“Αποτυχημένες Πολιτείες” και Αποτυχημένοι Πολίτες

Διαβάζω, αυτόν τον καιρό, το ιδιαίτερα ενδιαφέρον βιβλίο του Νόαμ Τσόμσκυ «Αποτυχημένες Πολιτείες». Αναφέρεται, τουλάχιστον μέχρι το σημείο που έχω διαβάσει, κυρίως στο θέμα της εισβολής των Η.Π.Α. στο Ιράκ. Και περιλαμβάνει, εκτός των πολλών άλλων, αναφορές και στα αθώα θύματα του πολέμου, τους αμάχους, μια ανείπωτη τρόπον τινα «γενοκτονία» (που όμως επισήμως δεν χαρακτηρίζεται έτσι), σ’ αυτούς τους αθώους νεκρούς που συνηθίσαμε (με την ευκαιρία ενός άλλου πολέμου...) να αποκαλούμε «παράπλευρες απώλειες»…
Χρησιμοποίησα αυτόν τον όρο και, συνειρμικά, μου ήρθε ο όρος «παράπλευρες σκέψεις και προβληματισμοί», που μου γεννήθηκαν και μου γεννιούνται από και κατά την ανάγνωση του βιβλίου αυτού.

Δεν θα υποκύψω στον πειρασμό «να τα χώσω στους Αμερικανούς», για να χαϊδέψω τα αυτιά σας ευθυγραμμιζόμενος με το διάχυτο αντιαμερικανισμό. Τι νόημα θα είχε, άλλωστε; Μήπως θα άλλαζε καθόλου η κατάσταση; Νομίζω πως αυτό που έχει περισσότερη αξία και σημασία, σε κάθε περίπτωση, με όποια ευκαιρία, να αντλούμε συμπεράσματα που αφορούν εμάς τους ίδιους…
«Αποτυχημένες Πολιτείες» επιγράφεται το βιβλίο κι εγώ προχωρώ και σκέφτομαι και τους «Αποτυχημένους Πολίτες» και, ακόμα παραπέρα, ίσως, τους «Αποτυχημένους Ανθρώπους»…
[Πολλά μου έρχονται στο μυαλό και… συγχωρέστε με… η πένα μου δεν προλαβαίνει να τα καταγράψει όλα… (Όλοι οι νευρώνες βρίσκονται σε υπερδραστηριότητα, οι «νευρο-λογικοί» συνειρμοί είναι πολλαπλοί και δύσκολα καταγράψιμοι…)]

Ποιοί και πώς κατάντησαν «Αποτυχημένες» οι Ηνωμένες Πολιτείες; Διότι, θυμηθείτε, ιστορικώς αλλιώς ξεκίνησαν… Ως επανάσταση στο αγγλικό καθεστώς και στη συντήρηση, ως ελπίδα δημοκρατικότητας….

«Η κατάχρηση της εξουσίας και οι εχθροί της δημοκρατίας» είναι ο υπότιτλος του βιβλίου.
Οι εχθροί της δημοκρατίας, σκέπτομαι, υπήρχαν ανέκαθεν. Πάντοτε προσπαθούσαν και συχνά κατάφεραν να την υποσκάψουν, να την εξευτελίσουν, να την μετατρέψουν σε οχλοκρατία κι ύστερα πια… ήταν εύκολο και απλό πια η κατ’ όνομα, πλέον, δημοκρατία, να καταρρεύσει είτε μοναχή της, εκ των ένδον, είτε από οποιονδήποτε εξωτερικό παράγοντα… [...Διότι, βέβαια, όταν η δημοκρατία καταντήσει ένα «άδειο πουκάμισο» σαν του τζιτζικιού, το παίρνει εύκολα και το παραμικρό φύσημα του ανέμου, κι αν είναι λίγο ισχυρότερο, το συντρίβει…]
Οι εχθροί της δημοκρατίας, λοιπόν, προσπαθούσαν πάντοτε και προσπαθούν, με όποια μέσα, να φέρουν εις πέρας το ανίερο έργο τους: Να καταστήσουν τη δημοκρατία αναξιόπιστη και αφερέγγυα, ένα πολίτευμα αποτυχημένο… μια πολιτεία αποτυχημένη…
Μα τη Δημοκρατία τη στηρίζουν, την υπερασπίζουν και την υπερασπίζονται Πολίτες [«Η τήρηση του Συντάγματος», του θεμελίου της Δημοκρατίας, «επαφίεται» σ’ αυτούς… αυτό το ξέρουμε όλοι μας!... Θεωρητικά…] Πολίτες υπεύθυνοι, ενεργοί, σκεπτόμενοι, αγωνιστές. Δηλαδή, αναλυτικότερα: Πολίτες που φέρουν το βάρος της ευθύνης και δεν «άγονται και φέρονται»… Που ποιούν και πράττουν κι ενεργούν, και δεν αφήνονται να καταντήσουν «ενεργούμενα» άλλων… Που σκέπτονται και δεν τρώνε «αμάσητα» όσα τους σερβίρουν οι όποιοι καλοθελητές, οι αθέλητοι ή οι συνειδητοί σύμμαχοι των εχθρών, οι αποβλέποντες σε ίδιον όφελος κι οι όποιοι άλλοι… Πολίτες που κατεβαίνουν στον στίβο κι αγωνίζονται και δεν παραμένουν παθητικοί θεατές των γεγονότων και της δράσης, είτε από την τηλεόραση είτε ακόμα κι από τις κερκίδες… […του Κολοσσαίου, της αρένας, ίσως, επιζητώντας μόνον «θεάματα και άρτον»…]
Διαφορετικά είναι αυτονόητο πως δεν πρόκειται παρά για «Πολίτες Αποτυχημένους», που είναι, όπως ήδη ανέφερα, η προϋπόθεση για τις «Πολιτείες (τις) Αποτυχημένες»… Κι όσοι δε μιλούν, όσοι δεν δρουν, όσοι δεν είναι «πολίτες» με την έννοια την αρχαιοελληνική, όσοι σιωπούν για τα κακώς κείμενα, όσοι τα ανέχονται και τ’ αποδέχονται… ξέρετε…
…«Η σιωπή είναι συμμετοχή!»…
«Η ανοχή σημαίνει αποδοχή και εξισώνεται με την συνενοχή!»…

Την εξουσία δεν την παίρνουνε οι όποιοι, επί δημοκρατίας, μόνοι τους, με την βία. Εμείς τους τη δίνουμε. Κι εμείς τους αφήνουμε, μετά, χωρίς έλεγχο και βρίσκουν ευκαιρία αυτοί οι κυβερνώντες να προχωρούν σε «κατάχρηση της εξουσίας», για την οποία κάνει λόγο το βιβλίο αυτό του Τσόμσκυ.
Και ναι μεν ο συγγραφέας αναφέρεται, καθώς είπαμε, στις Αποτυχημένες Ηνωμένες Πολιτείες διότι ενδιαφέρεται πρωτίστως ν’ αλλάξει κάτι, ίσως, στην δική του την πατρίδα, μπορούμε, όμως, επαναλαμβάνω, ν’ αντλήσουμε κι εμείς διδάγματα για την δική μας Πολιτεία, για το δικό μας το πολίτευμα, για τη δική μας τη Δημοκρατία… Μήπως και γίνουμε καλύτεροι και πετυχημένοι πολίτες…