το ρητό, την παροιμία των αρχαίων «των οικιών ημών εμπιμπραμένων ημείς άδομεν»;…
[«Φωτιά στα μπατζάκια μας»!...]
Και μη μου πεις πως η δική σου η οικία δεν καίγεται. Και πως, γι’ αυτό τον λόγο, δεν έχεις λόγο να ανησυχείς, αλλά μάλιστα μπορείς και να τραγουδάς…
[…διότι τότε θα σου πω, σκληρά –το δίχως άλλο-, πως πρέπει να ανησυχείς για το μυαλό σου… ή/και, υπό άλλη οπτική, και για την καρδιά σου…]
…Αργά ή γρήγορα θα φτάσει και σε σένα η «φωτιά»…

Πρόσεξες το παραπάνω ρητό; Ήταν σε πρόσωπο πρώτο πληθυντικό: «Των οικιών ημών εμπιμπραμένων ημείς άδομεν»!
Την είχαν αυτή τη… «συνήθεια», αυτή την οπτική των πραγμάτων, αυτή την εξυπνάδα, οι αρχαίοι ημών πρόγονοι: Να χρησιμοποιούν το «εμείς» αντί του «εγώ»!... Σοφοί γαρ!
[Εκτός κι αν δεν συμφωνείς… οπότε να το ξανασυζητήσουμε… σε άλλη βάση… με άλλη αφετηρία…]

Θυμάσαι, άραγε, τι σου κληρονόμησαν, σύγχρονε Έλληνα;…
…και σύγχρονε Ευρωπαίε;… και σύγχρονε Δυτικέ άνθρωπε;…
[…Δεν λέω απ’ όλα εκείνα που σου κληρονόμησαν τι «σώζεται» πια, τι δεν ξεπούλησες στο όνομα των καιρών…]
Θυμάσαι, λοιπόν, ή να οργανώσουμε [σύγχρονος άνθρωπος εσύ, του μάρκετινγκ, του μάνατζμεντ και των εταιρικών συσκέψεων, το ξέρεις, δίχως άλλο…] ένα σχετικό “brain storming”: Λογική… Φιλοσοφία… Δημοκρατία… Πολιτική… Πολίτης…
…Ας σταματήσω μόνο σε αυτά, τουλάχιστον για την ώρα, που είναι χρήσιμα και απαραίτητα για την παρούσα τη συζήτησή μας…
[Μην πάθεις δα και κανένα “overdose”, από υπέρμετρη δόση «προγονοπληξίας»!...]

Η αρχαία Ελλάδα, λοιπόν, και δη είτε ως αρχαία Αθήνα, είτε ως αρχαία Σπάρτη, μας έδωσε…
[…και μην κοιτάς… να μη το συζητήσουμε τώρα… που εμείς όλα αυτά, τα χρήσιμα, τα ωφέλιμα, τα αναγκαία, τα κάναμε είδη «μουσειακά», απομονωμένα απ’ τη ζωή μας και την καθημερινότητά μας, ή τα κλειδώσαμε μέσα σε βιβλιοθήκες, για να ’χουν πρόσβαση σ’ αυτά μόνο οι «φιλολογούντες»…]

…μας έδωσε, λοιπόν, τόσο τα υλικά, όσο και τη συνταγή:
Προσωπική και οικογενειακή, πνευματική και οικονομική και κάθε είδους ανάπτυξη και πρόοδος δεν νοούνται ανεξάρτητα, αλλά αδιάσπαστα συνυφασμένες με την έννοια του «πολίτη», ενταγμένες μέσα και προς όφελος (και) της Πολιτείας, ως Πολιτική!
Αυτό ήταν, αυτό είναι Πολιτική.
Να νοιάζεσαι, να ενδιαφέρεσαι, να ασχολείσαι με την Πόλη, την Πολιτεία…
…και με το Πολίτευμα.
Το οποίο πολίτευμα λέγεται, θυμίζω, Δημοκρατία.
Πραγματική Δημοκρατία…
Όχι αυτό το κακέκτυπο υποκατάστατο που έχουμε σήμερα.
Διότι, κατά τη γνώμη μου, ως Δημοκρατία νοείται η Άμεση Δημοκρατία! Η συμμετοχική!
Αυτή και μόνο αποδεικνύει το άμεσο και ενεργό ενδιαφέρον του κάθε πολίτη για την Πολιτεία και το Πολίτευμα.
Όταν με κάτι δεν ενδιαφέρεσαι να ασχοληθείς προσωπικά… το αναθέτεις!...
[Για σκέψου! Αυτό δεν γίνεται, πράγματι, παντού; Δεν είναι γενικής εφαρμογής κανόνας;…]
…Αυτό, φοβούμαι, πως έγινε και με το Πολίτευμά μας, με τη Δημοκρατία μας: Την «αναθέσαμε» σε κάποιους…
Επειδή, ίσως, η καθημερινή και συνεχής ενασχόλησή μας με τα κοινά, σημαίνει, προεχόντως, ευθύνη και συνεχή καθημερινό μόχθο [:για έγκυρη και πολύπλευρη ενημέρωση, για σφαιρική μόρφωση επί παντός του επιστητού κ.λπ.] και δράση και θυσίες… βρήκαμε την εύκολη λύση να την αναθέσουμε στους «ειδικούς»…
…Ή αυτούς που μας εμφανίστηκαν και μας εμφανίζονται ως «ειδικοί»…
Εσχάτως και «κληρονομικώ δικαιώματι»…
[Το πολίτευμα της Ελλάδας θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί «οικογενειακή -κληρονομική κοινο-βολευτική δημοκρατία»…]

Οι πολιτικοί μας!...
…που είναι ουσιαστικά, δυστυχώς για μας, και το ψυχολογικό «άλλοθί» μας για τη δική μας ανευθυνότητα να ασχοληθούμε, συνεχώς και καθημερινά, με τα κοινά…
«Επαγγελματίες πολιτικοί»!...
Να το άκουγαν αυτό οι αρχαίοι ημών πρόγονοι!...
…σίγουρα θα το θεωρούσαν ως «το πιο σύντομο ανέκδοτο»…
[…κι ας είναι μια διαρκής, ήδη παγιωμένη, πραγματικότητα…]
Κι ίσως και το πιο κακόγουστο ανέκδοτο…
Γι’ αυτό δεν ξέρω αν θα γελούσαν…
…ή θα έβαζαν τα κλάματα…
[…κωμωδία ή τραγωδία;…]
…για την κατάντια…
…της Δημοκρατίας που μας κληρονόμησαν…
Εκείνοι, τότε, για ν’ αποφύγουν τέτοιες στρεβλώσεις [και τα λογικά αναγκαία αποτελέσματά τους…] είχαν προβλέψει, μεταξύ άλλων, και τον θεσμό του εξοστρακισμού, της εξορίας…
Σήμερα, μπροστά σ’ αυτή τη θλιβερή κατάσταση…
…ίσως να επέλεγαν να αυτοεξοριστούν…
…αν δεν είχαν προλάβει να τους εξορίσουν [πονηροί γαρ!] οι σύγχρονοι πολιτικοί…
…από την ουσιαστική μόρφωσή μας…
…από την Παιδεία μας!...

…Ή αν δεν είχαν φροντίσει ακόμη, ύπουλα ή ανόητα, να διαστρεβλώσουν και να γελοιοποιήσουν την Πολιτική, έτσι που να είναι δύσμορφη και μη αρεστή για τους πολλούς…
Πώς τα κατάφεραν;
Την «κομμάτιασαν»… κομματίζοντάς την!...
Εξισώνοντας την μεγάλη και σπουδαία ιδέα της Πολιτικής, με το μικρόψυχο και ασήμαντο [ιδίως όπως έχει καταντήσει…] φαινόμενο [ή θεσμό] των κομμάτων.
[Το «θεσμός» το προσθέτουμε για κύρος!...]
Κι εμφανίζοντας Πολιτική και κόμματα ως ίσα, ισότιμα ή/και ταυτόσημα, συνώνυμα…
Και εισάγοντας αυτού του είδους την κομματική μικρο-πολιτική [δηλαδή την διαιρεμένη και πολυκερματισμένη πολιτική, την πολιτική του «διαίρει και βασίλευε» τους πολίτες…] παντού!...
Στα Πανεπιστήμια, για παράδειγμα...
[Για το θέμα της κομματικοποίησης στα Πανεπιστήμια, όπως έχω επισήμανα και στην προηγούμενη ανάρτησή μου, έγραψε ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο, σχετικά πρόσφατα, ο Γεράσιμος, στο ιστολόγιό του «Memoryland», επιγράφοντάς το «Μικροπωλητές ιδεών». Αν θέλετε, διαβάστε το εδώ: http://gerasimos-memoryland.blogspot.com/2008/05/blog-post_3392.html]
…αλλά και πιο πριν: Ακόμα και στα σχολεία!...
[…να «συνηθίσει» από νωρίς ο οργανισμός μας… μην τυχόν και πάρει τον δρόμο τον σωστό… μη τυχόν προλάβει κι αρχίσει να σκέφτεται… να γίνει απευθείας «οπαδός»… πριν προλάβει να γίνει «πολίτης»!...]
…Και στον συνδικαλισμό!...
…Και στο κράτος!...
[…Που υπάρχει, υποτίθεται, για όλους, για το κοινό καλό!...]
Δεν ξέρω αν αυτή η ελληνική πραγματικότητα είναι παγκοσμίως μοναδική. Δεν έχω τη γνώση και τα στοιχεία…. Ξέρω, όμως, πως τουλάχιστον στην πολιτικά - δημοκρατικά προηγμένη Ευρώπη δεν συμβαίνει…
Γιατί, λοιπόν, εδώ;!...
Όχι, δεν εννοώ, δεν ζητώ να μου το εξηγήσετε ιστορικά…
[…διότι έτσι, φοβούμαι, πάλι θα χάσουμε την ουσία…] Εννοώ:
Γιατί, λοιπόν, να ανεχόμαστε να συμβαίνει εδώ;!...
Γιατί να ανεχόμαστε τέτοιο κατάντημα;…
Γιατί να μην μπορούμε να κάνουμε τίποτα σωστό;…
…Ούτε ένα σοβαρό οικολογικό κίνημα – μέτωπο προστασίας της φύσης και των δασών;!...
…Ούτε ένα σοβαρό καταναλωτικό κίνημα, όπως όλοι παρατηρούν εσχάτως [επικαίρως, λόγω ακρίβειας!]. Διότι, όπως δίνεται η εξήγηση – απάντηση, ακόμα και αυτά τα επιμέρους – κομματιασμένα καταναλωτικά «κινήματα» είναι, και αυτά, κομματικά… και παίζουν τα παιχνίδια των κομμάτων!...

Κάτι πρέπει να γίνει!... Νισάφι!...


Υ.Γ.
Καλώς ή κακώς συχνά γράφω και αναρτώ «εν θερμώ»!
Με τα καλά και τα κακά που αυτό συνεπάγεται…
Όπως το παραπάνω κείμενο, για παράδειγμα, που το έγραψα σήμερα τα ξημερώματα, το δακτυλογράφησα μόλις προ ολίγου, σε ένα διάλειμμα από την εργασία μου και το αναρτώ τώρα, αυθημερόν!
Ίσως θα ήταν καλύτερο να άφηνα το κείμενό μου να «ηρεμήσει», να «καθίσει», να ωριμάσει… Ίσως θα το κάνω κι αυτό, κάποια στιγμή στο μέλλον…
Το κείμενό μου, πάντως, είναι γραμμένο, νομίζω, με Νου και με Καρδιά, με Λογική και Συναίσθημα…. Τα δύο κουπιά που (πρέπει να) έχει ο άνθρωπος για να πορεύεται…
Και μια που επανήλθα στην παρομοίωση αυτή, των δύο κουπιών, θέλω να επισημάνω πως δεν ολοκλήρωσα τα όσα είχα να γράψω σχετικά με τα… δύο κουπιά, δηλαδή της ενασχόλησης με τα κοινά και της ενασχόλησης με τα του «οίκου» μας και τα «εις εαυτόν» [Αν και περί των τελευταίων έχω ήδη γράψει στο παρελθόν, εδώ: http://seagullstefanos.blogspot.com/2007/10/de-profundis_6980.html] Συνεπώς, αργά ή γρήγορα, θα ξαναπιάσω τα κουπιά… ή την πένα μου, και θα επανέλθω στο θέμα…

Δευτέρα 23 Ιουνίου 2008

Ο χρόνος κι η φθορά. Των ανθρώπων και των πραγμάτων

Ο χρόνος και η φθορά. Των ανθρώπων και των πραγμάτων
(ή)
Ανθρώπων έργα. Φθαρτά και θνησιγενή. Όπως κι οι άνθρωποι

Οι άνθρωποι… Αχ, εμείς οι άνθρωποι!...
….Που όσο είμαστε νέοι, έφηβοι, παιδιά, έχουμε μια λάμψη στο βλέμμα και μια επιθυμία στην καρδιά: ν’ αλλάξουμε τον κόσμο, να τον φέρουμε τούμπα, να τον χτίσουμε από την αρχή!...
…Κι ύστερα, με το πέρασμα του χρόνου… η επαναστατικότητά μας μετατρέπεται σε συντηρητικότητα, «βολευόμαστε» με την κατάσταση, πιάνουμε μια «θεσούλα» και απαρνιόμαστε όνειρα κι ιδανικά, τα εξαργυρώνουμε όλα μ’ ένα νέο «κοινωνικό status» που μας κάνει «περήφανους»…
Ανθρώπων έργα…
Μία – μία, ολόκληρες (οι) γενιές, της αμφισβήτησης, των χίπις, του ροκ-εν-ρολ, των λουλουδιών, του «Μάη του’68», του Πολυτεχνείου… «ήρθαν στα πράγματα» και… ξεπουλήθηκαν, ξεφούσκωσαν, αλλοτριώθηκαν, απαλλοτριώθηκαν, λίμνασαν… Έγιναν «καθεστώς» και εμπόδιο σε νέες περισσότερο ή εξίσου φρέσκες ιδέες…
Οι ερωτευμένοι έφηβοι κατέληξαν, με τα χρόνια, βολεμένοι οικογενειάρχες ή/και (παράλληλα, ενδεχομένως) παράνομοι εραστές… Ή, ακόμα χειρότερα (;), κατακεραυνώνουν και «ξεκατινιάζουν» στις αίθουσες των δικαστηρίων, αυτούς που κάποτε ένιωθαν κι αποκαλούσαν «έτερον ήμισύ» τους…΄
Ανθρώπων έργα!...
Έργα της φθοράς…

Ακόμα κι οι μεγάλες ιδεολογίες δεν γλύτωσαν απ’ τη φθορά… Ιδεολογίες που ήταν «για τον άνθρωπο» και τον υπηρετούσαν, αποδείχθηκε πως επιβίωσαν για ένα διάστημα εξουθενώνοντας και εξαφανίζοντας ανθρώπους, τρέφονταν με τις ψυχές και τις ζωές τους…
[Καπιταλισμός είναι, λέει, η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
Σοσιαλισμός είναι, λέει, το ακριβώς αντίθετο…]
Τόσο στην Ελλάδα, όσο και αλλού, το ζήσαμε κι αυτό: Ο σοσιαλισμός κι οι εκφραστές του να έχουν γίνει [πριν από κάποια χρόνια…] «καθεστώς», καθεστηκυία τάξη, κι «οι δεξιοί να τους την βγαίνουν από τ’ αριστερά», να χρησιμοποιούν την ξεχασμένη γλώσσα των αντιπάλων τους, τα ίδια τους τα όπλα, που τους τα πήραν όχι ως λάφυρα σε κάποια μάχη (ιδεολογικο –πολιτική), αλλά επειδή εκείνοι τα είχαν παρατήσει κι έτσι είχαν περιέλθει σε αχρησ(τ)ία: Θούριοι, συνθήματα, αγώνες, τραγούδια….
…Ιδεολογίες, ιδέες, εμπνεύσεις, σκέψεις… όλα, λίγο –πολύ, ακολουθούν την ίδια πορεία, υποκύπτουν στον ίδιο κανόνα: αυτόν της φθοράς!...

Υπάρχουν, πολύ συχνά, κάποιες σπουδαίες ιδέες, εμπνευσμένες! Όπως, για παράδειγμα, πριν από πολλά πολλά χρόνια, η ίδρυση της Unicef: Κάλυπτε μιαν ανάγκη με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Κι οι άνθρωποι, ευτυχώς, την στήριξαν, την υποστήριξαν, την ενίσχυ(σ)αν οικονομικά… Τα χρόνια πέρασαν… Ο οργανισμός «ενηλικιώθηκε» και ήδη, φοβάμαι, γέρασε (ή, έστω, γερνάει)… Προσωπικά το συνειδητοποίησα πριν από χρόνια, όταν πληροφορήθηκα πως το μεγαλύτερο ποσό των δωρεών μας προς την Unicef καλύπτει τα «λειτουργικά έξοδα» και μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό των χρημάτων καταλήγει να καλύπτει τους σκοπούς… Πόσο μικρό; Ας μην σας το πω, καλύτερα! Θα σας απογοητεύσω, όπως απογοητεύθηκα κι εγώ, τότε! Κι όπως με στενοχώρησε το ότι η σχετική είδηση ελάχιστα διαδόθηκε… [Θέμα «μάρκετινγκ»… Κι έτσι μπορούν, κάποιοι, να καρπώνονται συνεχή ταξίδια, εδώ κι εκεί, διαμονή σε πολυτελή ξενοδοχεία κ.λπ. κ.λπ.]
[Ειδικά για το θέμα αυτό επιτρέψτε μου να παραπέμψω σε ανάρτηση του ιστολόγου Αντώνιου και στα σχόλια που έγιναν επ’ αυτής: http://adonios.wordpress.com/2008/06/11/gnorimia-me-to-paidi-mou/]

Και να σταματούσε εκεί το «κακό»!...
…Τι να λέμε τώρα!...
Τα ίδια τα πολιτικά κόμματα… για σκεφθείτε: Ποιος ήταν, ποιος είναι, θεωρητικά, ο ρόλος τους;… Δημιουργήθηκαν, υποτίθεται (κι ήταν πραγματικότητα αυτό!) για να υπηρετήσουν κάποιες ιδέες, κάποιες κοινωνικές ομάδες, να διευκολύνουν κινήματα, κινήσεις, κατευθύνσεις… Και πού κατέληξαν; Τι υπηρετούν, άραγε, σήμερα, τα κόμματα;…
«Τα κόμματα της μεταπολίτευσης ολοκλήρωσαν τον πολιτικό κύκλο τους», όπως έχουν πει κάποιοι (…άσχετα αν αργότερα «το πήραν πίσω», μετανιωμένοι…). Ως κόμματα έπαψαν ίσως να έχουν λόγο ύπαρξης, ενδεχομένως, τουλάχιστον ως υπηρέτες της κοινωνίας:
«Εσμοί» προσώπων, που εξαργυρώνουν την κομματική υποτέλεια με χρήματα και αξιώματα και καταξίωση… Αρτηριοσκληρωτικοί οργανισμοί, δυσκίνητοι, που αντί να συσπειρώνουν και να εκφράζουν νέες ιδέες, φρέσκους ανθρώπους, διευκολύνουν τη ζωή «καλοζωισμένων» τρωκτικών…
[Πέστε μου, για παράδειγμα, πού ακούστηκε… δηλαδή πώς ανεχόμαστε την «κατάντια», αντί οι συνασπισμένοι οπαδοί να συνεισφέρουν οικονομικά (διότι έτσι ξεκίνησε, ιστορικά, ετούτος ο θεσμός!...) να εισπράττουν τεράστια χρηματικά ποσά από το κράτος;!... (…ή/και από την Siemens…) Αυτό ήταν και αυτό είναι, άραγε, το ζητούμενο; Γιατί… (σκεφθείτε το και πέστε μου!) …γιατί χρειάζεται και ανεχόμαστε, άραγε, να εισπράττουν και μάλιστα τόσο υπέρογκα ποσά; Για να διαφημίζονται σ’ εμάς τους ίδιους; Μα… υποτίθεται πως μας εκφράζουν!...]
[Για το θέμα των κομμάτων έγραψε ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο, σχετικά πρόσφατα, ο Γεράσιμος, στο ιστολόγιό του «Memoryland», επιγράφοντάς το «Μικροπωλητές ιδεών». Αν θέλετε, διαβάστε το εδώ: http://gerasimos-memoryland.blogspot.com/2008/05/blog-post_3392.html

[…Έχω κι άλλα να σας γράψω, σχετικά με τα κόμματα. Μα επιτρέψτε μου να το αφήσουμε για μία άλλη φορά, στο μέλλον, οπότε θα το κάνω πιο συστηματικά κι οργανωμένα… Διότι τώρα έχω ανάγκη να σας πάω ακόμα πιο μακριά, να σας ωθήσω να σκεφθείτε ακόμα πιο «προωθημένα». Και αιρετικά. Και προκλητικά… Σας καλώ, λοιπόν, να σκεφθείτε, να σκεφθούμε όλοι μαζί, και να το συζητήσουμε:]

Θυμάστε, άραγε, ιστορικά (αν όχι… προϊστορικά…), απ’ ό,τι μάθατε στα σχολεία και στα βιβλία:
Για ποιόν λόγο δημιουργήθηκαν και υπάρχουν τα κράτη; Να σας θυμίσω λίγο Πλάτωνα κι Αριστοτέλη; Αρχαίους συγγραφείς που «εξοστρακίσαμε» απ’ τις μελέτες μας και απ’ τη σκέψη μας ακόμα; Ή άλλους, πολύ μεταγενέστερους, φιλοσόφους, κοινωνιολόγους, πολιτικούς επιστήμονες, μελετητές, διανοητές (και ουχί «διανοούμενους»….)
Οι συγκροτημένες κοινωνίες, λοιπόν, οι αρχέγονες και οι μεταγενέστερες πολιτείες, τα σύγχρονα κράτη, υπήρχαν και υπάρχουν…
[και πρέπει να υπάρχουν! το τονίζω για να μην με χαρακτηρίσετε «αναρχικό» και… όχι τίποτε άλλο, αλλά ίσως έτσι παρασυρθείτε από ιδεοληψίες και πάψετε να με ακούτε και δεν εισπράξετε το ουσιαστικό νόημα των γραφομένων μου…]
…υπήρχαν και υπάρχουν, λοιπόν, για να υπηρετούν συγκεκριμένες ανάγκες των κοινωνιών και των ανθρώπων που τις απαρτίζουν. Τα κράτη υπάρχουν, λοιπόν, για να υπηρετούν:
Την ανάγκη να υπάρχουν νόμοι που εκφράζουν το κοινωνικό σύνολο και να τηρούνται οι νόμοι αυτοί. Να τιμωρούνται (όχι ως εκδίκηση!...) αυτοί που τους παραβιάζουν, αυτοί που τοποθετούνται και δραστηριοποιούνται απέναντι στη θέληση της κοινωνίας. Να υπάρχει Δικαιοσύνη. Και Ισότητα. Και Ελευθερία. Να νιώθουν ασφαλείς οι πολίτες. Να επιλέγονται οι κατάλληλοι άνθρωποι, οι άξιοι, στις κατάλληλες θέσεις. Για το κοινό καλό. Οι υπουργοί να υπηρετούν την κοινωνία και το λαό και όχι το προσωπικό τους συμφέρον, τις οικογένειές τους και τους «κολλητούς» τους…
…και άλλα πολλά! Που δεν χρειάζεται, πιστεύω, να τα γράψω όλα και αναλυτικά. Διότι εσείς τα ξέρετε, τα νιώθετε, τα αντιλαμβάνεστε….
[Αλήθεια, πώς θα φανταζόσασταν μια ιδανική πολιτεία; Πολύ θα ήθελα να μου γράψουν κάποιοι…]

[…Στοιχεία και σκοποί του κράτους, που έχουμε ξεχάσει… ή έχουμε πάψει να θυμόμαστε… ή έχουμε πάψει να απαιτούμε… ή να θεωρούμε ως αυτονόητα…
Ή μήπως όχι;…]

Τρίτη 17 Ιουνίου 2008

Περί Ποδοσφαίρου και Πολιτικής. Περί Δημοκρατίας (ιδίως της αμέσου!). Και περί Δημοψηφισμάτων, γενικώς


Με αφορμή το Ιρλανδικό δημοψήφισμα…
…και με «ολίγη» από ποδόσφαιρο (που είναι επίκαιρο)…
Περί Ποδοσφαίρου και Πολιτικής
Περί Δημοκρατίας (ιδίως της αμέσου!)
Και περί Δημοψηφισμάτων, γενικώς

[Εισαγωγή για τους ποδοσφαιρόφιλους, φίλους και της πολιτικής]
Θα έχετε ακούσει (για) τον εναλλακτικό ορισμό: «Ποδόσφαιρο είναι αυτό που παίζεται με δύο ομάδες και νικάει, τελικώς, η Γερμανία»
[…Ορισμό που (ευτυχώς!) αποδεικνύεται εσφαλμένος (και) φέτος το καλοκαίρι, στο Euro (θέλω να ελπίζω, μέχρι τέλους…)]
Σκεφθείτε, όμως, εναλλακτικά, κι έναν ορισμό για το ποδόσφαιρο, της μορφής (του περιεχομένου, για την ακρίβεια): «Ποδόσφαιρο είναι ένα παιχνίδι, που παίζεται από δύο ομάδες και που διαρκεί μέχρις ότου προηγηθεί η ευνοούμενη από το καθεστώς ομάδα»!...
…Και που, βέβαια, επειδή βρισκόμαστε σε εποχή «κράτους δικαίου» και πρέπει να τηρούνται τα προσχήματα, προφανώς θα (πρέπει να) είναι διατυπωμένο «πολιτικώς ορθά», δηλαδή περίπου έτσι: «…το παιχνίδι διαρκεί 90 λεπτά, πλην εάν, λόγω ειδικών συνθηκών, ο διαιτητής, ως «άρχων του αγώνος», με εξουσία που πηγάζει από τον κυρίαρχο θεατή Λαό και εκπορεύεται απ’ Αυτόν [Σ.Σ.: τον λαό!], έχων κατά νουν ακριβώς την εικαζόμενη βούληση ή/και το συμφέρον του Λαού, κρίνει ότι πρέπει να παραταθεί η διάρκειά του, ώστε να εκφρασθεί στο αποτέλεσμα η πραγματική δυναμικότητα των ομάδων κ.λπ. κ.λπ.»
Ποδόσφαιρο θα ήταν αυτό; Ή «κλωτσοπατινάδα»;!... Όχι εξ απόψεως θεάματος, αλλ’ εξ απόψεως περιεχομένου του κανόνα δικαίου…
Το παιχνίδι είναι σικέ! Στημένο! «Κι από πριν ξεπουλημένο», που λέει κι ο τραγουδοποιός… Κι οι φίλαθλοι, αγανακτισμένοι πια, φωνάζουν «θα μπούμε μέσα», για να τα κάνουν όλα «λίμπα»… Και θα κατηγορηθούν για «οπαδισμό», για αντιαθλητική συμπεριφορά, για δυσφήμηση του αθλήματος και θα τους αφαιρεθεί η φίλαθλη ιδιότητα, θα τους απαγορευθεί η είσοδος στους αθλητικούς χώρους κ.λπ. κ.λπ., και θα καταδικασθούν τόσον από την υγιώς σκεπτόμενη φίλαθλη γνώμη (αυτή, δηλαδή, που συμφωνεί με τη γνώμη των κρατούντων και των αργυρώνητων, ίσως, κονδυλοφόρων που την εκφράζουν ή την στηρίζουν), όσο και από τη δικαιοσύνη (που μπορεί μεν να είναι ανεξάρτητη, καλείται όμως, ενδεχομένως, να εφαρμόσει παράλογους και ανήθικους, συχνά, νόμους…) για σύσταση συμμορίας και παράβαση των διατάξεων του αθλητικού νόμου κ.λπ. κ.λπ.

[Συνέχεια για όλους και, κατά βάση, για αυτούς που δεν θέλουν να «ποδοσφαιροποιείται η πολιτική» [κατά τα πολιτικώς ορθά κρατούντα σήμερα…], αλλά ούτε και να «πολιτικοποιείται ο αθλητισμός»… και άλλες τέτοιες βερμπαλιστικές «πομφόλυγες», που σκάζουν κατά καιρούς, κι αποδεικνύουν πόσο «κούφιες» ήταν και είναι εξ απόψεως περιεχομένου….]
Ε, λοιπόν, φίλε μου, νομίζω πως τέτοιο παιχνίδι υπάρχει! Και, μάλιστα, δεν είναι καθόλου «παιχνίδι». [Παρά μόνο υπό την έννοια ότι κάποιοι παίζουν με τη λογική μας, με την αξιοπρέπειά μας, με τους θεσμούς… «παίζουν εν ού παικτοίς»!...]
Πρόκειται για το ευγενές σύγχρονο άθλημα της πολιτικής κλωτσοπατινάδας (διεθνούς, αλλά και διεθνώς…)
Ή, κατ’ ακρίβεια, πολιτικού «κλωτσοσκουφίου»
…που παίρνει το όνομά του από ένα «σκουφάκι»…
[Θυμάστε που ιδίως σε γελοιογραφίες, η Δημοκρατία συμβολίζεται με ένα σκουφάκι; Ε, λοιπόν, αυτό το σκουφάκι κάποιοι το ποδοπατούν, το κλωτσάνε, εξ ού και… «κλωτσοσκούφι»…]
Πώς αλλιώς θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί αυτό που συμβαίνει;
Δημοκρατία λέγεται, άραγε, το να ψηφίζουμε μέχρι να υπερισχύσει μια συγκεκριμένη άποψη, που κάποιοι έχουν προ-επιλέξει ως ορθή; Κι όμως, αυτό συμβαίνει. Στη σύγχρονη δημοκρατική Ευρώπη… [Και μάλιστα όχι περιφερειακά, ώστε να ισχυρίζεται κάποιος ότι ο πυρήνας δεν γνωρίζει, αλλά καθοδηγούμενα απ’ αυτόν τον πυρήνα!...]
Θυμάστε πριν από κάποια χρόνια; Που διαμορφώθηκε ένα Ευρωσύνταγμα, το οποίο καλώς ή κακώς «ναυάγησε», επειδή οι πολίτες μιας χώρας (της Γαλλίας) [και, αν θυμάμαι καλά, και της Ολλανδίας, κατόπιν] το καταψήφισαν; Η συνέχεια; Αρχικά σκέφθηκαν να «διαφωτίσουν» τους ψηφοφόρους, να τους κάνουν να αντιληφθούν το λάθος τους, κι ύστερα να τους βάλουν να ξαναψηφίσουν…
Το ίδιο πρόβλημα (μας) προέκυψε και πάλι. Με τη Συνθήκη της Λισσαβόνας…
…Αυτή τη φορά το παιχνίδι είχε οργανωθεί πιο προσεκτικά: Οι Γάλλοι δεν θα ψήφιζαν για την έγκρισή της συνθήκης. Δεν υπήρχε λόγος να ψηφίσουν, να αποφασίσουν, ούτε καν να σκεφθούν!... Θα σκέφτονταν, θα αποφάσιζαν και θα ψήφιζαν αντ’ αυτών [και, πάντως, «για το καλό τους»!...] οι εκλεγμένοι απ’ αυτούς «εκπρόσωποί» τους…
…Διότι, δύο εκατονταετίες και πλέον μετά την επανάσταση, η γαλλική Δημοκρατία έχει πιά ωριμάσει…
[…και, αντίστοιχα, η δική μας δημοκρατία, η ελληνική, η «τέως» και «πάλαι ποτέ» άμεση, μετά από δύο και πλέον χιλιετίες, έχει παρα-ωριμάσει, έχει σαπίσει…
Οι δικοί μας πολιτικοί άρχοντες έχουν φροντίσει γι’ αυτό!... Όχι για το σάπισμα της δημοκρατίας μας… Για το «βάθεμα και το πλάτεμα» της δημοκρατίας μιλώ…]
Αυτή τη φορά, όμως, το πρόβλημα προέκυψε από αλλού: Από τους «τρελούς», τους μεσογειακούς (αν όχι τους «Έλληνες»…) του ψυχρού βορά, τους Ιρλανδούς, …
Αναρωτούνται και οι ειδικοί, πώς τους προέκυψε τέτοια «ζημιά»! Διότι, ακούω, στην Ιρλανδία, κυβέρνηση, αντιπολίτευση, εκκλησία, σύλλογοι βιομηχάνων και εκπρόσωποι συνδικάτων, όλοι είχαν ταχθεί υπέρ του «ναι» στη Συνθήκη της Λισσαβόνας. Κι όμως, τελικά, η πλειοψηφία των Ιρλανδών ψήφισε «όχι».
Για ποιους λόγους; Για να στείλουν μήνυμα προς την Ευρωπαϊκή Ένωση για την ακρίβεια και την οικονομική κρίση, είπαν κάποιοι αναλυτές. Ίσως (και) για άλλους λόγους…

…Και πώς αντιδρούν οι (εμφανιζόμενοι ως δημοκράτες) εξουσιαστές που «κινούν τα νήματα», που «έχουν την τράπουλα και την μοιράζουν όπως θέλουν»; Σιγά μη σκέφθηκαν καν να «λάβουν το μήνυμα», να προβληματισθούν μήπως τυχόν «στραβά αρμενίζουμε» (ως σύνολο, ως Ευρώπη). Όχι! Γι’ αυτά «κουβέντα»!...
[Όχι πως με πολυπειράζει… Διότι κατά πάσα πιθανότητα οι κουβέντες τους θα ήταν «κουβέντα να γίνεται», «μεγάλα λόγια», «κούφια λόγια», «όμορφα λόγια», περιτυλίγματα και όχι ουσία – περιεχόμενο!...]
Αυτό που τους νοιάζει και τους απασχολεί είναι πώς θα ξεπεραστεί το εμπόδιο, για να φθάσουμε εκεί που έχουν προαποφασίσει. Και η λύση που ακούγεται είναι να ενημερωθούν οι Ιρλανδοί αφενός μεν για τα οφέλη που θα προκύψουν για όλους από την εφαρμογή της Συνθήκης της Λισσαβόνας, αφετέρου δε για το «κράξιμο» που (τάχα!...) έφαγαν οι Ιρλανδοί από όλους τους άλλους λαούς της Ενωμένης Ευρώπης [για την ακρίβεια, από τους κατά τόπον ειδικούς και τα ΜΜΕ, διότι τους λαούς ποιος τους ρώτησε;…] για το γεγονός ότι «ένας μικρός, ολιγάριθμος λαός, δεν μπορεί να γίνεται τροχοπέδη στο κοινό καλό» [της Ενωμένης Ευρώπης και των Λαών της, εννοείται!...]. Και μετά από αυτό τον [ειρηνικό, εννοείται!] «βομβαρδισμό ενημέρωσης», να γίνει νέο δημοψήφισμα… κι ενδεχομένως κι άλλο…μέχρι να υπερψηφιστεί η Συνθήκη…
[…Δεν σας το είπα απ’ την αρχή; Πώς το παιχνίδι είναι στημένο;…]
Υπάρχει κι άλλη λύση, όμως, που προτείνεται:
Δεν είναι απαραίτητο, λένε κάποιοι, να υπερψηφιστεί από όλα τα κράτη η Συνθήκη, για να ισχύσει. Κάτι τέτοιο άκουσα (αλλά έχω επιφυλάξεις για την ακρίβεια των όσων είπαν οι δημοσιογράφοι…) πως είπε, λέει, ο ίδιος ο Μπαρόζο. Και τότε… γιατί μέχρι τώρα άλλα λέγαμε και άλλα ξέραμε;…
[Γιατί, άραγε, θυμήθηκα μια άλλη εγχώρια πολιτική «τρίπλα»; Γιατί μέχρι πρότινος ήταν και θεωρείτο απ’ όλους απαραίτητη, για την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων, η τροποποίηση του άρθρου 16 του Συντάγματος, και τώρα ακούγεται το αντίθετο;…]

[Πριν προχωρήσω, να κάνω δυο – τρεις (επουσιώδεις για το όλο κείμενο) διευκρινίσεις:]
Δεν παίρνω θέση (τουλάχιστον επί του παρόντος, σ’ αυτή την ανάρτηση, που έχει άλλο αντικείμενο) ούτε για το νομικό θέμα εάν είναι απαραίτητη ή όχι η τροποποίηση του άρθρου 16, αλλά ούτε και για το εάν θεωρώ προσωπικά πως θα πρέπει (ως «δει» και «χρη») να επιτραπεί ή/και να προωθηθεί η ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων.
Αντίθετα δηλώνω (συνοπτικά, όμως, και χωρίς περαιτέρω ανάλυση, επίσης τουλάχιστον για την ώρα και για την παρούσα μου ανάρτηση) πως δεν είμαι αντίθετος με την ευρωπαϊκή ενοποίηση (πάνω, όμως, σε στέρεες βάσεις, με συγκεκριμένες αρχές, με προσδιορισμό της πορείας, με σεβασμό και προστασία και ανάδειξη της ιδιαιτερότητας κάθε λαού κ.λπ.) Μην προσπαθήσετε να με εντάξετε σε κάποιον κομματικό φορέα και, αντίστοιχα, κανένα κόμμα ας μην σπεύσει να με οικειοποιηθεί [Σιγά την ανησυχία τους, θα μου πείτε, δικαίως!... ;-)], ερμηνεύοντας «κατά το δοκούν» (εσείς ή τα κόμματα) τα γραφόμενά μου.

[Και τώρα επιτρέψτε μου να επιστρέψω στο θέμα:]
Το θέμα μας είναι η Δημοκρατία. Η λειψή, η ανάπηρη, η τάχα Δημοκρατία που μας τάζουν, που μας προσφέρουν, που καταντήσαμε να θεωρούμε κι εμείς ως «δημοκρατία» και να μένουμε ικανοποιημένοι απ’ αυτήν…
Διότι η μόνη πραγματική Δημοκρατία είναι η άμεση Δημοκρατία! Κι αυτό φοβούμαι πως το έχουμε ξεχάσει, διότι δεν το ζήσαμε ποτέ… (…από την αρχαιότητα…)
Μια σημαντική έκφανσή της θα μπορούσε να είναι τα δημοψηφίσματα! [Όχι πως δεν αντιλαμβάνομαι τους κινδύνους που περικλείουν, από το πώς θα διατυπωθούν, κατά περίπτωση, τα κρίσιμα ερωτήματα κ.λπ.]
Απέναντι στα δημοψηφίσματα, τα κόμματα τοποθετούνται ανάλογα με το συμφέρον τους [και όχι διότι τα αποδέχονται ως ελεύθερη έκφραση της άποψης της κοινωνίας…]. Ανάλογα αν είναι στην κυβέρνηση ή στην αντιπολίτευση, αν είναι δεξιά ή αριστερά, ανάλογα αν είναι κομμουνιστικά ή εθνικιστικά και φιλοβασιλικά…
Αναφέρθηκα σε «βασιλέα» και δράττομαι της ευκαιρίας για να επισημάνω ότι, όπως είναι γνωστό, το πρώτο και τελευταίο δημοψήφισμα της μεταδικτατορικής Ελληνικής Δημοκρατίας ήταν αυτό ακριβώς: Εάν η Δημοκρατία μας θα ήταν προεδρευομένη ή βασιλευομένη. [Είδατε πώς αποδεικνύεται, και πάλι, η σημασία του πώς τίθεται το ερώτημα; Γιατί δεν ρωτήθηκε ο λαός, για παράδειγμα, μήπως τυχόν προτιμούσε την Προεδρική Δημοκρατία και όχι την Προεδρευομένη;…]. Κι αμέσως μετά ειπώθηκε κατηγορηματικά από επίσημα χείλη ότι «η μορφή του πολιτεύματος ξεκαθαρίστηκε οριστικά και αμετάκλητα», δίνοντας την ευκαιρία στους φιλοβασιλικούς να μέμφονται αυτή την κατηγορηματικότητα (λες και εάν ψηφιζόταν, τότε, η επάνοδος του βασιλιά, θα έλεγε κι αυτός ή οι υποστηρικτές του κάτι διαφορετικό, ή θα ξαναέθετε, εν καιρώ, σε δημοψήφισμα, το θέμα της μορφής του πολιτεύματος…)
Η μόνη γνήσια μορφή δημοκρατίας είναι η άμεση! Και αυτή η δημοκρατία δεν είναι «πρακτικά ανεφάρμοστη στην εποχή μας», όπως αρέσκονται να λένε [και δυστυχώς έχουν πείσει τους περισσότερους από εμάς, αν όχι όλους μας!...] αυτοί που τους συμφέρει κάτι τέτοιο, για να «φροντίζουν πριν από εμάς, για εμάς, και προς όφελός μας»
Ένα πρώτο μεγάλο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση (της ουσιαστικής δημοκρατίας) θα ήταν η πρακτική καθιέρωση, επιτέλους, των δημοψηφισμάτων!...
…Σε διαφορετική περίπτωση, οι εκάστοτε κρατούντες (αλλά και οι καρεκλοκένταυροι των κομμάτων) θα μπορούν, εσαεί, να «παίρνουν το μήνυμα» που τους συμφέρει από την ανά τετραετία ψήφο μας, αν την ερμηνεύουν όπως θέλουν… Ό,τι κάνουν και τώρα, δηλαδή…
Με απλά λόγια: Συνήθως ψηφίζουμε ένα κόμμα ως «μη χείρον» και όχι διότι αποδεχόμαστε, συλλήβδην, όλες τις επαγγελίες του (αλλά και τις απόψεις που κρατά κρυφές, για ευνόητους λόγους…)
Δεχόμαστε και ανεχόμαστε ως πολίτες, αυτό που ως καταναλωτές δεν θα δεχόμασταν σε καμία περίπτωση: Θα θεωρούσαμε αδιανόητο και θα αντιδρούσαμε, το δίχως άλλο, εάν κάποιος πονηρός έμπορος, για «να κάνει τη δουλειά του» και να εισπράξει μεγαλύτερα έσοδα, δηλαδή προς δικό του όφελος, δεν μας πωλούσε μεμονωμένα τα είδη (πρώτης ανάγκης, ίσως!...) που θέλαμε, αλλά μόνο ως μέρος ενός «πακέτου προϊόντων», με σαφώς μεγαλύτερο κόστος,
π.χ. μαζί με ένα καρβέλι ψωμί του ενός ευρώ, σκέψου να ήμασταν υποχρεωμένοι να αγοράσουμε και ένα πακέτο μαργαρίνη με κόστος δύο επιπλέον ευρώ… Και να μην μπορούμε να απευθυνθούμε σε άλλο κατάστημα (…ή κόμμα…), διότι τα άλλα σου επιβάλλουν, για παράδειγμα, να αγοράσεις κι ένα βαζάκι μέλι κόστους δέκα επιπλέον ευρώ…
Είναι αυτή ελεύθερη επιλογή και δημοκρατία;!...
Ο κυρίαρχος λαός μπορεί να θέλει (λέμε τώρα!...) «και να επιτραπούν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια», αλλά (παράλληλα και ταυτόχρονα!) «και να αναβαθμιστούν τα δημόσια πανεπιστήμια» και «να αυξηθούν οι δαπάνες για την παιδεία στο 5%» κ.λπ.
Ή, πάλι, μπορεί να έχει την απαίτηση (λέμε τώρα!...) η «λαϊκή εντολή για συμμάζεμα των οικονομικών» να ερμηνευτεί αποκλειστικά και μόνον ως «μήνυμα να σταματήσουν οι ρεμούλες και η δράση των κάθε είδους λαμογιών και τρωκτικών της διοίκησης» και όχι ως «απαίτηση για πλήρη αποκρατικοποίηση, ώστε να αυξηθούν τα έσοδα» κ.λπ.
…Λέμε τώρα!...
…Λέω τώρα…
(…να τελειώνω την φλυαρία μου…)

Δευτέρα 9 Ιουνίου 2008

Απ’ την “βλακεία” ξεκινώ και στον χαρακτήρα καταλήγω…


Αντίθετα από έναν φίλο – ιστολόγο που παραπονιόταν τελευταία πως δεν έχει κέφι και διάθεση να διαβάσει, εγώ τον τελευταίο καιρό βρίσκομαι σε «φάση» … «βιβλιοφιλικής βουλιμίας»: Έχω διαβάσει αρκετά και συνεχίζω «απτόητος» να διαβάζω βιβλία και μάλιστα (πλην εξαιρέσεων) κάθε άλλο παρά «εύπεπτα» [κάποια στιγμή πρέπει να γράψω μια ανάρτηση γι’ αυτά τα βιβλία!...], με σημεία δυσνόητα στα οποία πρέπει να επανέρχομαι, με σημειώσεις που πρέπει να κρατήσω (είτε για εύκολη αναφορά και πρόσβαση στο μέλλον, είτε ως βάση και υπόβαθρο για περαιτέρω σκέψεις και προβληματισμούς) κ.λπ.

Ένα από τα βιβλία που διάβασα τελευταία ήταν και το «Εγχειρίδιο βλακείας» του Διονύση Χαριτόπουλου. Το θέμα που πραγματεύεται δεν είναι, βεβαίως, πρωτότυπο, αλλά το εγχείρημα και το τελικό αποτέλεσμα είναι τουλάχιστον ενδιαφέρον, αν όχι ιδιαίτερα επιτυχημένο και αξιόλογο. Το συνιστώ ανεπιφύλακτα!
Θα μου πει, βεβαίως, κάποιος (και με το δίκιο του, ίσως): «γιατί να διαβάσει κάποιος ένα τέτοιο βιβλίο; Δεν είναι… βλακεία;. Και μόνο το ότι θα χάσει τον χρόνο του διαβάζοντας για ένα θέμα που είναι γνωστό σε όλους!...» […Ενώ, σκέφτομαι εγώ, ή/και του αντιτείνω, «αν δεν το διάβαζες, θα εκμεταλλευόσουν τον χρόνο σου πιο δημιουργικά, ανόητε!»….]

Το ότι ο κόσμος γύρω μας είναι γεμάτος «βλάκες, ηλίθιους, ανόητους κ.λπ.» [ο συγγραφέας παραθέτει μια σχεδόν πλήρη ακολουθία συνώνυμων επιθέτων] είναι κοινός τόπος. Ποιος δεν έχει σκεφθεί κάτι τέτοιο για ένα σωρό συμπολίτες και συνανθρώπους μας;… Χωρίς, βεβαίως, να συμπεριλαμβάνει σ’ αυτήν την «συνομοταξία» και τον ίδιο του τον εαυτό! Άλλωστε (είναι κανόνας ανεξαίρετος, φοβούμαι, αυτός) γνωρίζετε έστω και έναν βλάκα, που να παραδέχεται – αποδέχεται την βλακεία του;…
Τελικώς, αν το (καλο)σκεφθεί κανείς, «βλάκες» είναι, για τα δικά μας κριτήρια, [μόνον;] όλοι αυτοί που έχουν τελείως διαφορετικό τρόπο σκέψης, έκφρασης κι αντίδρασης και διαφορετικές απόψεις από τις δικές μας. Από τα πιο απλά θέματα μέχρι τα πιο σοβαρά και θεμελιώδη: Οι πιστοί, οι θρησκευόμενοι θεωρούν (ακραία) ανόητους όσους αρνούνται την ύπαρξη του Θεού και, αντίστοιχα, οι άθεοι θεωρούν (επίσης ακραία) ανόητους όσους πιστεύουν στην ύπαρξη Θεού… Οι αριστεροί θεωρούν τους δεξιούς ανόητους, μα την ίδια ακριβώς άποψη έχουν κι εκείνοι γι’ αυτούς… Οι «βολεψάκηδες» θεωρούν αυτούς που δεν «πιάνουν τον ταύρο απ’ τα κέρατα, προς ίδιον όφελος», χαζούς, μα αυτοί οι τελευταίοι «χαζοί» θεωρούν, αντίστροφα, πως χαζομάρα, μακροπρόθεσμα, είναι το να ψάχνεις «ευκαιρία» για να «βολευτείς» κ.λπ. κ.λπ. Ο κατάλογος είναι ατέλειωτος: Έξυπνοι αισιόδοξοι εναντίον απαισιόδοξων, που θεωρούν τους εαυτούς τους «ρεαλιστές» (και συνεπώς έξυπνους!). Οπαδοί της αστρολογίας που στρέφονται εναντίον όσων αγνοούν (επιδεικτικά!) την «προαιώνια σοφία της» και τούμπαλιν κ.ο.κ.
«Δεν βγαίνει άκρη»!...
…Για έναν σωρό λόγους!... Μεταξύ των οποίων (για να αναφερθώ σε κάποιους που δεν αναφέρονται στο βιβλίο) και διότι βλακεία θα πρέπει, προφανώς, να θεωρηθεί και η προσκόλληση σε μία άποψη [:την άποψή μας!] και συνειδητή ή ασυνείδητη [η πρώτη είναι, σίγουρα, η πιο… βλακώδης, αλλά και η άγνοια της δεύτερης, ως πιθανότητας, δεν πάει και πολύ πίσω…] άρνησή μας να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε την (αντίθετη) άποψη του άλλου… Επίσης βλακεία είναι να «κλειδώνουμε» τα πορτοπαράθυρα του μυαλού μας για να κρατήσουμε έξω το «λάθος» και το «ψέμα», κάτι που, όμως, προφανώς αφήνει απ’ έξω και την «αλήθεια»…
Και κάτι ακόμα: Βλακεία είναι το αντίθετο της εξυπνάδας! [Καλά, σπουδαία εξυπνάδα σας είπα τώρα!...] Αλλά πώς ορίζεται, άραγε, η εξυπνάδα; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της; Πώς εκδηλώνεται; [π.χ. με γρήγορη απόφαση και άμεση δράση ή με ώριμη και ψύχραιμη σκέψη;…]
Μέχρι μερικά χρόνια πριν, κριτήρια ήταν κάποια τυποποιημένα (ή έστω με περιεχόμενο που τηρούσε και κατέγραφε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά) ερωτηματολόγια – τεστς «νοημοσύνης», τα γνωστά IQ-tests. Και «στόχος» και «έπαθλο» για τους (υπερβολικά) έξυπνους ήταν (ή/και παραμένει;…) ένα εισιτήριο εισόδου και μια θέση στο «πάνθεον» της Λέσχης MENSA! Μέχρι που κάποια στιγμή, κάποιοι άλλοι επιστήμονες, πιο έξυπνοι, θεώρησαν τα τεστς αυτά «βλακώδη», γιατί μετρούσαν μόνον ένα είδος – τομέα της ανθρώπινης ευφυίας… [Κι εγώ, άλλωστε, τι νομίζετε, δεν θα μπορούσα να είμαι (ή δεν είμαι, πράγματι) ένας ανόητος που «απέτυχε» σε ένα τέτοιο τεστ νοημοσύνης, που είχα την… έξυπνη ιδέα να εφαρμόσω στην πράξη το «όσα δεν φτάνει η αλεπού… τα θεωρεί βλακώδη»;….]
Άνθρωποι με υψηλό δείκτη νοημοσύνης (IQ), αντί να εκτοξεύονται νοητικά και να δημιουργούν ή, έστω, να επιτυγχάνουν, αποδεικνύονται «βλήματα» και δη, συχνά, «βραδυφλεγή» ή «τζούφια» [Αλήθεια, το να είναι ένα «βλήμα» βραδυφλεγές, μήπως αποτελεί δείγμα εξυπνάδας του;…]. «Παιδιά – κουμπιά» χαρακτηρίζουμε (είτε εμείς είτε οι «επαϊοντες», οι «ειδικοί») κάποια άτομα, κι όμως ίσως να είναι απόδειξη της δικής μας (ή των «ειδικών»…) της βλακείας, που δεν μπορούμε να εντοπίσουμε «το κουμπί τους», ώστε έτσι να δραστηριοποιήσουμε τις δικές τους κρυφές ή λανθάνουσες ικανότητες…
Υπάρχουν άνθρωποι που θα «τα έκαναν θάλασσα» σ’ αυτού του είδους τα τεστς νοημοσύνης, μα που διαπρέπουν σ’ άλλους τομείς, ενδεχομένως, για παράδειγμα, καλλιτεχνικούς….
Να σας θυμίσω, ακόμη, πως τα τελευταία ιδίως χρόνια, εκτός από την (απλή) νοημοσύνη (I.Q.), γίνεται κατά κόρον λόγος (και όχι άδικα!...) και για την ύπαρξη της συναισθηματικής νοημοσύνης (E.Q.) Διότι μην μου πείτε πως δεν έχετε συναντήσει στο κοινωνικό περίγυρό σας, άτομα έξυπνα που είναι «σκράπες» σ’ ετούτον τον τομέα!...

…Έκανα κι εξακολουθώ να κάνω ένα σωρό σκέψεις εξ αιτίας και με αφορμή το βιβλίο που σας προανέφερα [Αυτό δεν είναι, άλλωστε, ένα «καλό» βιβλίο; Το να σου ανοίγει δρόμους σκέψης και προβληματισμού…]: Γράφω σε χαρτάκια σκόρπια ή στα περιθώρια του βιβλίου, υπαγορεύω στο μαγνητοφωνάκι μου... Ίσως κάποια στιγμή μου έρθει η διάθεση να τα συγκεντρώσω και να συγγράψω ένα έξυπνο «Υπόμνημα στο Εγχειρίδιο βλακείας του Διονύση Χαριτόπουλου» ή «Ανατροπή των απόψεων του Διονύση Χαριτόπουλου περί βλακείας» ή κανένα λίβελλο του τύπου «Ο Έρασμος, ο Λεμπέσης και άλλοι εγκωμιάζουν τη βλακεία, εσείς ποιος είστε κύριε Χαριτόπουλε;» κ.λπ. [Μεγάλη μου… βλακεία, τελικά, που κάθομαι και γράφω και μάλιστα εν θερμώ, για το θέμα, ενώ θα έπρεπε να το κάνω, ψύχραιμα και ολοκληρωμένα και σφαιρικά….]
Ας μου επιτραπεί να καταγράψω εδώ (άλλες) δυο – τρεις ακόμα:
Αρχικά να επισημάνω πως για την εξυπνάδα ή τη βλακεία που… «κουβαλάει» ο καθένας από εμάς (ή… «από τους άλλους») υπεύθυνοι είναι και πολλοί παράγοντες, για τους οποίους δεν φέρνουμε (:δεν φέρνουν) ευθύνη οι ίδιοι [Όπως και για την ομορφιά, για παράδειγμα: Μπορείς να κατηγορήσεις κάποιον που γεννήθηκε δύσμορφος; Ή μπορείς να επαινέσεις κάποιον επειδή «κατάφερε» να γεννηθεί όμορφος;…]. Βιολογικοί – γονιδιακοί παράγοντες (ή η κληρονομικότητα), οι κοινωνικές και άλλες συνθήκες που αντιμετωπίζει και στις οποίες μεγάλωσε και ανατράφηκε και ζει το συγκεκριμένο άτομο και, ακόμα, το δίχως άλλο, η εκπαίδευση που έλαβε, όλα αυτά επηρεάζουν την ευφυϊα ή την βλακεία του…
…Κατόπιν τούτων (που θα μπορούσε και θα έπρεπε, ίσως, ν’ αναπτυχθούν διά μακρών…) εμείς που τους κρίνουμε και τους κατακρίνουμε και τους χαρακτηρίζουμε, με βιαστική και επιπόλαιη, ίσως, κρίση, ως «βλάκες» και «ανόητους» ή/και «κρετίνους», δεν αποδεικνύουμε, έτσι, με τον τρόπο μας αυτό, πως δεν μας ταιριάζει ως επιθετικός προσδιορισμός το «έξυπνοι»;…
Και κάτι ακόμα, περαιτέρω: Συνήθως τα άτομα που είναι μειωμένης αντιλήψεως, μειωμένης εξυπνάδας, αυτοί που είναι «σκέτοι ύπνοι» (αν προτιμάτε να τους πούμε έτσι), απαιτείται να προσπαθήσουν ιδιαίτερα σκληρά, σ’ ένα χρονικά μακρύ και επίμοχθο προσωπικό αγώνα, μήπως και βελτιωθούν… Κι αυτό με αμφίβολα, ίσως, ή πάντως όχι θεαματικά αποτελέσματα…

Μα αυτό είναι, άραγε, το μόνο και ιδίως το πιο σημαντικό αξιολογικό στοιχείο και κριτήριο για να διακρίνουμε τους συνανθρώπους μας και να επιλέγουμε αυτούς που συναναστρεφόμαστε; Το δίχως άλλο, όχι!
Κι εγώ, δεν σας το κρύβω, όπως κι εσείς υποθέτω, προτιμώ και χαίρομαι να συναναστρέφομαι με ανθρώπους έξυπνους, «σπίρτα», ευρηματικούς, που κάνουν εύστοχα σχόλια και παρατηρήσεις, που δίνουν εύστροφες απαντήσεις στα ερωτήματά μου, που κάνουν πνευματώδη λογοπαίγνια και άλλα τέτοια…
Μα δεν είναι αυτό, δηλαδή η εξυπνάδα, το κύριο και βασικό κριτήριό μου! Κι αντίστοιχα αυτό που θαρρώ πως έχουν και για μένα οι φίλοι μου (που με επέλεξαν και τους επέλεξα). Και μπορούμε, έτσι, να συζητάμε μεταξύ μας, άλλοτε μεν «χαλαρά», «λέγοντας και καμιά βλακεία για να περάσει η ώρα» κι άλλοτε για θέματα σοβαρά, μα χωρίς το φόβο, πάλι, να πούμε ή «να μας ξεφύγει» και καμιά (όχι απλά βλακεία μα) «κοτσάνα πρώτη» και να (κατά)κριθούμε για αυτήν… [Και μην μου πείτε πως δεν σας έχει τύχει να σας ξεφύγουν τέτοιες «χοντρές βλακείες», μα και πως θεωρείται άδικο να σας χαρακτηρίσουν, κρίνοντας μονάχα απ’ αυτές, ως «βλάκες»…]

Άλλα, επαναλαμβάνω και τονίζω, νομίζω πως θα έπρεπε να είναι τα κριτήριά μας για τους ανθρώπους γύρω μας, τους συνανθρώπους μας: η συμ-πάθεια, η συγ-κατάβαση, η ομαλή και ήρεμη συν-αναστροφή, η διάθεση για συν-ενόηση και συ-ζήτηση, που όλα μαζί θα μπορούσα, ίσως, να τα ονοματίσω ως «καλοσύνη» ή, ακόμα καλύτερα, ως «ενάρετο χαρακτήρα»... Και που για τον οποίο, θαρρώ, ελάχιστα ή/και καθόλου δεν βαρύνουν άλλοι (κοινωνικοί ή μορφωτικοί ή κληρονομικοί) παράγοντες, παρά μόνον η προσωπική απόφαση του καθενός, ο προσωπικός αγώνας μας και η αίσθηση ευθύνης μας γι’ αυτό που είμαστε ή/και θέλουμε να είμαστε…

Αν θα έπρεπε οπωσδήποτε να επιλέξω σε μια ακραία περίπτωση…
…Από το «έξυπνος, μα παλιάνθρωπος» επιλέγω το «καλός, μα βλάκας»
…Κι έχω για στόχο και ιδανικό, το αρχαιοελληνικό «καλός κ’ αγαθός»…

…Τέτοιος βλάκας είμαι εγώ!
Και, ευτυχώς, χιλιάδες άλλοι!...
…Στη σύγχρονη κοινωνία που λατρεύει και «αγιοποιεί» την εξυπνάδα!...
…Συνήθως την «εξυπνάδα» που ορίζεται, όμως, απ’ το «εγώ» μας!...
…ήτοι, κατ’ εμέ, η μέγιστη ανοησία!...

Κυριακή 1 Ιουνίου 2008

«Άρχεσθαι μαθών, άρχειν επιστήσει»


Επίμετρο στην προηγούμενη ανάρτησή μου [Αφού έγραψα και δημοσίευσα την προηγούμενη ανάρτησή μου, θυμήθηκα ότι πριν από αρκετά χρόνια, μαθητής της β’ Λυκείου, είχα γράψει μια έκθεση με θέμα που έχει κάποια (μακρινή…) σχέση. Την αναζήτησα, λοιπόν, την δακτυλογράφησα και την παρουσιάζω στη συνέχεια. Για λόγους «ιστορικής πληρότητας» περισσότερο και όχι διότι θεωρώ πως διεκδικεί δάφνες σπουδαίου κειμένου…]

«Άρχεσθαι μαθών, άρχειν επιστήσει»
Μεγάλο μαρτύριο! Να κάθεσαι μπροστά σε μια κόλλα τετραδίου και να είσαι υποχρεωμένος να την γεμίσεις με μερικές αράδες γράμματα, με μερικές σκέψεις σου πάνω σε ένα ορισμένο θέμα. Είναι τόσες σκέψεις που βούιζαν μέσα στο μυαλό σου, απαιτώντας να τις βάλεις σε μια λογική σειρά, να δημιουργήσεις ένα ολοκληρωμένο σύνολο – νόημα. Δεκάδες σκέψεις, καθεμιά σου υποδεικνύει ν’ αρχίσεις από κάπου αλλού… Πώς να μπορέσεις να συστηματοποιήσεις όλα αυτά τα «σφυριά» που σε κτυπούν;
Η απάντηση έρχεται σύντομα: «άρχεσθαι μαθών». Αυτό ισχύει βέβαια για όλους τους ανθρώπους, μα απευθύνεται κυρίως στους ταγμένους να οδηγούν, στους προορισμένους να άρχουν.
Το «αρχή άνδρα δείκνυσι» δεν μας είναι δύσκολο να γίνει «αρχή άρχοντα δείκνυσι». Τι άλλο εννοείται με το «άρχων κόσμει σεαυτόν»; Να βάλεις ηθικές αρχές στην ζωή σου, να μάθεις να οδηγείς τον εαυτό σου εκεί που είναι ο προορισμός του, να μάθεις να χαλιναγωγείς τον κατώτερο άνθρωπο άνθρωπο που φωλιάζει μέσα σου.
Αυτά τα πάθη που σε οδηγούν σε πράξεις έξω από τα πλαίσια της Ηθικής. Έτσι, σου υπαγορεύουν, για παράδειγμα, να αδικήσεις τον πλησίον (κι έπειτα θα ζητήσεις να τον διοικήσεις…) ή να χρησιμοποιήσεις βία επάνω του (πώς θα μπορέσεις αργότερα να «απαιτήσεις» την εξουσία;) Ξεχνώντας ότι όποιος βάζει θεμέλια καταπιέσεως στην εξουσία του είναι σαν να υποσκάπτει τον (παρόντα ή μελλοντικό) «θρόνο» του.
Ο άνθρωπος που έχει μάθει να άρχει τον εαυτό του («άρχειν μαθών») έχει συναισθανθεί (έχει εννοήσει βαθειά) το νόημα του «Καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, ποιείτε και ημείς ομοίως».
* * *
[Ωχ! Νέο βουητό στο μυαλό, νέα σφυριά κτυπούν τα μηνίγγια:]
Μα το «άρχεσθαι» έχει εκτός από τη μέση σημασία, και άλλη, παθητική. Ίσως με το «άρχεσθαι μαθών» να εννοείται αυτός που έχει μάθει να διοικείται , να είναι κάτω από διαταγές άλλων, να είναι (ή να δίνει στους άλλους την εντύπωση ότι είναι) χαμηλότερα από εκείνους.
Αλλά και σ’ αυτή την περίπτωση το «…άρχειν επιστήσει» έχει ισχύ. Ο λόγος που οι θάλασσες δέχονται την «προσφορά» των ποταμών ή των χειμάρρων, είναι πως βρίσκονται χαμηλότερα απ’ αυτούς. Κι έτσι είναι κυρίαρχοί τους. Το ίδιο και ο πραγματικά σοφός, για να «υπερέχει» απ’ τους άλλους ανθρώπους, τοποθετεί τον εαυτό του χαμηλότερα απ’ τους άλλους, αν και είναι ανώτερος απ’ αυτούς, όμως δεν το δείχνουν. Και οι γύρω άνθρωποι δεν αισθάνονται το βάρος του, δεν το θεωρούν προσβολή.
Ο άνθρωπος αυτός ξέρει να άρχει γιατί έχει μάθει να άρχεται.
«Άρχειν τον κρείττονα» είπε ο Αριστοτέλης. Και «κρείττων» για τη συγκεκριμένη περίπτωση δεν είναι μόνο αυτός που «άρχει» στον εαυτό του, αλλά και αυτός που έχει την σοφία να μπορεί να «άρχεται» απ’ τους άλλους.

* * *
Χτυπάνε σφυριά. Χιλιάδες σφυριά. Σταματήστε τα! Σπάστε τα!
Προσπάθησα να βάλω μια σειρά στις σκέψεις μου (:να γίνω «εξουσιαστής του εαυτού μου»). Μα είμαι βέβαιος ότι δεν τα κατάφερα καλά… (…είναι ακόμα τόσα σφυριά με διαφορετικούς, απροσδιόριστους ήχους…) Δεν κατάφερα να «με εξουσιάσω» πολύ καλά. Μα δεν είναι όλοι ικανοί να «άρχουν»…