Περί Αυθορμητισμού

Μεσηλίκου, Κατά Αυθορμητισμού και Περί Αυτογνωσίας Λόγος

...Σ’ αρέσει, μου’πες, να’σαι αυθόρμητος, «αληθινός», σ’ αρέσει να’σαι «ντόμπρος», «φυσικός», να’σαι «ο εαυτός σου»...

Δεν φταις (μόνο) εσύ γι’ αυτό. Είναι η τάση η σύγχρονη, της εποχής, που το’χει αναδείξει αυτό σε υπέρτατη αξία.
[Και καμαρώνεις... Τώρα τί θες, λοιπόν; Μήπως και να... σου στήσω αδριάντα, να σε προσκυνάμε, για τούτο το κατόρθωμά σου;](*)

Συγχώρεσέ με, μα ποτέ μου δεν κατάφερα να καταλάβω τούτη την άποψη. [Ίσως να φταίω εγώ, δεν λέω, ίσως και που δεν βρέθηκε κανείς να μουν την εξηγήσει πειστικά...](*) Μα είμαι πρόθυμος να σε ακούσω, να καταλάβω και να σε παραδεχθώ, αν έχεις δίκηο. Άφησέ με, όμως, πρώτα, να σου εκθέσω τις απόψεις μου.
Σ’ αρέσει, λες λοιπόν, να είσαι ο εαυτός σου. Συμπάθα με, όμως, μα όπως σου είπα ήδη, μου φαίνεται λιγάκι ακατανόητο: Σ’ αρέσει να ‘σαι ποιός εαυτός σου;
Γιατί όλοι έχουμε εντός μας, θαρρώ, δυό εαυτούς: ένα Θεό κι ένα θηρίο, μια δύναμη που μας υψώνει ως τα ουράνια και άλλη μια που μας σπρώχνει μες στη λάσπη...
Τι εννοούμε, το λοιπόν, σαν λέμε (αστόχαστα) «μ’αρέσει να’μαι ο εαυτός μου»; Γιατί αν αναφερόμαστε στον κακό, στον σκοτεινό εαυτό μας, τότε προφανώς δεν θέλουμε να τον αλλάξουμε, έτσι δεν είναι; (Κάτι που μας αρέσει δεν υπάρχει λόγος κι είναι φυσικό κι ευνόητο να μην θέλουμε να το αλλάξουμε, υποθέτω...)
[Επίτρεψέ μου μια παρένθεση, ένα ερώτημα: Μήπως κι ο Χίτλερ και ο Τζακ ο Αντεροβγάλτης κι ένα σωρό άλλοι μες στην ιστορία, μήπως δεν ήταν, άραγε, ο «εαυτός» τους;...](*)

Εμένα, ξέρεις, πολύ μ’αρέσει,σαν πολλούς, «να τραγουδάω μες στο μπάνιο». (Αυθόρμητα. Εγώ κι ο εαυτός μου!...). Μα, μ’όλα ταύτα, δεν περιμένω δα και πρόσκληση να συμμετάσχω στη Χορωδία της Λυρικής Σκηνής... Κι είμαι βέβαιος πως, πέρα ίσως από φίλους και γνωστούς, κανένας δεν θα πλήρωνε ούτε μισό Ευρώ για να μ’ ακούσει...
(Φαντάσου, λέει, μια χορωδία, όπου ο καθένας «είναι ο εαυτός του»!...)

Έχω, θα πεις, αυτογνωσία...
...Είπα «αυτογνωσία» κι αμέσως σκέφτηκα πως για πολλούς (αν όχι για όλους) από αυτούς που, σαν κι εσένα, «θέλουν να είναι ο εαυτός τους», η αυτογνωσία είναι ο τελικός σκοπός του ανθρώπου.
Στοχάσου, όμως, φίλε συνομιλητή, είναι αυτό αλήθεια;

Σε μένα τουλάχιστον φαίνεται σωστό πως το περίφημο «γνώθι σαυτόν» ήταν και είναι, βέβαια, μια πολύ σημαντική κατάκτηση του κάθε ανθρώπου (είθε να την πραγματώσουμε πλήρως, όλοι μας!), δεν είναι όμως ο τελικός σκοπός μας... Θα έλεγα πως είναι απλώς (απλώς;) ο τελευταίος σταθμός ανεφοδιασμού πριν την επίπονη πορεία για την κατάκτηση της κορυφής.
Υπό την προϋπόθεση, βεβαίως, πως γνωρίζουμε το σκοπό μας (εγώ τον λέω «πνευματική και ψυχική πρόοδο», «τελείωση», «θέωση», μα θα μπορούσες να του δώσεις κι άλλα ονόματα...), είναι αναμφίβολα πολύ σημαντικό και απαραίτητο, να ξέρουμε ποιοί είμαστε, να ξέρουμε δηλαδή το πού βρισκόμαστε!...
Είναι το ίδιο τραγικές, νομίζω, κι οι τρεις οι πιθανότητες: Να ξέρεις πού θες να φθάσεις αλλά να μην ξέρεις το πού βρίσκεσαι ώστε να καθορίσεις την πορεία σου, ή να ξέρεις το πού βρίσκεσαι κι είτε να θεωρείς πως έφθασες στο τέρμα, είτε να μην ξέρεις τι να κάνεις από δω και πέρα, να μην μπορείς ν’ αποφασίσεις προς τα πού να πορευτείς...
Σου οφείλω ακόμα μιαν εξήγηση, μια διευκρίνηση στο θέμα του αυθορμητισμού (για να προλάβω ενδεχόμενη αντίρρησή σου περί υποκρισίας, «επίπλαστης συμπεριφοράς» και άλλα τέτοια...):
Δεν θεωρώ, λοιπόν, οφείλω να σου πω, κατακριτέο τον αυθορμητισμό. Αλλά νομίζω πως αξίζει ο αυθορμητισμός προς τη σωστή κατεύθυνση και πως μονάχα αυτός είναι επαινετός.

Θέλεις ένα παράδειγμα; Δες πώς αντιδρούν στην πίεση δυο διαφορετικές ομάδες προσώπων: Άλλοι ξεσπάνε «άντε στον... έξω από δω» κι άλλοι λέγοντας «άει στο καλό»!... Κι οι μεν κι οι δε το ίδιο αυθόρμητα. Εγώ απ’ τους δυό προτιμώ τους δεύτερους...
Πες μου, όμως, μπορείς να εξηγήσεις πού οφείλεται αυτή η διαφορετική αυθόρμητη αντίδραση; Η Αγία Γραφή λέει κάπου «εκ του περισσεύματος της καρδίας λαλεί το στόμα ημών». Να’την, λοιπόν, η λύση κι η απάντηση: Γιατί να μην γεμίσουμε τον έσω κόσμο μας με το καλό, ώστε μόνο καλό να ξεχειλίζει απ’ αυτήν;...
Το ίδιο δεν συμβαίνει και στον υλικό κόσμο; Ένας γιατρός θα σου εξηγούσε το πώς η οσμή του ιδρώτα εξαρτάται απ’ την τροφή μας: Αν δεν προσέχουμε το τί τρώμε θα πρέπει να αποδεχθούμε την ιδέα της κακοσμίας. Από την άλλη, πάλι, αν θέλουμε ν’ απαλλαχθούμε από την κακοσμία είναι σίγουρο ότι η μόνη λύση είναι να αλλάξουμε διατροφικές συνήθειες, εάν βεβαίως θέλουμε λύσεις ριζικές και μόνιμες κι όχι ημίμετρα τύπου αποσμητικών που απλώς καλύπτουν προσωρινά το πρόβλημα...
Θα μπορούσα να σου μιλήσω κι άλλο, περισσότερο, μα προτιμώ να σταματήσω. Θέλω να σ’ ακούσω...

Μετάφραση (τάχα μου…): seagull

------------------------
(*) Αμφισβητείται η πατρότητα των αποσπασμάτων μέσα σε αγκύλες, το ύφος των οποίων φαίνεται να διαφέρει.