“Έχω πολλά στο κεφάλι μου” αυτή την περίοδο.
[Όπως οι περισσότεροι, άλλωστε, φαντάζομαι. Όπως όλοι μας!...]
Όχι μόνο “έγνοιες”, όπως ίσως υποθέσατε.
Αλλά “έννοιες”! Και σκέψεις.
Για τι άλλο; Για την “χρηματο-οικονομική κρίση”.
Που μας φαίνεται να είναι “βουνό”!...
Που είναι, πράγματι, σύνθετη.
Ως έννοια, εννοώ!...
Ας την απλοποιήσουμε λίγο…
…εις τα εξ ών συνετέθη: “Χρήμα”, “Οικονομία” και “Κρίση”.
[Πριν να (μας) γίνουν “έγνοιες”, ήταν απλώς… απλές “έννοιες”!...]
Πολλά θα μπορούσα /-με να γράψω/-ουμε και να πω/πούμε για καθεμία απ’ αυτές.
Σ’ εμένα ειδικά (που όσοι με έχετε διαβάσει, θα έχετε αντιληφθεί το “κόλλημά” μου με την ετυμολογία, την οποία θεωρώ “αρχή σοφίας”) επιτρέψτε μου να αναφερθώ σήμερα στις έννοιες που κρύβονται πίσω από κάθε μία από τις λέξεις αυτές.
Συνοπτικά, βεβαίως, και επί τροχάδην, ως τροχιοδεικτικές βολές, προς περαιτέρω επεξεργασία και σκέψη από τον καθένα σας/μας…
[Διότι διαπιστώνω πως στην εποχή μας και ιδίως αυτή την κρίσιμη περίοδο (“της κρίσης”…) περισσεύουν τα συναισθήματα και δη τα αρνητικά (απαισιοδοξία, κατάθλιψη κ.λπ.) και υστερούμε σε σκέψη και δη σε λογική…]
Η λέξη – έννοια “οικονομία”, λοιπόν, θυμίζω, είναι σύνθετη: Οικο-νομία.
Ως “οίκο” δε μπορούμε να εννοήσουμε την οικογένεια, αλλά και την παρέα μας, τον περίγυρό μας, την γενιά (π.χ. στις αρχέγονες κοινωνίες), την “πόλη-κράτος” (αργότερα), την φυλή, το έθνος (ξέρετε… το “ανάδελφο”!...), το σύγχρονο (sic) “εθνικό κράτος” και (εάν… κάποτε… στο μέλλον… το δούμε έτσι και το αποδεχθούμε…) την γη ολόκληρη!...
Η κρίση που διερχόμαστε παγκοσμίως αυτή την εποχή δεν είναι τίποτα, εκτιμώ, εμπρός στην κρίση που θα διέλθει η ανθρωπότητα στο μέλλον από την ανεξέλεγκτη χρήση – κατάχρηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών και την α-λόγιστη καταστροφή του “οίκου” μας, της Γης!
Η κρίση που διέρχεται ειδικότερα η χώρα μας οφείλεται στο ότι δεν φροντίσαμε εμείς, και μάλιστα έγκαιρα, “τα του οίκου μας”.
Και γι’ αυτό μας… “πίεσαν” οι “αγορές” να αναλάβουν κάποιοι άλλοι και να διαχειριστούν αυτοί, ανθ’ ημών, την κατάσταση…
Την οικο-νομία μας.
Διότι, θυμίζω, η Ελλάδα, ως “οίκος” μας, με τους νόμους έχει μια σχέση ιδιότυπη: Παράγει νόμους “αβέρτα” (και μάλιστα συχνά “αέρα-πατέρα”, κατά το κοινώς λεγόμενο, αν αντιλαμβάνεστε τι εννοώ…), τους αλλάζει “σαν τα πουκάμισα” (ειδικά δε αυτό, καθόσον αφορά στην φορολογία έχει, όπως όλοι αντιλαμβανόμαστε, τραγικές συνέπειες για την Οικονομία καθεαυτή και για την Ανάπτυξη που όλοι ευχόμαστε…), αλλά, τελικά, δεν τους εφαρμόζει….
[Στο σημείο αυτό θυμίζω αφενός μεν την παροιμία “ο Μανώλης με τα λόγια χτίζει ανώγεια και κατώγεια”, αφετέρου δε την περίφημη σοφή ρήση “η Ελλάδα χρειάζεται, μέσα στους τόσους νόμους που ψηφίζει, να ψηφίσει και έναν επιπλέον, τον βασικό, περί εφαρμογής των νόμων”!...]
Διότι, περαιτέρω, μην μου πείτε ότι τόσα χρόνια που συζητούσαμε (“κουβεντιάζαμε”, για την ακρίβεια, και δη “μεταξύ τυρού και αχλαδίου”…) για τις απαραίτητες δομικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν στο κράτος και για τα απαραίτητα αναπτυξιακά μέτρα (που για όλα αυτά οι εκάστοτε μνηστήρες της εξουσίας, οι πολιτικοί και τα κόμματα, είχαν “έτοιμες λύσεις”…) δεν θα έπρεπε και δεν θα μπορούσαμε να έχουμε κάνει κάτι, να έχουμε οικο-νομήσει…
Η δεύτερη κρίσιμη λέξη – έννοια είναι η λέξη “χρήμα”.
“Χρήμα” σημαίνει, όπως γνωρίζουμε, αυτό που χρησιμοποιούμε.
[Χρειάζεται άραγε να το επαναλάβω, για να το θυμηθούμε και να του δώσουμε την δέουσα σημασία;]
Ήδη από καιρού, όμως, το χρήμα έχει γίνει αυτοσκοπός!
Ή τουλάχιστον του έχει δοθεί μεγαλύτερη αξία απ’ αυτήν που θα έπρεπε / θα του άξιζε να έχει…
Αξία πληθωριστική!... (για να μιλήσουμε και με οικονομικούς όρους…)
Αξία – φούσκα…
Με αντίστοιχη υποτίμηση όλων των υπόλοιπων αξιών!...
Πώς αλλιώς εξηγείται ότι το “να έχεις” είναι πιο σημαντικό από το “να είσαι”;
Αρκεί κάποιος να έχει χρήματα για να μας κάνει, ως κοινωνία, να “ξεχάσουμε” ότι (μπορεί να) έχει απαρνηθεί όλα αυτά που κάποτε θεωρούσαμε (ελληνικές) αξίες ζωής: Φιλότιμο, Τιμιότητα, Μέτρο, Ολιγάρκεια, Ειλικρίνεια, Ήθος, Ευγένεια κ.λπ. κ.λπ.
Το έχω ξαναγράψει: Ενώ κάποτε ίσχυε το “πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος”, ήδη από ετών έχουμε αποδεχθεί το “πάντων ανθρώπων μέτρο χρήμα”!...
Σκεφθείτε πόσο “γυμνοί” θα ήταν κάποιοι προβεβλημένοι σήμερα, εάν (σε ένα ουτοπικό μέλλον) αντικαθιστούσαμε το χρήμα και αξιο-λογούσαμε τους ανθρώπους με άλλα μέτρα και κριτήρια, παραδείγματος χάριν ανάλογα με το πόσο αυτοί είναι “πλούσιοι σε αισθήματα” ή “πλούσιοι σε κοινωνική προσφορά” κ.λπ.
[Θυμόμαστε και τιμούμε τους “Μεγάλους Ευεργέτες” της Ελλάδας όχι γιατί ήταν πλούσιοι σε χρήμα, αλλά διότι προσέφεραν στο κοινωνικό σύνολο, στην πατρίδα…]
Συνεπώς, για να έρθουμε στην τρίτη λέξη-έννοια:
Η κρίση που ήδη εκδηλώνεται ως (χρηματο-)οικονομική, ήταν αρχικώς και προεχόντως κρίση αξιών.
Η κρίση μας ήταν και είναι, κατ’ ουσίαν, κρίση της… κρίσης μας (υπό την έννοια της κριτικής και της διάκρισης).
Φταίει, με άλλα λόγια, ότι προ-κρίναμε την “μπάζα” και την “αρπαχτή” από την τίμια εργασία.
Φταίει το ότι προ-κρίναμε μια καλοπληρωμένη θεσούλα “αραχτού” στο Δημόσιο, από την μαγεία της δημιουργικότητας.
Φταίει το ότι προ-κρίναμε να ζήσουμε εγωιστικά το παρόν μας, με δανεικά, εις βάρος του μέλλοντος των παιδιών μας.
Φταίμε!...
Ας παραδεχτούμε τουλάχιστον αυτό, ως βάση της (συλλογικής) αυτογνωσίας μας, αρχικώς, και της… “ολικής επαναφοράς” μας, στη συνέχεια.
Διότι η εύκολη λύση είναι να πούμε (ήδη το λένε αρκετοί…) πως και πάλι φταίνε “οι άλλοι”!...
Και δη, εν προκειμένω, οι άθλιες “αγορές”, το “Δ.Ν.Τ.” κ.λπ.
Λες και αν δεν έβρισκαν μια τέτοια κατάσταση ή αν δεν τους είχαμε εμείς ανάγκη να τους καλέσουμε, θα μπορούσαν να μας επιβάλλουν μέτρα!
Υ.Γ.:
Καλό θα ήταν να θυμηθούμε και μερικούς σταθμούς του “πώς φτάσαμε ως εδώ”:
“….Δώσ’ τα όλα!”
“Είπαμε να κάνει ένα δωράκι στον εαυτό του, αλλά όχι και τόσο μεγάλο”
“Πρέπει να αλλάξουμε το κράτος”, αλλά… “χαλαρά”!
“Λεφτά υπάρχουν”
[και πολλά άλλα, βεβαίως - βεβαίως…]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου