Περί παιδείας…
· Πολύ λόγος έγινε πρόσφατα περί παιδείας.
· Λέμε λόγια, γιατί δεν πράττουμε έργα. Και πρέπει να καλύψουμε το κενό, την απραξία μας. Να την δικαιολογήσουμε… (Και να «δικαιολογηθούμε»…)
· Δείγμα της παιδείας μας!...
· «Όχι παίζουμε», που λένε…
· Ναι, παίζουμε, στην πραγματικότητα. Και μάλιστα «παίζουμε εν ού παικτοίς». Σ’ αυτά που δεν είναι ζητήματα για να παίζουμε…
· Όταν οι μεγάλοι παίζουν, παλιμπαιδίζοντας, με τόσο σοβαρά ζητήματα, τότε πώς να αποκτήσουν παιδεία τα παιδιά;…
· Παιδεία, λοιπόν. Η κατά γενική ομολογία και συμφωνία «μεγάλη ασθενής».
· Σ’ αυτό συμφωνούμε όλοι. Πού διαφωνούμε μεταξύ μας; Στο «τις πταίει;»!...
· [Και μη μου πείτε ότι είναι πολύ βαρύγδουπο το ερώτημα, καθώς παραπέμπει αλλού αυτή η φράση, διότι φοβούμαι πως είμαι έτοιμος να προχωρήσω και πιο πέρα, στο ότι κινδυνεύουμε «δυστυχώς να πτωχεύσουμε»… Ως χώρα, ως κουλτούρα – πνευματικότητα, ως λαός…]
«Φταίει το κράτος»
· [Έτσι, αφηρημένα και αόριστα: «το κράτος». Απρόσωπα!...]
· «Φταίει η κυβέρνηση ή οι κυβερνήσεις». Που δεν αυξάνουν τις δαπάνες της παιδείας…
· [Λες και οι λαοί δεν έχουν τις κυβερνήσεις που τους αξίζουν…]
· [Να «τσοντάρουμε» κι εμείς, βρε παιδιά, να φθάσουμε το 4 ή 5% του Α.Ε.Π., αν πρόκειται έτσι να δοθεί λύση στο πρόβλημά μας…]
· Ναι, φίλοι μου, κι εγώ συμφωνώ να δοθούν «περισσότερα λεφτά για την παιδεία», μα νομίζω πως το πρόβλημα δεν είναι (μόνο) εκεί…
· [Και φοβούμαι πως εντοπίζοντας το ζήτημα μόνο στην οικονομική διάστασή του, πέφτουμε στην μεγάλη παγίδα (και λάθος) του σύγχρονου κόσμου, να αποτιμά τα πάντα με μέτρο το χρήμα…]
«Φταίνε οι δάσκαλοι»…
· …που, αστόχαστα, παρασυρμένοι από επαγγελματίες συνδικαλιστές, προβάλλουν πάντοτε οικονομικά αιτήματα στις κινητοποιήσεις τους, ενίοτε «πασπαλισμένα» με επίφαση και θεσμικών αιτημάτων, για να ’ναι πιο ευκολοπαρουσίαστα και εύπεπτα από την κοινωνία.
· …που ξεχνούν (συχνά ή ενίοτε) το λειτούργημα και την αποστολή τους, έτσι που την διδάχτηκαν όχι στα έδρανα τα πανεπιστημιακά (εκεί, ίσως, έπαψε να διδάσκεται εκεί και χρόνια), μα έμπρακτα από τους ίδιους τους δασκάλους τους…
· …που υποβιβάζουν κάποτε [φταίει η «κακούργα η καθημερινότητα», η ανάγκη, «η άτιμη η κοινωνία» ή «ο κακός μας ο καιρός»…] το λειτούργημά τους σε μάχη απλά και μόνο «για τη θεσούλα και τη βολή» και απαιτούν να μην κρίνονται και να μην ελέγχονται από άλλους [Καλά, δεν είναι δα και οι μόνοι! Κάθε άλλο, μάλιστα. Αυτή είναι η απαίτηση του μέσου Έλληνα…]
· Μου έλεγε, όμως, ένας δάσκαλος τις προάλλες, στα πλαίσια μιας συζήτησης [συ-ζήτησης, χωρίς κραυγές, με «ευήκοον ουν» εκατέρωθεν]: Ο δάσκαλος (πόσο δε μάλλον ο καθηγητής) στις μέρες μας, δεν έχει και δεν μπορεί να έχει τον ρόλο που είχε παλαιότερα, ακόμα και για τα παιδιά της πρώτης δημοτικού, μεταξύ άλλων λόγων και διότι οι γονείς, ενώπιον των παιδιών τους, όχι απλώς «απομυθοποιούν» τον δάσκαλο, αλλά και εκφράζονται υποτιμητικά – καταφρονητικά γι’ αυτόν…
«Φταίνε [και] οι γονείς», λοιπόν.
· Ναι, το δίχως άλλο. Και όχι τόσο ή όχι μόνο για το παραπάνω, μα και «για ένα σωρό» άλλους λόγους…
· ….που θεωρούν, για παράδειγμα, πως η παιδεία «αγοράζεται»…
· …που νομίζουν πως παιδεία είναι (μόνο) η μόρφωση. Πως παιδεία είναι οι βαθμοί. Και όχι (κυρίως) η καλλιέργεια. Ο χαρακτήρας!...
· …Που είναι πρόθυμοι και αρκούνται να πληρώσουν δασκάλους και φροντιστές για ιδιαίτερα μαθήματα (ήδη από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού!...) και δεν μπορούν ή δεν σκέφτονται να αφιερώσουν οι ίδιοι λίγο χρόνο στα παιδιά τους…
· [Το θέμα, εδώ, είναι ακόμα μεγαλύτερο, ακόμα τραγικότερο… Διότι (νομίζουν πως) «αγοράζουν» την αγάπη των παιδιών τους, όχι με χρόνο και συντροφικότητα, αλλά κερδίζοντας περισσότερα χρήματα, «για τα παιδιά τους» από την εργασία τους… ]
· [«Τι να λέμε τώρα»;… Τι να πρωτοειπώ;…]
· …που, γυρνώντας στο σπίτι από την εργασία τους [αυτή φταίει για όλα και, όπως πάντα, «η άτιμη κοινωνία» και η «κακούργα η ανάγκη»…], δεν έχουν χρόνο, διάθεση και δύναμη ν’ ασχοληθούν με τα παιδιά τους και προτιμούν την (εύκολη και «βολική») λύση να τα αφήσουν «παρκαρισμένα» εμπρός στην τηλεόραση!...
«Φταίει η τηλεόραση».
· Αυτή κι αν φταίει!...
· [Πανθομολογούμενο; Όχι δα! Θα ακούσεις και διαφορετικές φωνές. Από κάποιους που θέλουν έτσι να γίνουν γνωστοί και αναγνωρίσιμοι, τα… «νούμερα», ή στοχεύουν σε νούμερα (…της A.G.B.!...)]
· Προφανώς «δεν φταίει το όργανο, το μέσο (δηλαδή το Μ.Μ.Ε.), φταίει ο τρόπος χρήσης του»…
· Είναι «φυσικό», δυστυχώς, οι επιχειρηματίες των Μ.Μ.Ε. να μην νοιάζονται για την ποιότητα [Κι ας γίνεται αυτό, μακροπρόθεσμα, ‘μπούμεραγκ’ και για αυτούς τους ίδιους, την οικογένειά τους, τα παιδιά τους…]
· Εμείς, λοιπόν, τι κάνουμε απέναντί τους;
· Συνήθως παίζουμε απλά και μόνο… την κολοκυθιά: -Κλείστε την τηλεόραση, γονείς, αν δεν σας αρέσει. –Και γιατί να κλείσουμε την τηλεόραση εμείς; -Τότε τι να κάνουμε; -Να την διορθώσετε εσείς οι δημοσιογράφοι! –Και γιατί να την διορθώσουμε εμείς; Αφού «πουλάει», αφού την βλέπετε!... (κ.λπ. κ.λπ.)
· Ένας φαύλος κύκλος, δηλαδή….
· [Επιτρέψτε μου, για την ώρα, να αφήσω το θέμα της τηλεόρασης, καθώς μάλιστα σκοπεύω να επανέλθω σύντομα στο θέμα, «δριμύτερος» και εμπεριστατωμένως…]
· Να επανέλθουμε στους γονείς:
· Αν κάνουμε μια δημοσκόπηση [δηλαδή, για όσους δεν έχουν… «ελληνόφωνη παιδεία», ένα γκάλλοπ] και ρωτήσουμε τους γονείς «ποιοι έχουν ευθύνη για όλη αυτή την κατάσταση της παιδείας»…
· …μέχρι που «παίζω στοίχημα» πως η μεγάλη τους πλειοψηφία θα μας πει πως «για όλα αυτά, τα μόνα που δεν φταίνε είναι τα παιδιά!»
· Και εξηγείται ψυχολογικά η απάντησή τους, διότι έτσι προσπαθούν ή νομίζουν πως είναι «σύγχρονοι, μοντέρνοι και προοδευτικοί», πως έτσι «ξορκίζουν», θαρρούν, το «χάσμα των γενεών», μα στην πραγματικότητα ίσως απλώς να δίδουν «άλλοθι» στον εαυτό τους, για τον τρόπο που ανέτρεψαν τους γόνους τους…
· Διότι στις ημέρες μας ιδίως, όσο πιο μακριά είμαστε από τις νέες γενιές, απ’ τα παιδιά μας, από τις σκέψεις τους, τα συναισθήματά τους, τις αγωνίες τους, όσο λιγότερο χρόνο τους αφιερώνουμε και όσο λιγότερο επικοινωνούμε ουσιαστικά μαζί τους, τόσο πιο εύκολα τους λέμε «ναι» και τους «χαϊδεύουμε τα αυτιά», μήπως και τα «κερδίσουμε» έτσι, ή… «περισώσουμε ό,τι μπορούμε»…
· Μα εγώ, ο εκ του ασφαλούς (κρυμμένος στην ανωνυμία μου…) συντάκτης του παρόντος κατηγορητηρίου (κατά δικαίων και αδίκων!...) δεν έχω φόβο και μπορώ να το γράψω. Πως, δηλαδή….
…«Φταίνε και τα παιδιά».
· Κι εμείς, όταν φταίνε, οφείλουμε (μέχρις εκεί που φταίνε και μόνον!) να τους το λέμε…
· Συμπέρασμα;
· Όλοι μας φταίμε!
· [Και οφείλουμε να αναλάβουμε το μερίδιο της ευθύνης που μας αναλογεί. Και να το διορθώσουμε!]
· Και πρώτα από όλους, βεβαίως, φταίω εγώ! Εγώ, ο ανώνυμος τρόπον τινά «λιβελλογράφος», που μένω ανώνυμος γιατί είμαι ένας από όλους εσάς και μπορώ να πάρω το όνομα του καθενός σας και, ως δάσκαλος ή ως δημοσιογράφος, ως γονέας ή ως παιδί, πλέον, να προσυπογράψω όσα από τα παραπάνω «με συμφέρουν», ανάλογα με την ιδιότητά μου…
· Μα εδώ δεν βρισκόμαστε γι’ αυτό.
· Εδώ προσπαθούμε να ψάξουμε να βρούμε την αλήθεια.
· Με τόλμη και γενναιότητα.
· Να βάλουμε το χέρι «επί των τύπων των ήλων»
· Και να αναγνωρίσουμε τα λάθη μας.
· Ο καθένας τα δικά του λάθη!
· Όχι τα λάθη των άλλων…
· Διότι ο καθένας μόνο τα δικά του λάθη μπορεί να διορθώσει.
· Μάταια θα χρονοτριβεί αν προσπαθεί να διορθώσει όλους τους άλλους εκτός από τον εαυτό του…
· Όλοι μας κατηγορούμε όλους τους άλλους εκτός από τον εαυτό μας για το «κατάντημα της κοινωνίας μας» και για «τα χάλια της παιδείας μας».
· Και το κάνουμε αυτό διότι… αυτή είναι η δική μας παιδεία!...
· Διότι είτε δεν μάθαμε (και όχι «δεν μας έμαθαν»…) είτε ξεχάσαμε αρχές, αξίες και κανόνες…
· Όπως το «ένδον σκάπτε».
· Το «γνώθι σαυτόν».
· Την αγωνία και τον αγώνα για το «καλό και τ’ αγαθό»!...
· Το «ό σύ μισήσεις, ετέρω μη ποιήσεις».
· Ή, ακόμα καλύτερα, το «καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, ποιείτε και υμείς αυτοίς ομοίως».
· Το «αγαπάτε αλλήλους» [Χωρίς να περιμένεις ανταπόδοση από τους άλλους και χωρίς να περιμένεις να σε αγαπήσουν πρώτοι αυτοί…]
· Το «αν δεν καώ εγώ, αν δεν καείς εσύ, πώς θα λάμψουν τα σκοτάδια;»!...
· Παιδεία σημαίνει αρχές, αξίες, κανόνες, καλλιέργεια, ενδοσκόπηση, προσωπικός αγώνας….
· Πολύ λόγος έγινε πρόσφατα περί παιδείας.
· Λέμε λόγια, γιατί δεν πράττουμε έργα. Και πρέπει να καλύψουμε το κενό, την απραξία μας. Να την δικαιολογήσουμε… (Και να «δικαιολογηθούμε»…)
· Δείγμα της παιδείας μας!...
· «Όχι παίζουμε», που λένε…
· Ναι, παίζουμε, στην πραγματικότητα. Και μάλιστα «παίζουμε εν ού παικτοίς». Σ’ αυτά που δεν είναι ζητήματα για να παίζουμε…
· Όταν οι μεγάλοι παίζουν, παλιμπαιδίζοντας, με τόσο σοβαρά ζητήματα, τότε πώς να αποκτήσουν παιδεία τα παιδιά;…
· Παιδεία, λοιπόν. Η κατά γενική ομολογία και συμφωνία «μεγάλη ασθενής».
· Σ’ αυτό συμφωνούμε όλοι. Πού διαφωνούμε μεταξύ μας; Στο «τις πταίει;»!...
· [Και μη μου πείτε ότι είναι πολύ βαρύγδουπο το ερώτημα, καθώς παραπέμπει αλλού αυτή η φράση, διότι φοβούμαι πως είμαι έτοιμος να προχωρήσω και πιο πέρα, στο ότι κινδυνεύουμε «δυστυχώς να πτωχεύσουμε»… Ως χώρα, ως κουλτούρα – πνευματικότητα, ως λαός…]
«Φταίει το κράτος»
· [Έτσι, αφηρημένα και αόριστα: «το κράτος». Απρόσωπα!...]
· «Φταίει η κυβέρνηση ή οι κυβερνήσεις». Που δεν αυξάνουν τις δαπάνες της παιδείας…
· [Λες και οι λαοί δεν έχουν τις κυβερνήσεις που τους αξίζουν…]
· [Να «τσοντάρουμε» κι εμείς, βρε παιδιά, να φθάσουμε το 4 ή 5% του Α.Ε.Π., αν πρόκειται έτσι να δοθεί λύση στο πρόβλημά μας…]
· Ναι, φίλοι μου, κι εγώ συμφωνώ να δοθούν «περισσότερα λεφτά για την παιδεία», μα νομίζω πως το πρόβλημα δεν είναι (μόνο) εκεί…
· [Και φοβούμαι πως εντοπίζοντας το ζήτημα μόνο στην οικονομική διάστασή του, πέφτουμε στην μεγάλη παγίδα (και λάθος) του σύγχρονου κόσμου, να αποτιμά τα πάντα με μέτρο το χρήμα…]
«Φταίνε οι δάσκαλοι»…
· …που, αστόχαστα, παρασυρμένοι από επαγγελματίες συνδικαλιστές, προβάλλουν πάντοτε οικονομικά αιτήματα στις κινητοποιήσεις τους, ενίοτε «πασπαλισμένα» με επίφαση και θεσμικών αιτημάτων, για να ’ναι πιο ευκολοπαρουσίαστα και εύπεπτα από την κοινωνία.
· …που ξεχνούν (συχνά ή ενίοτε) το λειτούργημα και την αποστολή τους, έτσι που την διδάχτηκαν όχι στα έδρανα τα πανεπιστημιακά (εκεί, ίσως, έπαψε να διδάσκεται εκεί και χρόνια), μα έμπρακτα από τους ίδιους τους δασκάλους τους…
· …που υποβιβάζουν κάποτε [φταίει η «κακούργα η καθημερινότητα», η ανάγκη, «η άτιμη η κοινωνία» ή «ο κακός μας ο καιρός»…] το λειτούργημά τους σε μάχη απλά και μόνο «για τη θεσούλα και τη βολή» και απαιτούν να μην κρίνονται και να μην ελέγχονται από άλλους [Καλά, δεν είναι δα και οι μόνοι! Κάθε άλλο, μάλιστα. Αυτή είναι η απαίτηση του μέσου Έλληνα…]
· Μου έλεγε, όμως, ένας δάσκαλος τις προάλλες, στα πλαίσια μιας συζήτησης [συ-ζήτησης, χωρίς κραυγές, με «ευήκοον ουν» εκατέρωθεν]: Ο δάσκαλος (πόσο δε μάλλον ο καθηγητής) στις μέρες μας, δεν έχει και δεν μπορεί να έχει τον ρόλο που είχε παλαιότερα, ακόμα και για τα παιδιά της πρώτης δημοτικού, μεταξύ άλλων λόγων και διότι οι γονείς, ενώπιον των παιδιών τους, όχι απλώς «απομυθοποιούν» τον δάσκαλο, αλλά και εκφράζονται υποτιμητικά – καταφρονητικά γι’ αυτόν…
«Φταίνε [και] οι γονείς», λοιπόν.
· Ναι, το δίχως άλλο. Και όχι τόσο ή όχι μόνο για το παραπάνω, μα και «για ένα σωρό» άλλους λόγους…
· ….που θεωρούν, για παράδειγμα, πως η παιδεία «αγοράζεται»…
· …που νομίζουν πως παιδεία είναι (μόνο) η μόρφωση. Πως παιδεία είναι οι βαθμοί. Και όχι (κυρίως) η καλλιέργεια. Ο χαρακτήρας!...
· …Που είναι πρόθυμοι και αρκούνται να πληρώσουν δασκάλους και φροντιστές για ιδιαίτερα μαθήματα (ήδη από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού!...) και δεν μπορούν ή δεν σκέφτονται να αφιερώσουν οι ίδιοι λίγο χρόνο στα παιδιά τους…
· [Το θέμα, εδώ, είναι ακόμα μεγαλύτερο, ακόμα τραγικότερο… Διότι (νομίζουν πως) «αγοράζουν» την αγάπη των παιδιών τους, όχι με χρόνο και συντροφικότητα, αλλά κερδίζοντας περισσότερα χρήματα, «για τα παιδιά τους» από την εργασία τους… ]
· [«Τι να λέμε τώρα»;… Τι να πρωτοειπώ;…]
· …που, γυρνώντας στο σπίτι από την εργασία τους [αυτή φταίει για όλα και, όπως πάντα, «η άτιμη κοινωνία» και η «κακούργα η ανάγκη»…], δεν έχουν χρόνο, διάθεση και δύναμη ν’ ασχοληθούν με τα παιδιά τους και προτιμούν την (εύκολη και «βολική») λύση να τα αφήσουν «παρκαρισμένα» εμπρός στην τηλεόραση!...
«Φταίει η τηλεόραση».
· Αυτή κι αν φταίει!...
· [Πανθομολογούμενο; Όχι δα! Θα ακούσεις και διαφορετικές φωνές. Από κάποιους που θέλουν έτσι να γίνουν γνωστοί και αναγνωρίσιμοι, τα… «νούμερα», ή στοχεύουν σε νούμερα (…της A.G.B.!...)]
· Προφανώς «δεν φταίει το όργανο, το μέσο (δηλαδή το Μ.Μ.Ε.), φταίει ο τρόπος χρήσης του»…
· Είναι «φυσικό», δυστυχώς, οι επιχειρηματίες των Μ.Μ.Ε. να μην νοιάζονται για την ποιότητα [Κι ας γίνεται αυτό, μακροπρόθεσμα, ‘μπούμεραγκ’ και για αυτούς τους ίδιους, την οικογένειά τους, τα παιδιά τους…]
· Εμείς, λοιπόν, τι κάνουμε απέναντί τους;
· Συνήθως παίζουμε απλά και μόνο… την κολοκυθιά: -Κλείστε την τηλεόραση, γονείς, αν δεν σας αρέσει. –Και γιατί να κλείσουμε την τηλεόραση εμείς; -Τότε τι να κάνουμε; -Να την διορθώσετε εσείς οι δημοσιογράφοι! –Και γιατί να την διορθώσουμε εμείς; Αφού «πουλάει», αφού την βλέπετε!... (κ.λπ. κ.λπ.)
· Ένας φαύλος κύκλος, δηλαδή….
· [Επιτρέψτε μου, για την ώρα, να αφήσω το θέμα της τηλεόρασης, καθώς μάλιστα σκοπεύω να επανέλθω σύντομα στο θέμα, «δριμύτερος» και εμπεριστατωμένως…]
· Να επανέλθουμε στους γονείς:
· Αν κάνουμε μια δημοσκόπηση [δηλαδή, για όσους δεν έχουν… «ελληνόφωνη παιδεία», ένα γκάλλοπ] και ρωτήσουμε τους γονείς «ποιοι έχουν ευθύνη για όλη αυτή την κατάσταση της παιδείας»…
· …μέχρι που «παίζω στοίχημα» πως η μεγάλη τους πλειοψηφία θα μας πει πως «για όλα αυτά, τα μόνα που δεν φταίνε είναι τα παιδιά!»
· Και εξηγείται ψυχολογικά η απάντησή τους, διότι έτσι προσπαθούν ή νομίζουν πως είναι «σύγχρονοι, μοντέρνοι και προοδευτικοί», πως έτσι «ξορκίζουν», θαρρούν, το «χάσμα των γενεών», μα στην πραγματικότητα ίσως απλώς να δίδουν «άλλοθι» στον εαυτό τους, για τον τρόπο που ανέτρεψαν τους γόνους τους…
· Διότι στις ημέρες μας ιδίως, όσο πιο μακριά είμαστε από τις νέες γενιές, απ’ τα παιδιά μας, από τις σκέψεις τους, τα συναισθήματά τους, τις αγωνίες τους, όσο λιγότερο χρόνο τους αφιερώνουμε και όσο λιγότερο επικοινωνούμε ουσιαστικά μαζί τους, τόσο πιο εύκολα τους λέμε «ναι» και τους «χαϊδεύουμε τα αυτιά», μήπως και τα «κερδίσουμε» έτσι, ή… «περισώσουμε ό,τι μπορούμε»…
· Μα εγώ, ο εκ του ασφαλούς (κρυμμένος στην ανωνυμία μου…) συντάκτης του παρόντος κατηγορητηρίου (κατά δικαίων και αδίκων!...) δεν έχω φόβο και μπορώ να το γράψω. Πως, δηλαδή….
…«Φταίνε και τα παιδιά».
· Κι εμείς, όταν φταίνε, οφείλουμε (μέχρις εκεί που φταίνε και μόνον!) να τους το λέμε…
· Συμπέρασμα;
· Όλοι μας φταίμε!
· [Και οφείλουμε να αναλάβουμε το μερίδιο της ευθύνης που μας αναλογεί. Και να το διορθώσουμε!]
· Και πρώτα από όλους, βεβαίως, φταίω εγώ! Εγώ, ο ανώνυμος τρόπον τινά «λιβελλογράφος», που μένω ανώνυμος γιατί είμαι ένας από όλους εσάς και μπορώ να πάρω το όνομα του καθενός σας και, ως δάσκαλος ή ως δημοσιογράφος, ως γονέας ή ως παιδί, πλέον, να προσυπογράψω όσα από τα παραπάνω «με συμφέρουν», ανάλογα με την ιδιότητά μου…
· Μα εδώ δεν βρισκόμαστε γι’ αυτό.
· Εδώ προσπαθούμε να ψάξουμε να βρούμε την αλήθεια.
· Με τόλμη και γενναιότητα.
· Να βάλουμε το χέρι «επί των τύπων των ήλων»
· Και να αναγνωρίσουμε τα λάθη μας.
· Ο καθένας τα δικά του λάθη!
· Όχι τα λάθη των άλλων…
· Διότι ο καθένας μόνο τα δικά του λάθη μπορεί να διορθώσει.
· Μάταια θα χρονοτριβεί αν προσπαθεί να διορθώσει όλους τους άλλους εκτός από τον εαυτό του…
· Όλοι μας κατηγορούμε όλους τους άλλους εκτός από τον εαυτό μας για το «κατάντημα της κοινωνίας μας» και για «τα χάλια της παιδείας μας».
· Και το κάνουμε αυτό διότι… αυτή είναι η δική μας παιδεία!...
· Διότι είτε δεν μάθαμε (και όχι «δεν μας έμαθαν»…) είτε ξεχάσαμε αρχές, αξίες και κανόνες…
· Όπως το «ένδον σκάπτε».
· Το «γνώθι σαυτόν».
· Την αγωνία και τον αγώνα για το «καλό και τ’ αγαθό»!...
· Το «ό σύ μισήσεις, ετέρω μη ποιήσεις».
· Ή, ακόμα καλύτερα, το «καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, ποιείτε και υμείς αυτοίς ομοίως».
· Το «αγαπάτε αλλήλους» [Χωρίς να περιμένεις ανταπόδοση από τους άλλους και χωρίς να περιμένεις να σε αγαπήσουν πρώτοι αυτοί…]
· Το «αν δεν καώ εγώ, αν δεν καείς εσύ, πώς θα λάμψουν τα σκοτάδια;»!...
· Παιδεία σημαίνει αρχές, αξίες, κανόνες, καλλιέργεια, ενδοσκόπηση, προσωπικός αγώνας….
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου